ورق گالوانیزه، همان ورق فولادی یا آهنی است که سطح آن را با فلز روی پوشش می دهند. به پوشش دهی ورق با فلز روی، روی اندود کردن یا گالوانیزاسیون می گویند و محصول تولیدی نیز ورق گالوانیزه نام دارد. بین محصولات فولادی، ورق های گالوانیزه کاربرد زیادی در صنایع مختلف، از جمله صنعت ساخت و ساز و سقف ساختمان دارند. به خصوص از این جهت که اگر پوشش مناسبی برای سازه های فولادی استفاده نشود، در درازمدت با زنگ زدگی مواجه می شوند؛ در نتیحه از ورق های گالوانیزه‌ای استفاده می‌کنند که مقاومت بالایی در برابر زنگ زدگی دارند. همین مسئله، دلیل اصلی محبوبیت بالای این نوع ورق در بازار آهن و همچنین صنایع مختلف است. علاوه بر این، ورق گالوانیزه، انواع، ویژگی ها، مشخصات و روش تولید مخصوص به خود را دارد که آگاهی از آن ها برای تمامی افراد فعال یا علاقه‌مند در این حوزه لازم است؛ به همین منظور، با این مقاله از دانشنامه آهن ملل همراه باشید.
نسخه صوتی مقاله ورق گالوانیزه چیست؟
| آهن ملل | ویژگی های محصول | |
|---|---|---|
| ۱ | نام محصول | ورق گالوانیزه |
| ۲ | انواع بر اساس روش تولید | ورق گالوانیزه گرم – ورق گالوانیزه سرد (الکتروگالوانیزه) |
| ۳ | انواع بر اساس نوع گل | بدون گل – گل ریز – گل درشت |
| ۴ | انواع بر اساس نوع فرمینگ | ساده – فرم دار (کرکره- ذوزنقه – عرشه فولادی – شادولاین – …) |
| ۵ | حالت عرضه | رول – شیت – فرم دار – نوار |
| ۶ | ابعاد قابل تولید | ضخامت ۰.۱۸ تا ۶ میلی متر – عرض ۱ و ۱.۲۵ متر |
| ۷ | روش تولید | روی اندود کردن ورق فولادی |
ورق گالوانیزه چیست؟
ورق گالوانیزه، نوعی ورق آهنی است که با فلز روی پوشش داده شده و این نوع پوشش دهی، بسیار مقرون به صرفه و کارآمد می باشد. بین ورق های فولادی، ورق گالوانیزه از محبوبیت ویژه ای برخوردار است و در صنایع مختلفی استفاده می شود. پوشش گالوانیزه، یکی از روش های جلوگیری از خوردگی است. در صورتی که ورق فولادی را با فلز روی پوشش دهند، ورق گالوانیزه به وجود می آید. می توان گفت که این روش، بهترین عامل برای محافظت از سازه های فولادی است.
ورق گالوانیزه، طبق استاندارد ملی ایران اینگونه تعریف می شود:
«محصولی است که با پوسته زدایی ورق های نورد سرد یا نورد گرم و سپس روی اندود شدن تولید می شود.»
ورق گالوانیزه به هر دو صورت کلاف (رول) یا شیت (برش خورده) عرضه می گردد. این نوع ورق به دلیل خاصیت فلز روی، دارای سطحی براق و صیقلی است و در برابر خوردگی و زنگ زدگی مقاوم می باشد. همچنین در برخی موارد برای افزایش کیفیت از ترکیب دیگر عنصر‌ها مانند نیکل و آلومینیوم نیز در ورق استفاده می شود.
علاوه بر این نوع ورق، ورق های فولادی دیگری نیز هستند که در برابر خوردگی مقاومند یا ویژگی های کاربردی و خاصی دارند که در صنایع مختلف قابل استفاده اند. در مقاله معرفی انواع ورق آهنی، می توانید با این ورق ها آشنا شوید.
# حتما بخوانید
چرا از استفاده از ورق گالوانیزه در سازه های فولادی محبوبیت دارد؟
همه ما می دانیم که آهن و فولاد از جمله عناصری هستند که دچار خوردگی و زنگ زدگی شده و در نهایت، ضعیف و فرو ریخته می شوند. امروزه می توان با استفاده از روش های مختلف از این نوع عناصر در برابر تخریب محافظت کرد.
رطوبت، بزرگ ترین تهدید برای سازه های فولادی است. به طور کلی، ساختمان هایی که متریال آن ها بر پایه مقاطع فلزی است، در برابر بلایای طبیعی مثل سیل، باران، طوفان یا آتش سوزی بسیار مقاوم هستند. با وجود این، اگر محصولات فولادی به خوبی پوشش داده نشوند، ممکن است در مدت طولانی بر اثر رطوبت دچار زنگ زدگی شوند. امروزه در صنایع مختلف از انواع محصولات فولادی استفاده می شود. ورق گالوانیزه، یکی از محصولاتی است که به دلیل مقاومت بالا در برابر زنگ زدگی، استفاده های مختلفی در صنعت دارد. این محصول به دلیل پوشش خاصی که دارد، دچار زنگ زدگی نمی شود. همچنین اگر پوشش روی از بین برود یا آسیب ببیند، به دلیل محافظت فداکارانه فلز روی، این ورق زنگ نخواهد زد. همین مسئله باعث شده که ورق گالوانیزه از محبوبیت ویژه ای برخوردار باشد.
زنگ زدن فولاد به چه معناست؟
این فرآیند، زمانی اتفاق می افتد که آهن یا آلیاژی حاوی آهن (مثل فولاد) در معرض رطوبت قرار بگیرد. با گذر زمان، اکسیژن با فلز در سطح اتمی ترکیب شده و ترکیب تازه ای به اسم اکسید را تشکیل می دهند. این عمل، باعث تضعیف پیوندهای فلز می شود. با شکسته شدن مولکول اکسیژن توسط آب، زنگ زدگی ایجاد خواهد شد. یکی از روش های جلوگیری از این فرآیند، استفاده از فولاد گالوانیزه است.
اگر تمایل دارید در مورد خوردگی فولاد بیشتر بدانید، در مقاله خوردگی فلزات چیست می توانید مکانیزم شیمیایی خوردگی و جزئیات این فرآیند را بخوانید.
مشخصات فولاد گالوانیزه
منظور از فولاد یا آهن گالوانیزه، همان فولاد معمولی است که سطح آن با فلز روی پوشیده یا اصطلاحا گالوانیزه می شود. فلز گالوانیزه یا فولادی که روی آن فرآیند گالوانیزاسیون انجام شده است، نسبت به فولاد معمولی مزیت های زیادی دارد. در ادامه به برخی از این مزیت ها اشاره می کنیم:
- جلوگیری از خوردگی فلز زیرین
- افزایش مقامت فولاد
- طول عمر بیشتر از ۷۰ سال بدون تعمیر و نگهداری
- جایگزین مناسب برای فولاد ضد زنگ
- جلوگیری از زنگ زدگی فولاد زیرین در صورت خرابی و خراشیده شدن پوشش فلز روی
تاریخچه گالوانیزاسیون
تاریخچه دانش گالوانیزاسیون به سال‌های ۱۳۷۷ تا ۱۷۹۸ بر می‌گردد که یک دانشمند کالبدشناسی به نام لوئیجی گالوانی به صورت اتفاقی دریافت که فلزات، روی موجودات زنده اثر الکتروشیمیایی ایجاد می کنند. در این تحقیقات مشخص شد زمانی که دو عنصر با خواص الکتریکی متفاوت در هر محلول وجود داشته باشند، باعث ایجاد پیل الکتریکی می شوند. در ادامه، دانشمندان دیگری مانند آقای ولتا تحقیقات در این زمینه را ادامه دادند. در نهایت، این تحقیقات منجر به اختراع روش گالوانیزاسیون فلزات شد و اولین کارخانه گالوانیزه کردن محصولات آهنی نیز در سال ۱۸۵۰ میلادی در بریتانیا تاسیس گردید.
مشخصات ورق گالوانیزه
همانطور که اشاره کردیم جنس ورق گالوانیزه، همان ورق آهن است که با فلز روی پوشیده می شود. با این کار، ورق گالوانیزه مشخصات متفاوتی نسبت به ورق آهن پیدا می کند. به منظور آشنایی بیشتر با ورق گالوانیزه، باید اصطلاحات مربوط به آن را بشناسید. به همین خاطر در ادامه، تمامی اصطلاحات مربوط به ورق گالوانیزه را بررسی می کنیم.
۱- کوتینگ ورق گالوانیزه چیست؟
در فرآیند تولید ورق گالوانیزه، انواع پوشش های گالوانیزه به وجود می آید که به آن کوتینگ (coating) می گویند. در واقع، کوتینگ یعنی پوشش دادن ورق، که با توجه به آن انواع پوشش ورق گالوانیزه یا انواع کوتینگ وجود دارد.
همچنین، ورق های گالوانیزه را می توان با کوتینگ متفاوت در دو رویه ورق تولید کرد. به این ترتیب، در یک رویه ورق، فلز روی جرم پوشش معینی دارد و در رویه دیگر جرم پوشش آن به مراتب کمتر از رویه دیگر است.
۲- اسپنگل یا گل ورق گالوانیزه چیست؟
بسته به میزان کوتینگ یا پوشش روی، ناخالصی هایی به شکل پولک روی ورق ایجاد می شود که به آن اسپنگل (Spangle) یا گل گالوانیزه می گویند. البته گل روی ورق می تواند به دلیل وجود ناخالصی در فلز روی، هنگام کریستال شدن روی مذاب نیز به وجود آید. در این حالت، هر چه میزان ناخالصی سرب در استخر روی مذاب کمتر باشد، گل تشکیل شده روی ورق نیز کمتر خواهد بود.
دلیل تشکیل گل گالوانیزه، انواع گل ورق گالوانیزه و تاثیر آن‌ها بر کیفیت ورق و اینکه هر کارخانه ورق گالوانیزه با چه نوع گلی تولید می‌کند را در مقاله زیر بخوانید.
# حتما بخوانید
۳- جِرم پوشش ورق گالوانیزه چگونه محاسبه و مشخص می شود؟
پوشش ورق گالوانیزه با دو پارامتر ضخامت و جرم، قابل بررسی است.
- جرم پوشش ورق گالوانیزه برحسب گرم بر متر مربع بیان می شود. منظور از جرم پوشش، کل مقدار روی در دو سطح ورق است.
- ضخامت پوشش گالوانیزه نیز بر حسب میکرون متر در هر سطح ورق بیان می شود.
- بخاطر تعداد زیاد متغیرهای دخیل در مقدار پوشش، وزن پوشش، همیشه به طور مساوی بین دو سطح ورق تقسیم نمی گردد. علاوه بر این، وزن پوشش نیز به طور مساوی از لبه تا لبه توزیع نمی گردد.
در جدول زیر که متعلق به استاندارد ملی ایران شماره ۱۳۹۱۸ است، می توانید مشخصات پوشش روی در ورق های پوشش الکترولیتی روی (الکتروگالوانیزه) را مشاهده کنید.
| شناسه پوشش | ضخامت اسمی در هر طرف (µm) | حداقل ضخامت در هر طرف (µm) | جرم اسمی پوشش در هر طرف (g/m۲) |
| ZE04 | ۰.۴ | ۰.۴ | ۳ |
| ZE10 | ۱ | ۰.۹ | ۷ |
| ZE14 | ۱.۴ | ۱.۲ | ۱۰ |
| ZE25 | ۲.۵ | ۲.۲ | ۱۸ |
| ZE28 | ۲.۸ | ۲.۴ | ۲۰ |
| ZE38 | ۳.۸ | ۳.۴ | ۲۷ |
| ZE42 | ۴.۲ | ۳.۶ | ۳۰ |
| ZE50 | ۵. | ۴.۵ | ۳۶ |
| ZE56 | ۵.۶ | ۴.۸ | ۴۰ |
| ZE70 | ۷ | ۶ | ۵۰ |
| ZE75 | ۷.۵ | ۶.۸ | ۵۴ |
| ZE100 | ۱۰.۱ | ۹.۱ | ۷۵ |
| ZE135 | ۱۳.۵ | ۱۲.۲ | ۹۶ |
| ZE150 | ۱۵ | ۱۳.۵ | ۱۰۷ |
حال، با توجه به اطلاعاتی که داریم می توانیم انواع ورق گالوانیزه را شناسایی کنیم که در ادامه معرفی می کنیم.
انواع ورق گالوانیزه
ورق فولادی گالوانیزه را از جنبه های گوناگون، همچون روش ساخت، نوع و ضخامت پوش روی، ابعاد، ساده یا فرم دار بودن و … می توان دسته بندی کرد. انواع ورق گالوانیزه را در ادامه بیشتر بررسی می کنیم.
۱- انواع ورق گالوانیزه بر اساس نوع گل (Spangle)
ورق گالوانیزه با توجه به نوع اسپنگل یا گل گالوانیزه به صورت زیر تقسیم می شود.
- بدون گل
- گل ریز
- گل درشت
جالب است بدانید با توجه به نوع گل ورق تا حد زیادی می توان تشخیص داد که ورق گالوانیزه، محصول کدام کارخانه است.
نکته: با توجه به استاندارد ملی ایران شماره ۷۵۹۷، انواع مختلف پوشش روی در ورق گالوانیزه به این صورت بیان می شود: «پوشش پولکی‌شکل گلدار»، «پوشش پولکی‌شکل ریزگل»، «اندود با آلیاژ روی – آهن (بدون پولک)».
نکته: گل ریز یا گل درشت بودن ورق گالوانیزه، الزاما نشان دهنده قیمت پایین تر یا بالاتر آن ها نیست. قیمت ها بیشتر به برند تولیدکننده بستگی دارد. مثال: ورق گالوانیزه گل درشت کاشان، قیمت بیشتری نسبت به ورق گل ریز کارخانه های دیگر دارد.
۲- انواع ورق گالوانیزه بر اساس روش تولید
همچنین می توان انواع ورق گالوانیزه موجود در بازار را بر اساس روش گالوانیزه کردن به صورت زیر دسته بندی کرد:
- ورق گالوانیزه گرم: تولیدشده با روش غوطه وری ورق در حوضچه روی مذاب
- ورق گالوانیزه سرد: تولیدشده با روش الکتروگالوانیزه
روش های تولید ورق گالوانیزه را در ادامه به طور کامل تشریح خواهیم کرد.
۳- انواع ورق گالوانیزه بر اساس نوع فرمینگ
آخرین دسته بندی برای انواع ورق گالوانیزه را می توان با توجه به شکل ظاهری یا اصطلاحا نوع فرمینگ آن ها به صورت زیر بیان کرد:
- ورق گالوانیزه ساده: منظور، ورق گالوانیزه بدون فرم است که به صورت مسطح و بدون نیاز به عملیات تغییر شکل از آن استفاده می شود.
- ورق گالوانیزه فرم دهی شده: در این نوع ورق گالوانیزه با استفاده از روش های فرمینگ، سطح ورق موجدار می شود. این کار معمولا روی ورق گالوانیزه رنگی انجام می شود که باعث افزایش زیبایی و کاربری آن نیز می گردد. در محیط هایی با احتمال خوردگی بالا، استفاده از ورق رنگی یا همان ورق گالوانیزه رنگ شده ضروری است. انواع ورق گالوانیزه موجدار که به عنوان ورق شیروانی گالوانیزه نیز شناخته می شوند به صورت زیر وجود دارند:
- ورق سینوسی گالوانیزه
- ورق گالوانیزه کرکره ای
- ورق گالوانیزه عرشه فولادی
- ورق گالوانیزه ذوزنقه
- ورق دامپا گالوانیزه
- ورق شادولاین گالوانیزه
- ورق گالوانیزه طرح سفال
- ورق گالوانیزه پرچین
ابعاد ورق گالوانیزه
ورق گالوانیزه، مانند سایر ورق ها به دو صورت رول یا شیت تولید می شود. ضخامت و اندازه ورق گالوانیزه نیز به صورت زیر است:
- ضخامت ورق گالوانیزه: از ضخامت ۰.۱۸ تا ۶ میلی متر قابل تولیدند، ولی استانداردهای تولید در ایران از ضخامت ۰.۲۵ تا ۵ میلی متر را شامل می شود.
- عرض ورق گالوانیزه: عرض انواع ورق گالوانیزه در حالت رول و شیت، ۱ یا ۱.۲۵ متر می باشد.
نکته: با توجه به ابعاد اعلام شده، امکان برش ورق گالوانیزه به طول دلخواه نیز وجود دارد.
جدول وزن ورق گالوانیزه
وزن رول های ورق گالوانیزه در ضخامت های مختلف، ممکن است سبک یا سنگین باشد، اما در حالت نرمال، وزن آن ها بین ۶ تا ۷ تن است. در جدول زیر می توانید مشخصات ابعادی و همینطور وزن ورق گالوانیزه را مشاهده کنید. در این جدول، وزن ورق گالوانیزه شیت (ورق گالوانیزه برش خورده) با طول و عرض ۱*۲ متر درج شده است.
| جدول وزن ورق گالوانیزه | ||||
| ردیف | طول (میلیمتر) | عرض (میلیمتر) | ضخامت (میلیمتر) | وزن (گرم) |
| ۱ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۰.۳ | ۴۷۱۶ |
| ۲ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۰.۴ | ۶۲۸۸ |
| ۳ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۰.۵ | ۷۸۶۰ |
| ۴ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۰.۶ | ۹۴۳۲ |
| ۵ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۰.۷ | ۱۱۰۰ |
| ۶ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۰.۸ | ۱۲۵۷۶ |
| ۷ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۰.۹ | ۱۴۱۴۸ |
| ۸ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۱ | ۱۵۷۲۰ |
| ۹ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۱.۲۵ | ۱۹۶۵ |
| ۱۰ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۱.۵ | ۲۳۵۸ |
| ۱۱ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۲ | ۳۱۴۴ |
| ۱۲ | ۲۵۰۰ | ۱۲۵۰ | ۰.۳ | ۷۳۶۹ |
با استفاده از فرمول زیر می توانید خودتان وزن ورق گالوانیزه را محاسبه کنید.
طول (متر)*عرض (متر)*ضخامت (میلیمتر)*چگالی=وزن ورق گالوانیزه (کیلوگرم)
برای اطلاع از نحوه محاسبه وزن ورق نیز می توانید در صفحه جدول وزن ورق ویدئوی آموزش آن را مشاهده بفرمایید.
نکته: چگالی فولاد، عدد ۷.۸۶ است که برای راحتی محاسبات، معمولا عدد ۸ را جایگزین می کنند (چگالی ورق گالوانیزه هم همین عدد است).
کاربرد ورق گالوانیزه چیست؟
ورق های گالوانیزه در صنایع خودروسازی، حمل و نقل، کشاورزی، ساختمان سازی، دکوراسیون داخلی (کابینت و قفسه آشپز خانه)، مخزن گالوانیزه برای ذخیره سازی، تابلو ها و بیلبوردهای تبلیغاتی، لوله های فولادی، سیستم تصفیه هوا و خنک کننده (کانال های کولر)، پانل های ساندویچی و غیره به کار می رود.
از جمله مصارف این ورق در صنعت ساخت و ساز می توان به ورق های سقفی گالوانیزه اشاره کرد. این ورق ها برای سقف های کاذب، سقف شیرانی، ویلا و آلاچیق ها کاربرد بسیاری دارند. همچنین از ورق های گالوانیزه در ساخت انواع پروفیل آبرو جهت عبور جریان آب و فاضلاب در ساختمان ها نیز استفاده می شود.
مزیت ها و ویژگی های ورق گالوانیزه
ورق گالوانیزه، مزیت های زیادی در صنایع مخلتف، به ویژه در ساخت و ساز دارد که در ادامه به طور مختصر به آن ها اشاره می کنیم:
۱- حفاظت در برابر خوردگی: بزرگ ترین مزیت و ویژگی ورق گالوانیزه، خاصیت ضد خوردگی آن است. باید بدانید حفاظت دربرابر خوردگی ورق با مقدار جرم پوشش روی در واحد سطح، نسبت مستقیم دارد.
۲- حفاظت کاتدی ورق گالوانیزه: پوشش روی، اصطلاحا محافظت فداکارانه ای دارد. یعنی در صورتی که خراشی روی ورق ایجاد شود و مقداری از پوشش گالوانیزه مخدوش شود، گالوانیزه اطراف خراش به طور ترجیحی خورده می شود و فولاد زیرین را از خوردگی محافظت می کند. در نتیجه، پوشش روی، نسبت به پوشش های دیگر مقاوم تر بوده و سخت تر آسیب می بیند.
۳- فرآیند سریع گالوانیزه کردن: فرآیند گالوانیزاسیون را می توان در عرض چند دقیقه تکمیل کرد. همچنین به این دلیل که به شرایط آب و هوایی بستگی ندارد، می توان هر زمان از سال به سرعت پوشش دهی را انجام داد.
۴- طول عمر زیاد: اگر ورق های گالوانیزه در محیط هایی مورد استفاده قرار گیرد که میزان خوردگی بالایی دارند، بین ۲۰ تا ۷۰ سال عمر می کنند. البته تداوم عمر آن به بودن در معرض مواد خورنده نیز بستگی دارد. همچنین برای افزایش طول عمر ورق باید موارد مهم زمان استفاده مانند نکات جوشکاری ورق گالوانیزه را مد نظر قرار دهید.
۵- هزینه کمتر: روی مذاب و فولاد به خوبی به یکدیگر می چسبند و محصولی بسیار با دوام تولید می کنند؛ در نتیجه، روش گالوانیزاسیون نسبت به سایر روش هایی که برای جلوگیری از زنگ زدگی استفاده می شود، هزینه کمتری برای تعمیر و نگهداری دارد. شاید در مقایسه با سایر محصولات فولادی، هزینه اولیه ورق گالوانیزه بالا به نظر برسد، اما اجرای آن به دلیل سرمایه گذاری بلندمدت (به دلیل نیاز به تعمیر و نگهداری کمتر)، مشمول هزینه های بسیار کمتری خواهد بود.
۶- بازرسی آسان: روش بازرسی، اهمیت بسیاری دارد؛ چرا که سازه ها را باید به صورت سالیانه مورد بررسی قرار داد. ورق های گالوانیزه را می توان به روش های ساده و غیر مخرب تست ضخامت، بازرسی کرد. در زمان آزمایش و تست کیفیت گالوانیزه، هزینه زیادی صرف نخواهد شد.
۷- پوشش بادوام: گالوانیزه، یکی از سخت ترین پوشش های محافظ موجود در بازار است.
۸- سادگی در تمیزکردن : این محصولات را می توان به راحتی و به کمک اسپری آب قلیایی تمیز کرد و در صورت لزوم با یک پارچه نرم پاک کرد.
۹ صرفه‌جویی در منابع: فولاد گالوانیزه، یکی از محصولات بسیار بادوام و باپایداری بالاست. همچنین از حمام مذابی که برای تولید ورق گالوانیزه استفاده می شود، می توان بارها و بارها بهره برد.
۱۰- تطبیق پذیری و قابلیت اطمینان بالا: این محصولات، کاملا منطبق بر استانداردهای بین المللی ساخته می شوند؛ بنا بر این، از اطمینان بالایی برخوردارند.
۱۱- زمان نصب سریع: ورق گالوانیزه، نیازی به آماده سازی سطح، رنگ آمیزی یا بازرسی ندارد و هر زمان که لازم باشد، می توان بلافاصله از آن استفاده کرد.
روش تولید ورق گالوانیزه
در مراحل تولید ورق گالوانیزه، ابتدا ورق پایه (که می تواند ورق نورد سرد یا نورد گرم باشد) پوسته زدایی شده و سپس به دو روش متفاوت روی اندود می شود. در ادامه، مراحل عملیات پوسته زدایی ورق های گالوانیزه را بررسی می کنیم:
ابتدا لازم است فرآیند چربی زدایی و غبارگیری روی ورق انجام و هرگونه چربی، رنگ و گریس از سطوح ورق ها پاک شده تا وارد مرحله اسیدشویی گردند. اسیدشویی به منظور پاکسازی موادی است که در مرحله آماده سازی اولیه برطرف نمی شوند. گاهی اوقات در این مرحله هم عملیات پاکسازی کامل نمی گردد. در این مواقع از روش های مکانیکی باید کمک گرفت.
پس از پاکسازی کامل ورق ها، زمان آغشته سازی آن ها در محلول کلرید آمونیاک است. این محلول، ورق ها را برای انجام واکنش با مذاب روی آماده می کند که به آن، فرآیند فلاکسینگ می گویند.
در نهایت، نوبت به گالوانیزه یا روی اندود کردن ورق ها می رسد که به دو روش متفاوت غوطه وری و الکترولیتی انجام می شود. طی هر کدام نیز ورقی با مشخصات و کاربردهای متفاوتی تولید می شود.
در آخر، پس از اتمام فرآیند گالوانیزه گرم، ورق ها را به منظور خنک سازی در آب یا محلول دی کرومات سدیم غوطه ور می کنند. سایر عملیات، مانند غیرفعال سازی، روغن اندود کردن، رنگ آمیزی و … نیز در این مرحله انجام می گیرد.
آبکاری ورق گالوانیزه یا فرآیند گالوانیزاسیون
همانطور که گفتیم در خط تولید ورق گالوانیزه از دو روش غوطه وری و روش الکترولیتی برای روی اندود کردن ورق استفاده می شود. با این که در هر دو روش، فولاد با فلز روی آبکاری می شود، اما در نهایت خروجی دو محصول متفاوت است و ورق به دست آمده نیز به دو دسته گالوانیزه گرم و سرد تقسیم می شود.
۱- روش گالوانیزه گرم یا حرارتی
در فرآیند تولید ورق گالوانیزه گرم، ابتدا سطح فلز تمیز شده و سپس در حمام مذاب از فلز روی (Zn) غوطه ور می گردد تا لایه ای از آلیاژ روی در ۲ الی ۳ دقیقه ابتدایی بر سطوح ورق تشکیل شود. با این کار، پوشش رویِ نسبتا ضخیم و بلوری‌شکلی ایجاد می گردد که مزیت روش غوطه وری است. همچنین در این روش، یک ساختار چندلایه و متشکل از آلیاژ روی-فولاد تشکیل می شود که باعث افزایش سختی و شکنندگی ورق می گردد. در نتیجه، اگر ورق گالوانیزه گرم خم شود، ممکن است پوسته پوسته شود. علاوه بر پوشش ضخیم تر و بلوری‌شکل، قیمت مناسب نیز از مزیت های این روش است.
نکته: طبق استاندارد ملی ایران، حرف Z مشخص کننده پوشش روی در محصول است. دو حرف ZF نیز برای مشخص کردن پوشش آلیاژی روی-آهن استفاده می شود. اطلاعات بیشتر در مورد مزایا، کاربرد، مشخصات ورق گالوانیزه گرم و همچنین خط تولید آن را در مقاله زیر مطالعه بفرمایید.
# حتما بخوانید
۲- روش الکتروگالوانیزه یا الکتروپلات
در این روش، ورق در حمام مذاب روی غوطه ور نمی شود، بلکه پوشش روی به وسیله رسوب الکترولیتی فلز روی بر سطح ورق شکل می گیرد. در واقع، از آن جریان الکتریکی که در محلول الکترولیت وجود دارد برای انتقال یو‌ن های فلز روی به ورق استفاده می شود. ضخامت پوشش روی در این روش، بسیار کمتر از روش گالوانیزه گرم بوده، اما دارای سطح صاف تری است. در روش الکتروگالوانیزه، پوشش محافظ سبک تر و نازک تر از روش قبلی است و می توان ضخامت آن را به طور دقیق کنترل کرد. به همین دلیل، این نوع ورق معمولا بدون عملیات شیمیایی یا رنگ آمیزی، برای فضای خارج از ساختمان مناسب نیست، اما کاربرد زیادی در بدنه خودرو دارد.
طبق استانداردهای ملی و بین المللی، حروف ZE برای مشخص کردن محصول با پوشش الکترولیتی روی به کار می رود. توصیه می کنیم برای مقایسه بیشتر دو ورق گالوانیزه گرم و الکتروگالوانیزه مقاله زیر را مطالعه نمایید.
# حتما بخوانید
پیشنهاد آهن ملل: ورق گالوانیزه سرد چیست؟ + تفاوت آن با گالوانیزه گرم
تفاوت ورق الکتروگالوانیزه و گالوانیزه گرمعمر مفید ورق گالوانیزه چقدر است؟
زمان زیادی طول می کشد تا ورق گالوانیزه از بین رفته یا زنگ بزند. همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم، عمر مفید این ورق بین ۲۰ تا ۳۰ سال است ولی اگر در محیط خشک و دور از باران قرار گیرد (با هر روشی که تولید شود) می تواند برای همیشه سالم بماند.
فولاد گالوانیزه ای که برای استفاده طولانی مدت در فضای باز در نظر گرفته شده است، باید از جنس فولاد گالوانیزه گرم (یا همان حمام مذاب فولاد با فلز روی) باشد که معمولا در محیط های مختلف تا حدود ۷۰ سال دوام می آورد.
البته می توان از رنگ کردن ورق گالوانیزه برای محافظت بیشتر ورق در محیط هایی استفاده کرد که میزان زنگ زدن عناصر در آن ها بسیار بالاست (یا به اصطلاح، بسیار خورنده هستند). فقط باید دقت کنید که قبل از رنگ آمیزی حتما سطح آن تمیز، خشک و عاری از هرگونه آلودگی (از جمله نمک روی و هرگونه محلول کرومات) باشد. این کار را می توان با استفاده از یک دستگاه شوینده و تهویه فلزی انجام داد.
کارخانه های برتر تولیدکننده ورق های گالوانیزه
کارخانه های فولاد مبارکه، فولاد اکسین، کاویان، نورد لوله اهواز و گیلان را می توان از مهم ترین فروشندگان ورق گالوانیزه در کشور دانست. در جدول زیر می توانید کارخانه های تولید کننده ورق گالوانیزه را مشاهده کنید.
| کارخانه فولاد مبارکه اصفهان | شرکت فولاد امیرکبیر کاشان |
| فولاد اکسین اهواز | کارخانه روی اندود کاوه ساوه |
| شرکت صنایع هفت الماس | کارخانه ورق خودرو شهرکرد |
| کارخانه نورد و لوله سمنان | شرکت فولاد دشتستان |
| شرکت فولاد تاراز | صنایع فولاد شهریار تبریز |
در مقاله راهنمای خرید ورق گالوانیزه می توانید مشخصات و ضخامت ورق تولیدی هر کارخانه ورق گالوانیزه را مشاهده کنید. همچنین در این مقاله، تمامی نکات لازم برای خرید ورق گالوانیزه بررسی و روش خرید و استعلام قیمت آن توضیح داده شده است.
# حتما بخوانید
قیمت انواع ورق گالوانیزه
قیمت ورق گالوانیزه به عوامل مختلفی مانند ضخامت پوشش روی، ابعاد، کیفیت، برند تولیدکننده، خدمات انجام شده روی ورق و … بستگی دارد. همچنین نوسانات بازار باعث تغییر قیمت این محصول می شود. بر همین اساس، نمی توان پیش بینی مشخصی در مورد روند قیمت این محصول انجام داد. به علاوه، قیمت ورق هر کارخانه نیز نسبت به کارخانه دیگر متفاوت است. شما عزیزان می توانید همه روزه جهت مشاوره رایگان و استعلام قیمت ورق گالوانیزه و خرید آن با ما تماس بگیرید یا در صفحه زیر قیمت روز ورق گالوانیزه را به صورت آنلاین چک کنید. همچنین در این صفحه می توانید نمودار تغییرات قیمت ورق گالوانیزه را مشاهده کنید.
این قیمت ها برای ورق گالوانیزه رول به صورت روزانه آپدیت می شود؛ قیمت ورق گالوانیزه برش خورده را حتما با استعلام تلفنی دریافت کنید.
مشاهده قیمت امروز ورق گالوانیزه
آهن ملل؛ فروش انواع ورق گالوانیزه به صورت آنلاین و حضوری
قیمت آنلاین ورق گالوانیزهتفاوت ورق گالوانیزه و استیل
به دلیل شکل ظاهری مشابه ورق گالوانیزه و استیل، برخی افراد ممکن است این دو را با یکدیگر اشتباه بگیرند. اگرچه ورق گالوانیزه و استیل، هر دو سطحی صاف و صیقلی دارند، اما وجود پولک در سطح ورق های گالوانیزه می تواند به تمایز این دو ورق کمک کند. علاوه بر تفاوت ظاهری، یکی دیگر از مهم ترین تفاوت های این دو ورق، عناصر تشکیل دهنده و کاربرد آن هاست. می توانید تمامی این تفاوت ها را به طور کامل در مقاله تفاوت ورق استیل و ورق گالوانیزه بخوانید.
جمع بندی
ورق آهن گالوانیزه از محبوبیت ویژه ای در صنایع مختلف برخوردار است. این محبوبیت به دلیل پوشش خاص این نوع ورق می باشد که دوام، طول عمر و قابلیت اطمینان بالایی دارد. به همین دلیل، استفاده از ورق گالوانیزه سبب مقاومت بالای سازه فلزی می شود. این محصول به وفور در صنایع مختلف استفاده می شود. کاربرد ورق گالوانیزه به حدی زیاد است که می توان آن را در همه جا مثل استادیوم ها، پل ها، دروازه ها، نرده ها، چراغ خیابان ها، سقف منازل و اتومبیل ها مشاهده کرد.
ورق گالوانیزه به دو روش گالوانیزه گرم و یا حرارتی و روش الکتروگالوانیزه و یا الکتروپلات پوشش‌دهی می شود که هر کدام، مزایا و کاربرد متفاوتی دارند. عمر مفید این ورق ها بین ۲۰ تا ۳۰ سال است، اما اگر در فضایی خشک و عاری از رطوبت باشد، می تواند بیش از ۷۰ سال سالم بماند.
سوالات متداول
ورق گالوانیزه چیست؟
در صورتی که ورق فولادی را با فلز روی پوشش دهند، ورق گالوانیزه به وجود می آید.
آیا در صورتی که پوشش روی ورق گالوانیزه از بین رود، تغییری در ورق ایجاد خواهد شد؟
خیر، همانطور که در مقاله گفتیم به دلیل حفاظت کاتدی در ورق گالوانیزه، اگر پوشش روی از بین رود و یا دچار آسیب دیدگی شود، پوشش دچار خوردگی می شود و ورق زیرین تا حد امکان محافظت می گردد.
آیا ورق گالوانیزه زنگ میزند؟
بله، ورق گالوانیزه ضد زنگ نیست، اما حفاظت بسیار بالایی در برابر خوردگی ایجاد می کند که باعث می شود این ورق، احتمال زنگ زدگی کمتری داشته باشد.
برای گالوانیزه کردن ورق آهن چه روش هایی وجود دارد؟
فرآیند گالوانیزه کردن به دو روش الکتروگالوانیزه یا الکتروپلات و گالوانیزه گرم یا حرارتی صورت می گیرد.
استفاده از ورق آهن چه مزیت هایی دارد؟
طول عمر طولانی، هزینه کمتر، بازرسی آسان، مقاومت در برابر خوردگی، محافظت فداکارانه، سادگی در تمیز کردن، صرفه جویی در منابع و تطبیق پذیری؛ قابلیت اطمینان بالا و …
