ورق گالوانیزه همان ورق فولادی یا آهنی است که سطح آن را با فلز روی پوشش می دهند. به پوشش دهی ورق با فلز روی، روی اندود کردن یا گالوانیزایسون می گویند و ورق تولیدی نیز ورق گالوانیزه نام دارد. در بین محصولات فولادی، ورق های گالوانیزه کاربرد زیادی در صنایع مختلف از جمله صنعت ساخت و ساز و سقف ساختمان دارند. به خصوص از این جهت که اگر پوشش مناسبی برای سازه های فولادی استفاده نشود، در طولانی مدت با زنگ زدگی مواجه می شوند؛ در نتیحه از ورق های گالوانیزه که مقاومت بالایی در برابر زنگ زدگی دارند، استفاده می کنند. همین مسئله دلیل اصلی محبوبیت بالای این نوع ورق در بازار آهن و همچنین صنایع مختلف است. علاوه بر این، ورق گالوانیزه انواع، ویژگی ها، مشخصات و روش تولید مخصوص به خود را دارد که آگاهی از آن ها برای تمامی افراد فعال یا علاقه مند در این حوزه لازم است. برای اینکه با ورق گالوانیزه و اطلاعات تخصصی آن بیشتر آشنا شوید با این مقاله از دانشنامه آهن ملل همراه باشید.
| آهن ملل | ویژگی های محصول | |
|---|---|---|
| ۱ | نام محصول | ورق گالوانیزه |
| ۲ | انواع بر اساس روش تولید | ورق گالوانیزه گرم – ورق گالوانیزه سرد (الکتروگالوانیزه) |
| ۳ | انواع بر اساس نوع گل | بدون گل – گل ریز – گل درشت |
| ۴ | انواع بر اساس نوع فرمینگ | ساده – فرم دار (کرکره- ذوزنقه – عرشه فولادی – شادولاین – …) |
| ۵ | ابعاد قابل تولید | ضخامت ۰.۱۸ تا ۶ میلی متر – عرض ۱ و ۱.۲۵ متر |
| ۶ | روش تولید | روی اندود کردن ورق فولادی |
ورق گالوانیزه چیست؟
ورق گالوانیزه نوعی ورق آهنی است که با فلز روی پوشش داده شده و این نوع پوشش دهی بسیار مقرون به صرفه و کارآمد می باشد. در بین ورق های فولادی، ورق گالوانیزه از محبوبیت ویژه ای برخوردار است و در صنایعی مختلفی استفاده می شود. پوشش گالوانیزه یکی از روش های جلوگیری از خوردگی است. در صورتی که ورق فولادی را با فلز روی پوشش دهند، ورق گالوانیزه به وجود می آید. می توان گفت که این روش، بهترین عامل برای محافظت از سازه های فولادی است.
ورق گالوانیزه طبق استاندارد ملی ایران اینگونه تعریف می شود:
«ورق گالوانیزه محصولی است که با پوسته زدایی ورق های نورد سرد یا نورد گرم و سپس روی اندود شدن تولید می شود.»
ورق گالوانیزه به هر دو صورت کلاف (رول) یا شیت (برش خورده) عرضه می گردد. این نوع ورق به دلیل خاصیت فلز روی، دارای سطحی براق و صیقلی است و در برابر خوردگی و زنگ زدگی مقاوم می باشد. همچنین در برخی از موارد برای افزایش کیفیت از ترکیب دیگر عنصر‌ها مانند نیکل و آلومینیوم نیز در ورق استفاده می شود.
علاوه بر این نوع ورق، ورق های فولادی دیگری هستند که در برابر خودگی مقام اند یا ویژگی های کاربردی و خاصی دارند که در صنایع مختلف قابل استفاده اند. می توانید با این ورق ها در مقاله معرفی انواع ورق آهنی، آشنا شوید.
# حتما بخوانید
چرا از استفاده از ورق گالوانیزه در سازه های فولادی محبوبیت دارد؟
همه ما می دانیم که آهن و فولاد از جمله عناصری هستند که دچار خوردگی و زنگ زدگی شده و در نهایت تضعیف و فرو ریخته می شوند. امروزه می توان با استفاده از روش های مختلف از این نوع عناصر در برابر تخریب محافظت کرد.
رطوبت بزرگ ترین تهدید برای سازه های فولادی است. به طور کلی ساختمان هایی که متریال آن ها بر پایه مقاطع فلزی است، در برابر بلایای طبیعی مثل سیل، باران، طوفان یا آتش سوزی بسیار مقاوم هستند. با وجود این، در صورتی که محصولات فولادی به خوبی پوشش داده نشوند، ممکن است در مدت طولانی بر اثر رطوبت دچار زنگ زدگی شوند. امروزه در صنایع مختلف از انواع محصولات فولادی استفاده می شود. ورق گالوانیزه یکی از محصولاتی است که به دلیل مقاومت بالا در برابر زنگ زدگی می توان از آن استفاده های مختلفی در صنعت کرد. این محصول به دلیل پوشش خاصی که دارد دچار زنگ زدگی نمی شود. همچنین اگر پوشش روی از بین برود یا دچار آسیب دیدگی شود، به دلیل محافظت فداکارنه فلز روی، این ورق زنگ نخواهد زد. همین مسئله باعث شده که ورق گالوانیزه از محبوبیت ویژه ای برخوردار باشد.
زنگ زدن فولاد به چه معناست؟
این فرآیند زمانی اتفاق می افتد که آهن یا آلیاژی حاوی آهن مثل فولاد در معرض رطوبت قرار بگیرد. اکسیژن با فلز در گذر زمان در سطح اتمی ترکیب شده و ترکیب تازه ای به اسم اکسید را تشکیل می دهند. این عمل باعث تضعیف پیوندهای فلز می شود. با شکسته شدن مولکول اکسیژن توسط آب، زنگ زدگی ایجاد می شود. یکی از روش های جلوگیری از این فرآیند استفاده از فولاد گالوانیزه است.
اگر تمایل دارید در مورد خوردگی فولاد بیشتر بدانید در مقاله خوردگی فلزات چیست می توانید مکانیزم شیمیایی خوردگی و جزئیات این فرآیند را بخوانید.
مشخصات فولاد گالوانیزه
منظور از فولاد یا آهن گالوانیزه همان فولاد معمولی است که سطح آن با فلز روی پوشش دهی یا اصطلاحا گالوانیزه می شود. فلز گالوانیزه یا فولادی که روی آن فرآیند گالوانیزاسیون انجام شده است نسبت به فولاد معمولی دارای مزیت های زیاد می باشد. در ادامه به برخی از این مزیت ها اشاره می کنیم:
- جلوگیری از خوردگی فلز زیرین
- افزایش مقامت فولاد
- طول عمر بیشتر از ۷۰ سال بدون تعمیر و نگهداری
- جایگزین مناسب برای فولاد ضدزنگ
- جلوگیری از زنگ زدگی فولاد زیرین در صورت خرابی و خراشیده شدن پوشش فلز روی
تاریخچه گالوانیزاسیون
تاریخچه دانش گالوانیزاسیون به سال‌های ۱۳۷۷ تا ۱۷۹۸ بر می‌گردد که یک دانشمند کالبدشناسی به نام لوئیجی گالوانی به صورت اتفاقی دریافت که فلزات روی موجودات زنده اثر الکتروشیمیایی ایجاد می کنند. در این تحقیقات مشخص شد زمانی که دو عنصر با خواص الکتریکی متفاوت در هر محلول وجود داشته باشند، باعث ایجاد پیل الکتریکی می شوند. در ادامه دانشمندان دیگری مانند آقای ولتا تحقیقات در این زمینه را ادامه دادند. در نهایت این تحقیقات منجر به اختراع روش گالوانیزاسیون فلزات شد و اولین کارخانه گالوانیزه کردن محصولات آهنی نیز در سال ۱۸۵۰ میلادی در بریتانیا تاسیس گردید.
مشخصات ورق گالوانیزه
همانطور که اشاره کردیم جنس ورق گالوانیزه، همان ورق آهن است که با فلز روی پوشش دهی می شود. با این کار، ورق گالوانیزه مشخصات متفاوتی نسبت به ورق آهن پیدا می کند. برای اینکه با ورق گالوانیزه به صورت تخصصی تر آشنا شوید باید اصطلاحات مربوط به این ورق را بشناسید. به همین دلیل در ادامه تمامی اصطلاحات ورق گالوانیزه را بررسی می کنیم.
۱- کوتینگ ورق گالوانیزه چیست؟
در فرآیند تولید ورق گالوانیزه، انواع پوشش های گالوانیزه به وجود می آید که به آن کوتینگ (coating) می گویند. در واقع کوتینگ یعنی پوشش دادن ورق، که با توجه به آن انواع پوشش ورق گالوانیزه یا انواع کوتینگ وجود دارد.
همچنین ورق های گالوانیزه را می توان با کوتینگ متفاوت در دو رویه ورق نیز تولید کرد. در این حالت در یک رویه ورق، فلز روی جرم پوشش معینی دارد و در رویه دیگر جرم پوشش آن به مراتب کمتر از رویه دیگر است.
۲- اسپنگل در ورق گالوانیزه چیست؟
بسته به میزان کوتینگ یا پوشش روی، ناخالصی هایی به شکل پولک روی ورق ایجاد می شود که به آن اسپنگل (Spangle) یا گل گالوانیزه می گویند. البته گل روی ورق می تواند به دلیل وجود ناخالصی در فلز روی، هنگام کریستال شدن روی مذاب نیز به وجود آید. در این حالت هر چه میزان ناخالصی سرب در استخر روی مذاب کمتر باشد، گل تشکیل شده روی ورق کمتر خواهد بود.
۳- جِرم پوشش ورق گالوانیزه چگونه محاسبه و مشخص می شود؟
پوشش ورق گالوانیزه با دو پارامتر ضخامت و جرم قابل بررسی است.
- جرم پوشش ورق گالوانیزه برحسب گرم بر متر مربع بیان می شود. منظور از جرم پوشش، کل مقدار روی در دو سطح ورق است.
- ضخامت پوشش گالوانیزه نیز بر حسب میکرون متر در هر سطح ورق بیان می شود.
- بخاطر تعداد زیاد متغیرهای دخیل در مقدار پوشش، وزن پوشش همیشه به طور مساوی بین دو سطح ورق تقسیم نمی گردد. علاوه بر این وزن پوشش نیز به طور مساوی از لبه تا لبه توزیع نمی گردد.
در جدول زیر که متعلق به استاندارد ملی ایران شماره ۱۳۹۱۸ است، می توانید مشخصات پوشش روی در ورق های پوشش الکترولیتی روی (الکتروگالوانیزه) را مشاهده کنید.
| شناسه پوشش | ضخامت اسمی در هر طرف (µm) | حداقل ضخامت در هر طرف (µm) | جرم اسمی پوشش در هر طرف (g/m۲) |
| ZE04 | ۰.۴ | ۰.۴ | ۳ |
| ZE10 | ۱ | ۰.۹ | ۷ |
| ZE14 | ۱.۴ | ۱.۲ | ۱۰ |
| ZE25 | ۲.۵ | ۲.۲ | ۱۸ |
| ZE28 | ۲.۸ | ۲.۴ | ۲۰ |
| ZE38 | ۳.۸ | ۳.۴ | ۲۷ |
| ZE42 | ۴.۲ | ۳.۶ | ۳۰ |
| ZE50 | ۵. | ۴.۵ | ۳۶ |
| ZE56 | ۵.۶ | ۴.۸ | ۴۰ |
| ZE70 | ۷ | ۶ | ۵۰ |
| ZE75 | ۷.۵ | ۶.۸ | ۵۴ |
| ZE100 | ۱۰.۱ | ۹.۱ | ۷۵ |
| ZE135 | ۱۳.۵ | ۱۲.۲ | ۹۶ |
| ZE150 | ۱۵ | ۱۳.۵ | ۱۰۷ |
حال با توجه به اطلاعاتی که داریم می توانیم انواع ورق گالوانیزه را که در ادامه معرفی می کنیم، به راحتی شناسایی کنیم.
انواع ورق گالوانیزه
ورق فولادی گالوانیزه را از جنبه های گوناگون مانند روش ساخت، نوع و ضخامت پوش روی، ابعاد و … می توان دسته بندی کرد. همچنین این نوع ورق را می توان به صورت ساده و فرم دار (ذوذنقه، سینوسی و …) دسته بندی و عرضه کرد. انواع ورق گالوانیزه را در ادامه بیشتر بررسی می کنیم.
۱- انواع ورق گالوانیزه بر اساس نوع گل (Spangle)
ورق گالوانیزه با توجه به نوع اسپنگل یا گل گالوانیزه به صورت زیر تقسیم می شود.
- بدون گل
- گل ریز
- گل درشت
جالب است بدانید با توجه به نوع گل ورق تا حدود زیادی می توان تشخیص داد که ورق گالوانیزه محصول کدام کارخانه است.
نکته: با توجه به استاندارد ملی ایران شماره ۷۵۹۷ انواع مختلف پوشش روی در ورق گالوانیزه به این صورت بیان می شود: «پوشش پولکی شکل گلدار»، «پوشش پولکی شکل ریزگل»، «اندود با آلیاژ روی – آهن (بدون پولک)».
نکته: گل ریز یا گل درشت بودن ورق گالوانیزه الزاما نشان دهنده قیمت پایین تر یا بالاتر آن ها نیست. قیمت ها بیشتر به برند تولیدکننده بستگی دارد. به طور مثال ورق گالوانیزه گل درشت کاشان قیمت بیشتری نسبت به ورق گل ریز کارخانه های دیگر دارد.
۲- انواع ورق گالوانیزه بر اساس روش تولید
همچنین می توان انواع وق گالوانیزه موجود در بازار را بر اساس روش گالوانیزه کردن به صورت زیر دسته بندی کرد.
- ورق گالوانیزه گرم: تولید شده با روش غوطه وری ورق در حوضچه روی مذاب
- ورق گالوانیزه سرد: تولید شده با روش الکتروگالوانیزه
روش های تولید ورق گالوانیزه را در ادامه به طور کامل تشریح خواهیم کرد.
۳- انواع ورق گالوانیزه بر اساس نوع فرمینگ
آخرین دسته بندی برای انواع ورق گالوانیزه را می توان با توجه به شکل ظاهری آن ها یا اصطلاحا نوع فرمینگ آن ها به صورت زیر بیان کرد:
- ورق گالوانیزه ساده: منظور ورق گالوانیزه بدون فرم است که به صورت مسطح و بدوننیاز به عملیات تغییر شکل از آن استفاده می شود.
- ورق گالوانیزه فرم دهی شده: در این نوع ورق گالوانیزه با استفاده از روش های فرمینگ، سطح ورق موجدار می شود. این کار معمولا روی ورق گالوانیزه رنگی انجام می شود که باعث افزایش زیبایی و کاربری آن نیز می گردد. در محیط هایی با احتمال خوردگی بالا، استفاده از ورق رنگی یا همان ورق گالوانیزه رنگ شده ضروری است. انواع ورق گالوانیزه موجدار که به عنوان ورق شیروانی گالوانیزه نیز شناخته می شوند به صورت زیر وجود دارند:
- ورق سینوسی گالوانیزه
- ورق گالوانیزه کرکره ای
- ورق گالوانیزه عرشه فولادی
- ورق گالوانیزه ذوزنقه
- ورق دامپا گالوانیزه
- ورق شادولاین گالوانیزه
- ورق گالوانیزه طرح سفال
- ورق گالوانیزه پرچین
ابعاد ورق گالوانیزه
ورق گالوانیزه مانند سایر ورق ها به دو صورت رول ورق گالوانیزه یا شیت تولید می شود. ضخامت و اندازه ورق گالوانیزه نیز به صورت زیر می باشد:
- ضخامت ورق گالوانیزه: از ضخامت ۰.۱۸ تا ۶ میلی متر قابل تولید هستند، ولی در ایران استانداردهای تولید از ضخامت ۰.۲۵ تا ۵ میلی متر را شامل می شود.
- عرض ورق گالوانیزه: عرض انواع ورق گالوانیزه در حالت رول و شیت به صورت ۱ یا ۱.۲۵ متر می باشد.
نکته: با توجه به ابعاد اعلام شده، امکان برش ورق گالوانیزه به طول دلخواه نیز وجود دارد.
جدول وزن ورق گالوانیزه
در ضخامت های مختلف، وزن رول های ورق گالوانیزه ممکن است سبک یا سنگین باشد؛ اما در حالت نرمال، وزن آن ها بین ۶ تا ۷ تن است. در جدول زیر می توانید مشخصات ابعادی و همینطور وزن ورق گالوانیزه را مشاهده کنید. در این جدول وزن ورق گالوانیزه شیت (ورق گالوانیزه برش خورده) با طول و عرض ۱*۲ متر درج شده است.
| جدول وزن ورق گالوانیزه | ||||
| ردیف | طول (میلیمتر) | عرض (میلیمتر) | ضخامت (میلیمتر) | وزن (گرم) |
| ۱ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۰.۳ | ۴۷۱۶ |
| ۲ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۰.۴ | ۶۲۸۸ |
| ۳ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۰.۵ | ۷۸۶۰ |
| ۴ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۰.۶ | ۹۴۳۲ |
| ۵ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۰.۷ | ۱۱۰۰ |
| ۶ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۰.۸ | ۱۲۵۷۶ |
| ۷ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۰.۹ | ۱۴۱۴۸ |
| ۸ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۱ | ۱۵۷۲۰ |
| ۹ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۱.۲۵ | ۱۹۶۵ |
| ۱۰ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۱.۵ | ۲۳۵۸ |
| ۱۱ | ۲۰۰۰ | ۱۰۰۰ | ۲ | ۳۱۴۴ |
| ۱۲ | ۲۵۰۰ | ۱۲۵۰ | ۰.۳ | ۷۳۶۹ |
در صورتی که خودتان تمایل به محاسبه وزن ورق گالوانیزه دارید می توانید از طریق فرمول زیر وزن آن را محاسبه کنید.
طول (متر)*عرض (متر)*ضخامت (میلیمتر)*چگالی=وزن ورق گالوانیزه (کیلوگرم)
برای آموزش نحوه محاسبه وزن ورق نیز می توانید در صفحه جدول وزن ورق ویدئوی آموزش آن را مشاهده نمایید.
نکته: چگالی فولاد عدد ۷.۸۶ است که برای راحتی محاسبات، معمولا به جای آن، عدد ۸ جایگزین می شود. (چگالی ورق گالوانیزه هم همین عدد است.)
کاربرد ورق گالوانیزه چیست؟
ورق های گالوانیزه در صنایع خودروسازی، حمل و نقل، کشاورزی، ساختمان سازی، دکوراسیون داخلی مانند کابینت و قفسه آشپز خانه، مخزن گالوانیزه برای ذخیره سازی، تابلو ها و بیلبوردهای تبلیغاتی، لوله های فولادی، سیستم تصفیه هوا و خنک کننده (کانال های کولر)، پانل های ساندویچی و غیره به کار می رود.
به طور مثال از جمله مصارف این ورق در صنعت ساخت و ساز می توان به ورق های سقفی گالوانیزه اشاره کرد. این ورق ها برای سقف های کاذب، سقف شیرانی، ویلا و آلاچیق ها کاربرد بسیاری دارند. همچنین از ورق های گالوانیزه در ساخت پروفیل های آبرو جهت عبور جریان آب و فاضلاب در ساختمان ها نیز استفاده می شود.
مزیت ها و ویژگی های ورق گالوانیزه
ورق گالوانیزه مزیت های زیادی در صنایع مخلتف به ویژه در ساخت و ساز دارد که در ادامه به آن ها به طور مختصر اشاره می کنیم:
۱- حفاظت در برابر خوردگی: بزرگ ترین مزیت و ویژگی ورق گالوانیزه، خاصیت ضد خوردگی آن است. باید بدانید حفاظت دربرابر خوردگی ورق با مقدار جرم پوشش روی در واحدسطح، نسبت مستقیم دارد.
۲- حفاظت کاتدی ورق گالوانیزه: پوشش روی، اصطلاحا محافظت فداکارانه ای دارد. یعنی در صورتی که خراشی روی ورق ایجاد شود و مقداری از پوشش گالوانیزه خراشیده شود، گالوانیزه اطراف خراش به طور ترجیحی خورده می شود و فولاد زیرین را از خوردگی محافظت می کند. در نتیجه پوشش روی، نسبت به پوشش های دیگر، مقاوم تر بوده و آسیب دیدن آن دشوارتر است.
۳- فرآیند سریع گالوانیزه کردن: فرآیند گالوانیزاسیون را می توان در عرض چند دقیقه تکمیل کرد. همچنین به این دلیل که به شرایط آب و هوایی بستگی ندارد، می توان هر زمان از سال به سرعت پوشش دهی را انجام داد.
۴- طول عمر زیاد: اگر ورق های گالوانیزه در محیط های که میزان خوردگی بالایی دارند مورد استفاده قرار گیرند، بین ۲۰ تا ۷۰ سال عمر می کنند. البته تدام عمر آن به میزان قرار گرفتن فولاد در برابر مواد خورنده نیز بستگی دارد.
۵- هزینه کمتر: روی مذاب و فولاد به خوبی به یکدیگر می چسبند و محصولی بسیار با دوام تولید می کنند، در نتیجه روش گالوانیزاسیون نسبت به سایر روش هایی که برای جلوگیری از زنگ زدگی استفاده می شود، هزینه کمتری برای تعمیر و نگهداری دارد. شاید در مقایسه با سایر محصولات فولادی هزینه اولیه ورق گالوانیزه بالا به نظر برسد، اما اجرای آن به دلیل سرمایه گذاری بلندمدت (به دلیل نیاز به تعمیر و نگهداری کمتر)، مشمول هزینه های بسیار کمتری خواهد بود.
۶- بازرسی آسان: از آن جایی که باید سازه ها را به صورت سالیانه مورد بررسی قرار داد، بنابراین روش بازرسی بسیار اهمیت دارد. ورق های گالوانیزه را می توان از روش های ساده و غیر مخرب تست ضخامت، بازرسی کرد. در زمان آزمایش و تست کیفیت گالوانیزه هزینه زیادی صرف نخواهد شد.
۷- پوشش بادوام: گالوانیزه یکی از سخت ترین پوشش های محافظ موجود در بازار می باشد.
۸- سادگی در تمیزکردن : این محصولات را می توان به راحتی و اسپری آب قلیایی تمیز کرد و در صورت لزوم با یک پارچه نرم پاک نمایید.
۹ صرفه‌جویی در منابع: فولاد گالوانیزه یکی از محصولات بسیار با دوام و با پایداری بالاست. همچنین حمام مذابی که از آن برای تولید ورق گالوانیزه استفاده می شود را می توان بارها و بارها برای گالوانیزه کردن استفاده کرد.
۱۰- تطبیق پذیری و قابلیت اطمینان بالا: این محصولات کاملا منطبق بر استانداردهای بین المللی ساخته می شوند، بنابراین قابلیت اطمینان بالایی دارند.
۱۱- زمان نصب سریع: استفاده از ورق گالوانیزه نیازی به آماده سازی سطح، رنگ آمیزی یا بازرسی ندارد و هر زمان که لازم باشد می توان بالافاصله از آن استفاده کرد.
روش تولید ورق گالوانیزه
در مراحل تولید ورق گالوانیزه ابتدا ورق پایه که می تواند ورق نورد سرد یا نورد گرم باشد، پوسته زدایی می شود و سپس از طریق دور روش متفاوت روی اندود می شود. عملیات پوسته زدایی ورق های گالوانیزه طی مراحل زیر انجام می گیرد.
ابتدا لازم است فرآیند چربی زدایی و غبارگیری روی ورق انجام و هرگونه چربی، رنگ و گریس از سطوح ورق ها پاک شود و وارد مرحله اسیدشویی گردند. اسیدشویی به منظور پاکسازی موادی است که در مرحله آماده سازی اولیه برطرف نمی شوند. گاهی اوقات در این مرحله هم عملیات پاکسازی کامل نمی گردد، در این مواقع از روش های مکانیکی باید کمک گرفت.
پس از مراحل کامل پاکسازی ورق ها، زمان آغشته سازی آن ها در محلول کلرید آمونیاک است. این محلول، ورق ها را برای انجام واکنش با مذاب روی آماده می نماید و به آن فرآیند فلاکسینگ می گویند.
در نهایت زمان گالوانیزه یا روی اندود کردن ورق ها می رسد. روش های روی اندود کردن ورق گالوانیزه نیز دو روش متفاوت غوطه وری و الکترولیتی است که در هر کدام ورقی با مشخصات و کاربردهای متفاوت تولید می شود.
در آخر پس از اتمام فرآیند گالوانیزه گرم، ورق ها را به منظور خنک سازی در آب یا محلول دی کرومات سدیم غوطه ور می کنند. سایر عملیات روی ورق گالوانیزه مانند غیرفعال سازی، روغن اندود کردن، رنگ آمیزی و … نیز در این مرحله انجام می گیرد.
آبکاری ورق گالوانیزه یا فرآیند گالوانیزاسیون
همانطور که گفتیم در خط تولید ورق گالوانیزه از دو روش غوطه وری و روش الکترولیتی برای روی اندود کردن ورق استفاده می شود. با اینکه در هر دو روش فولاد با فلز روی آبکاری می شود، اما در نهایت خروجی دو محصول متفاوت است و ورق به دست آمده نیز به دو دسته ورق گالوانیزه گرم و ورق گالوانیزه سرد تقسیم می شود.
۱- روش گالوانیزه گرم یا حرارتی
در فرآیند تولید ورق گالوانیزه گرم، ابتدا سطح فلز تمیز می شود و سپس در حمام مذاب از فلز روی (Zn) غوطه ور می گردد و لایه ای از آلیاژ روی در ۲ الی ۳ دقیقه ابتدایی بر سطوح ورق تشکیل می شود. با این کار پوشش روی نسبتا ضخیم و بلوری شکلی ایجاد می گردد که مزیت روش غوطه وری است. همچنین در این روش، یک ساختار چند لایه و متشکل از آلیاژ روی- فولاد تشکیل می شود که باعث بالا رفتن سختی و شکنندگی ورق می گردد. در نتیجه، اگر ورق گالوانیزه گرم خم شود، ممکن است پوسته پوسته شود. علاوه بر مزایای پوشش ضخیم تر و بلوری شکل، مهم ترین مزیت این روش قیمت مناسب آن است.
نکته: طبق استاندارد ملی ایران حرف Z مشخص کننده پوشش روی در محصول است. دو حرف ZF نیز برای مشخص کردن پوشش آلیاژی روی – آهن استفاده می شود. اطلاعات بیشتر در مورد مزایا، کاربرد و مشخصات ورق گالوانیزه گرم و همچنین خط تولید آن را در مقاله زیر مطالعه نمایید.
# حتما بخوانید
۲- روش الکتروگالوانیزه یا الکتروپلات
در این روش، ورق در حمام مذاب روی غوطه ور نمی شود؛ بلکه روی اندود کردن به وسیله رسوب الکترولیتی فلز روی بر سطح ورق انجام می گیرد. در واقع در این روش از جریان الکتریکی که در محلول الکترولیت وجود دارد برای انتقال یو‌ن های فلز روی به ورق استفاده می شود. در این روش، ضخامت پوشش بسیار کمتر از روش گالوانیزه گرم بوده، اما دارای سطح صاف تری است. در واقع در الکتروگالوانیزه پوشش محافظ سبک تر و نازک تر از روش قبلی می باشد و می توان ضخامت آن را به طور دقیق کنترل کرد. به همین دلیل این نوع ورق معمولا بدون عملیات شیمیایی یا رنگ آمیزی، برای فضای خارج از ساختمان مناسب نیست، اما کاربرد زیادی در بدنه خودرو دارد.
طبق استانداردهای ملی و بین المللی حروف ZE برای مشخص کردن محصول با پوشش الکترولیتی روی به کار می رود. توصیه می کنیم برای مقایسه بیشتر دو ورق گالوانیزه گرم و الکتروگالوانیزه مقاله زیر را مطالعه نمایید.
# حتما بخوانید
پیشنهاد آهن ملل: ورق گالوانیزه سرد چیست؟ + تفاوت آن با گالوانیزه گرم
تفاوت ورق الکتروگالوانیزه و گالوانیزه گرمعمر مفید ورق گالوانیزه چقدر است؟
زمان زیادی طول می کشد تا ورق گالوانیزه از بین برود یا زنگ بزند. همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم، عمر مفید این ورق بین ۲۰ تا ۳۰ سال است ولی اگر در محیط خشک و دور از باران قرار گیرد (با هر روشی که تولید می شود) می تواند برای همیشه سالم بماند.
فولاد گالوانیزه ای که برای استفاده طولانی مدت در فضای باز در نظر گرفته شده است، باید از جنس فولاد گالوانیزه گرم (یا همان حمام مذاب فولاد با فلز روی) باشد که معمولا در محیط های مختلف تا حدود ۷۰ سال دوام می آورد.
البته می توان از رنگ کردن ورق گالوانیزه برای محافظت بیشتر ورق در محیط هایی که میزان زنگ زدن عناصر در آن ها بسیار بالاست یا به اصطلاح بسیار خورنده هستند، استفاده کرد. فقط باید دقت کنید که قبل از رنگ آمیزی حتما سطح آن تمیز، خشک و عاری از هرگونه آلودگی، از جمله نمک روی و هرگونه محلول کرومات باشد. این کار را می توان با استفاده از یک دستگاه شوینده و تهویه فلزی انجام داد.
کارخانه های برتر تولیدکننده ورق های گالوانیزه
کارخانه های فولاد مبارکه، فولاد اکسین، کاویان، نورد لوله اهواز و گیلان را می توان از مهم ترین فروشندگان ورق گالوانیزه در کشور دانست. در جدول زیر می توانید کارخانه های تولید کننده ورق گالوانیزه را مشاهده کنید.
| کارخانه فولاد مبارکه اصفهان | شرکت فولاد امیرکبیر کاشان |
| فولاد اکسین اهواز | کارخانه روی اندود کاوه ساوه |
| شرکت صنایع هفت الماس | کارخانه ورق خودرو شهرکرد |
| کارخانه نورد و لوله سمنان | شرکت فولاد دشتستان |
| شرکت فولاد تاراز | صنایع فولاد شهریار تبریز |
در مقاله راهنمای خرید ورق گالوانیزه می توانید مشخصات و ضخامت ورق تولیدی هر کارخانه ورق گالوانیزه را مشاهده کنید. همچنین در این مقاله تمامی نکات لازم برای خرید ورق گالوانیزه بررسی و روش خرید و استعلام قیمت آن توضیح داده شده است.
# حتما بخوانید
قیمت انواع ورق گالوانیزه
قیمت ورق گالوانیزه به عوامل مختلفی مانند ضخامت پوشش روی، ابعاد، کیفیت، برند تولید کننده، خدمات انجام شده روی ورق و … بستگی دارد. همچنین نوسانات بازار بر روی تغییر قیمت این محصول تاثیرگذار است. بر همین اساس نمی توان پیش بینی مشخصی در مورد روند قیمت این محصول انجام داد. از آنجایی که قیمت ورق هر کارخانه نیز نسبت به کارخانه دیگر متفاوت است. شما عزیزان می توانید همه روزه جهت مشاوره رایگان و استعلام قیمت ورق گالوانیزه و خرید آن با ما تماس بگیرید یا در صفحه زیر قیمت روز ورق گالوانیزه را به صورت آنلاین چک کنید. همچنین در این صفحه می توانید نمودار تغییرات قیمت ورق گالوانیزه را مشاهده کنید.
این قیمت ها برای ورق گالوانیزه رول به صورت روزانه آپدیت می شود، قیمت ورق گالوانیزه برش خورده را حتما با استعلام تلفنی دریافت کنید.
مشاهده قیمت امروز ورق گالوانیزه
آهن ملل؛ فروش انواع ورق گالوانیزه به صورت آنلاین و حضوری
قیمت آنلاین ورق گالوانیزهجمع بندی
ورق آهن گالوانیزه از محبوبیت ویژه ای در صنایع مختلف برخوردار است. این محبوبیت به دلیل پوشش خاص این نوع ورق می باشد که داوم، طول عمر و قابلیت اطمینان بالایی دارد. به همین دلیل استفاده از ورق گالوانیزه سبب مقاومت بالای سازه فلزی می شود. این محصول به وفور در صنایع مختلف استفاده می شود. کاربرد ورق گالوانیزه به حدی زیاد است که می توان آن را در همه جا مثل استادیوم ها، پل ها، دروازه ها، نرده ها، چراغ خیابان ها، سقف منازل و اتومبیل ها مشاهده کرد.
ورق گالوانیزه به دو روش گالوانیزه گرم و یا حرارتی و روش الکتروگالوانیزه و یا الکتروپلات پوششی دهی می شود که هر کدام مزایا و کاربرد متفاوتی دارند. عمر مفید این ورق ها بین ۲۰ تا ۳۰ سال است، اما در صورتی که در فضایی خشک و عاری از رطوبت باشد، می تواند بیش از ۷۰ سال سالم بماند.
سوالات متداول
ورق گالوانیزه چیست؟
در صورتی که ورق فولادی را با فلز روی پوشش دهند، ورق گالوانیزه به وجود می آید.
آیا در صورتی که پوشش روی ورق گالوانیزه از بین رود، تغییری در ورق ایجاد خواهد شد؟
خیر، همانطور که در مقاله گفتیم به دلیل حفاظت کاتدی در ورق گالوانیزه، در صورتی که پوشش روی از بین رود و یا دچار آسیب دیدگی شود، پوشش دچار خوردگی می شود و ورق زیرین تا حد امکان محافظت می گردد.
آیا ورق گالوانیزه زنگ میزند؟
بله، ورق گالوانیزه ضدزنگ نیست، اما حفاظت بسیار بالایی در برابر خوردگی ایجاد می کند که باعث می شود این ورق احتمال زنگ زدگی کمتری داشته باشد.
برای گالوانیزه کردن ورق آهن چه روش هایی وجود دارد؟
فرآیند گالوانیزه کردن به دو روش الکتروگالوانیزه یا الکتروپلات و گالوانیزه گرم یا حرارتی صورت می گیرد.
استفاده از ورق آهن چه مزیت هایی دارد؟
طول عمر طولانی، هزینه کمتر، بازرسی آسان، مقاومت در برابر خوردگی، محافظت فداکارانه، سادگی در تمیز کردن، صرفه جویی در منابع و تطبیق پذیری؛ قابلیت اطمینان بالا و …
