سقف عرشه فولادی، یک نوع سقف فلزی جدید است که با استفاده از ورق عرشه فولادی تولید می شود. سقف های عرشه فولادی، تنها مخصوص ساختمان های اسکلت فلزی می باشند؛ ولی با رعایت برخی اصول، در سازه های بتنی هم قابل استفاده هستند. جزء اصلی این نوع سقف، ورقی است که به آن عرشه فولادی می گویند. ورق عرشه فولادی که برای این نوع سقف استفاده می شود، نوعی ورق گالوانیزه موجدار است که شکل موج آن شبیه به ذوزنقه می باشد. البته عرشه فولادی فقط مخصوص سقف نیست و استفاده از آن در کف سازه نیز رایج است. اطلاعات زیادی پیرامون ورق عرشه فولادی و محل استفاده از آن وجود دارد و شامل جزئیات بسیاری است که می خواهیم در ادامه آن ها را بررسی کنیم. در این مقاله از دانشنامه آهن ملل می توانید ورق عرشه فولادی، سقف عرشه فولادی، مشخصات آن ها، روش ساخت هر کدام، کاربرد و بسیاری نکات دیگر را به صورت تفکیک شده بخوانید.
نسخه صوتی مقاله سقف عرشه فولادی چیست؟
| آهن ملل | ویژگی های محصول | |
|---|---|---|
| ۱ | نام محصول | عرشه فولادی |
| ۲ | نام‌های دیگر | متال دک – عرشه فلزی – عرشه کیو – عرشه کفی |
| ۳ | کاربرد | استفاده در سقف و کف سازه |
| ۴ | اصلی‌ترین جزء | ورق عرشه فولادی |
| ۵ | مشخصات ورق | – جنس فولاد گالوانیزه – دارای موج شبیه به فرم ذوزنقه – ضخامت ۰.۷ تا ۱.۲۵ میلی متر – عرض ۱.۲۵ متر – در سه گام ۶۰، ۶۵ و ۷۵ میلی متر |
عرشه فولادی به چه معناست؟
عرشه فولادی، یک سازه فلزی موجدار است که از آن برای سقف یا کف سازه ها استفاده می شود؛ اما چون استفاده آن برای سقف سازه ها متداول تر است، آن را اغلب با نام سقف عرشه فولادی می شناسند.
سازه عرشه فولادی در صنعت ساخت و ساز با نام های دیگری نیز شناخته می شود. اسامی دیگر این سقف و همچنین انواع سقف عرشه فولادی را به انگلیسی می توانید در ادامه مشاهده کنید:
- متال دک (Metal Deck یا Steel Deck)
- عرشه فلزی (Pan Deck)
- عرشه کیو (Q Deck)
- عرشه کفی (Pan Deck)
سقف عرشه فولادی چیست؟
سقف عرشه فولادی، سبکی نوین در ساختمان سازی است که به دلیل مزایا و ویژگی های ارزشمندی که فراهم می کند طرفداران بسیاری دارد. این سقف، سبک و مقاوم بوده و سرعت اجرای آن بالا است.
اصلی ترین قسمت سقف عرشه فولادی، ورق های موجدار گالوانیزه است که به آن ها ورق عرشه فولادی می گویند. ورق های عرشه فولادی در ترکیب با بتن مسلح، سقف عرشه فولادی را تشکیل می دهند. سقف های عرشه فولادی، معمولا روی تیرآهن سوار شده و بستر مناسبی را برای اجرای مواد مختلف، مانند بتن ریزی، عایق کاری و … فراهم می کنند.
برای این که سقف عرشه فولادی را بهتر بشناسیم بهتر است ابتدا اصلی ترین جزء آن، یعنی ورق گالوانیزه عرشه فولادی را معرفی و بررسی کنیم. در ادامه نیز ویژگی ها، مزایا و انواع سقف عرشه فولادی را بررسی خواهیم کرد.
ورق عرشه فولادی چیست؟
همانطور که گفتیم، اصلی ترین جزء سقف عرشه فولادی، ورق های عرشه فولادی است که از جنس گالوانیزه هستند. ورق های گالوانیزه ای که برای سقف عرشه فولادی استفاده می شوند، فرمی شبیه به ذوزنقه دارند؛ اما در نوع خود خاص هستند و تنها ورق های عرشه فولادی با این شکل موج ساخته می شوند. این فرم ها در گام های مشخص تکرار می شوند. (منظور از گام ورق، فاصله بین ابتدای یک دره تا ابتدای قله بعدی است.)
از ورق عرشه فولادی، معمولا برای ساخت سقف سازه ها استفاده می شود؛ به همین دلیل به آن سقف عرشه فولادی نیز می گویند. دیگر ورق های فولادی برای مقاصد متنوع تر، از جمله ساخت ماشین آلات، ساخت خودرو، ساخت تجهیزات هوافضا و … استفاده می شوند. این نوع ورق ها شامل ورق سیاه، گالوانیزه، رنگی، روغنی و ورق های متنوع دیگری هستند که می توانید در مقاله زیر، پیرامون آن ها بخوانید.
# حتما بخوانید
مشخصات سقف عرشه فولادی
برای بررسی اجزا و دیتیل سقف عرشه فولادی، ابتدا مشخصات ورق عرشه فولادی را معرفی می کنیم و سپس با توجه به آن، جزئیات سقف عرشه فولادی را مورد بررسی قرار می دهیم.
مشخصات و جزئیات ورق عرشه فولادی
ماده اصلی ورق عرشه فولادی، فولاد نرمه است و به همین دلیل، شکل پذیری آن بالاست. همچنین، طبق استاندارد ملی ایران شماره ۲۱۹۷۳، کلیه ورق های فولادی که در عرشه استفاده می شوند باید حداقل دارای ۲۳۰ مگاپاسکال مقاومت تسلیم باشند.
جزئیات بیشتر و مشخصات فنی ورق عرشه فولادی را که شامل پوشش ورق، ابعاد (ضخامت، عرض، طول، گام) و وزن ورق هستند در ادامه به تفکیک معرفی می کنیم.
۱- پوشش ورق های سقف عرشه فولادی
ورق عرشه فولادی، از جنس فولاد با روکش فلز روی یا همان گالوانیزه است. روکش روی (Zn)، مقاومت ورق های فولادی را چند برابر بیشتر می کند و باعث دوام آن ها در شرایط گوناگون آب و هوایی می شود. به همین دلیل، ورق گالوانیزه سقف عرشه فولادی در برابر خوردگی و زنگ زدگی مقاوم است. با این حال در صورت تخریب این پوشش، برای جلوگیری از خوردگی، باید تمهیداتی اندیشیده شود. یکی از این راه ها، رنگ آمیزی ورق گالوانیزه و ایجاد پوشش مناسب روی فلز روی است.
نکات پوشش ورق عرشه فولادی طبق استاندارد ملی ایران
استاندارد ورق عرشه فولادی درمورد پوشش‌دهی و روی‌اندودکردن ورق به صورت زیر است:
- روی اندود کردن ورق عرشه فولادی باید به روش غوطه وری گرم ایجاد شود.
- در صورت نیاز، یک لایه رنگ آستر در سطح زیرین ورق برای محافظت از خوردگی اعمال می گردد.
- پوشش ورق باید برای شرایط محیطی عرشه مناسب باشد. برای این منظور، استفاده از پوشش های آلومینیوم – روی توصیه نمی شود.
- در محیط های شیمیایی و بسیار خورنده یا در مواردی که مواد واکنش زا در تماس با عرشه فولادی قرار می گیرند، باید از پوشش های خاص استفاده شود.
- رنگ عرشه باید برای رده‌بندی آتشِ مورد استفاده، تایید شده باشد.
۲- ابعاد ورق عرشه فولادی
این نوع ورق به صورت شیت یا برگی تولید می شود. ابعاد ورق سقف عرشه فولادی، شامل ضخامت، عرض، طول و گام ورق است که به شرح زیر می باشد:
- ضخامت ورق عرشه فولادی: از ضخامت ۰.۷ تا ۱.۲۵ میلی متر
- عرض ورق عرشه فولادی: ۱.۲۵ متر (۱۲۵ سانتی متر)
- طول ورق عرشه فولادی: در طول دلخواه با توجه به نیاز مشتری برش می خورد.
- گام ورق عرشه فولادی در دو نوع تولید می شود؛ گام تولیدشده در کارخانه (در سه گام ۶۰، ۶۵ و ۷۵ میلی متر) و گام درخواستی توسط مشتری.
* گام ورق عرشه فولادی چیست؟ ورق عرشه فولادی گالوانیزه به شکل موج هایی با قله و دره است که پی در پی روی ورق ایجاد شده اند. به فاصله بین ابتدای یک دره تا ابتدای قله بعدی، گام ورق عرشه فولادی می گویند.
۳- وزن ورق عرشه فولادی
همانطور که گفتیم، ورق عرشه فولادی به صورت شیت تولید می شود. هر شیت نیز می تواند ضخامت، طول و عرض متفاوتی داشته باشد؛ در نتیجه، وزن آن متغیر است. اما برای محاسبه وزن ورق عرشه فولادی، راه بسیار ساده ای وجود دارد. کافی است مشخصات ورق را در فرمول زیر بگذارید تا وزن شیت مورد نظرتان را به دست آورید.
طول (متر) * عرض (متر) * ضخامت(میلی متر) * 7.85 = وزن ورق فولادی (کیلوگرم)
با این فرمول می توانید با تقریب بالایی وزن ورق سقف عرشه فولادی را به دست آورید. برای محاسبه وزن این ورق و همچنین سایر ورق های فولادی، می توانید از ماشین حساب زیر نیز استفاده کنید.
# حتما بخوانید
نحوه ساخت ورق عرشه فولادی
مراحل تولید، بسته بندی و حمل ورق های عرشه فولادی به صورت زیر است:
ساخت ورق عرشه فولادی: برای تولید ورق عرشه فولادی از ورق های گالوانیزه استفاده می کنند. به این صورت که این ورق های فولادی وارد دستگاه رول فرمینگ شده و در مراحل مختلف، برجستگی ها و خم های خاصی در ورق ایجاد می شود.
بسته بندی: ورق های عرشه فولادی بعد از فرم دهی، در طول های تعیین شده بریده می شوند؛ سپس، دسته بندی شده تا با بیشترین نظم در محل خود اجرا شوند.
بارگیری و حمل: ورق های دسته بندی شده با دقت زیاد و رعایت نکات ایمنی بارگیری می شوند تا از آسیب دیدگی در امان باشند. همچنین، اولویت بسته بندی و بارگیری بر اساس نقشه های اجرایی تعیین می شود.
کارخانه تولید ورق عرشه فولادی
در ایران، چندین تولیدکننده ورق عرشه فولادی وجود دارد که عمدتا در شهرهای اصفهان، چهارمحال و بختیاری و قزوین قرار دارند. این تولیدکنندگان که به دستگاه های رول فرمینگ مجهز هستند با استفاده از ورق های گالوانیزه تولیدشده در کارخانه های تولید ورق، اقدام به ساخت ورق عرشه فولادی می کنند. عمده ورق های مورد استفاده برای تولید ورق عرشه فولادی از کارخانه های زیر انتخاب می شوند:
- کارخانه فولاد مبارکه اصفهان
- کارخانه ورق خودرو چهارمحال و بختیاری
- کارخانه تاراز چهارمحال و بختیاری
- کارخانه ورق هفت الماس
- کارخانه ورق شهرکرد
شرکت آهن ملل، نماینده فروش ورق عرشه فولادی، عرضه کننده انواع ورق عرشه فولادی از کارخانه ها و برندهای مختلف می باشد. برای مشاهده قیمت ورق عرشه فولادی کارخانه های فوق به صفحه زیر مراجعه بفرمایید.
استعلام قیمت و خرید ورق عرشه فولادی
آهن ملل؛ توزیع کننده انواع ورق فرمینگ به صورت آنلاین و حضوری
قیمت ورق عرشه فولادیچرا استفاده از سقف عرشه فولادی اهمیت دارد؟
دو اصل بسیار مهم که مورد توجه معماران و تولید کنندگان مصالح قرار گرفته است، سبک سازی و اجرای سریع ساختمان می باشد. در صنعت ساختمان سازی، به حداقل رساندن وزن سازه و حذف مصالح و روش های قدیمی که هزینه بر و وقت گیر هستند، اهمیت زیادی دارد.
از طرفی، یکی از مهم ترین قسمت های ساختمان، سقف سازه است. اگر در اجرای سقف از روش های جدید استفاده شود، می توان پروژه را در دوره زمانی کوتاه و بسیار مناسب اجرا کرد. سقف عرشه فولادی یکی از روش های جدید اجرای سقف است که امروزه طرفداران زیادی در جهان پیدا کرده است.
انواع سقف عرشه فولادی در سازه بتنی
سقف های عرشه فولادی را می توان با توجه به محل استفاده و روش اجرا به صورت زیر دسته بندی کرد:
۱- انواع عرشه فولادی بر اساس محل استفاده
انواع ورق عرشه فولادی با توجه به محل استفاده به دو دسته زیر تقسیم می شوند:
- ورق عرشه سقف (Roof Deck): در سقف سازه ها استفاده می شوند.
- ورق عرشه کف (Floor Deck): به عنوان پنل و کف پوش فولادی برای کف سازه ها کاربرد دارد.
۲- انواع سقف عرشه فولادی بر اساس روش اجرا
سقف عرشه فولادی در سازه بتنی به چند شکل مختلف استفاده می شود که ۲ نوع متداول آن عبارتند از: سقف عرشه فولادی غیر مرکب Non-Composite) Metal Floor Deck) و عرشه فولادی مرکب (Composite Metal Roof Deck).
اطلاع از تفاوت هر کدام در زمان خرید، اهمیت زیادی دارد.
نکته: اگر قصد خرید ورق عرشه فولادی را دارید، توصیه می کنیم بعد از آشنایی کامل با ورق عرشه فولادی، حتما مقاله راهنمای خرید ورق عرشه فولادی را در لینک زیر مطالعه کنید تا با خیال راحت و به صورت تخصصی اقدام به خرید نمایید.
# حتما بخوانید
۲-۱ عرشه فولادی غیرمرکب
این نوع عرشه ها بدون آج* تولید می شوند و به عنوان قالب بتن سازه ای مورد استفاده قرار می گیرند. عرشه فولادی غیر کامپوزیت، یک فرم بتنی محبوب است؛ زیرا صرفه اقتصادی و ماندگاری بالایی دارد. هنگام عمل آوری یا کیورینگ بتن (Curing)، نیازی به حذف عرشه فرم (form deck) فولادی نیست. عرشه فرم، به عنوان پایه ای برای کف و راه پله استفاده می شود.
*آج ورق: روی بعضی ورق های عرشه فولادی، برآمدگی هایی کوچک با فاصله منظم وجود دارد که به آن، آج ورق می گویند. این آج ها پیوند خوبی بین ورق و بتن ایجاد می کنند.
این نوع عرشه فولادی به عنوان پایه فولادی دائمی طراحی شده است. در واقع این نوع عرشه با ایجاد پایداری جانبی به دیگر قسمت های سازه، پایه کارآمد و محکمی برای تشکیل صفحات فراهم می کند. لازم به ذکر است، این نوع عرشه باید توسط افراد باتجربه نصب شود تا کاربردی ایمن و موثر داشته باشد. یافتن عرشه غیر کامپوزیت مناسب، تا حد زیادی به نیازها و انتظارات پروژه شما بستگی دارد.
۲-۲ عرشه فولادی مرکب
عرشه فولادی مرکب با آج یا برآمدگی هایی روی ورق طراحی شده است. این برجستگی ها موجب عدم لغزش بین دال بتنی و عرشه و همچنین، بلندشدن بتن از روی عرشه می شود. این نوع سقف عرشه فولادی در اسکلت بتنی، به کمترین مقدار بتن نیاز دارد و در نتیجه، توجیه اقتصادی نسبت به راهکارهای مشابه دارد. به طور معمول، از این نوع عرشه برای ساختمان های چندین طبقه، ساختمان های تجاری، پل ها و گاراژهای پارکینگ استفاده می شود.
توصیه می کنیم برای آشنایی بیشتر با سقف مرکب عرشه فولادی، طراحی و اجرای آن، مقاله زیر را مطالعه بفرمایید.
# حتما بخوانید
مزایای سقف عرشه فولادی
استفاده از ورق عرشه فولادی در سقف، پیشرفت زیادی در صنعت ساختمان سازی به همراه داشته است. دلیل آن نیز سرعت بالای اجرا و کاهش وزن ساختمان است. به همین دلیل، اصلی ترین مزایای این نوع سقف، مربوط به کاربرد سقف عرشه فولادی و به صورت زیر می باشد:
۱- کاربرد گسترده
ورق عرشه فولادی، ورقی از فولاد گالوانیزه با کارایی بالا است که علاوه بر استفاده در سقف ساختمان، در ساخت صفحات کف بتنی کامپوزیت نیز کاربرد دارد. مضاف بر نقشی که به عنوان قالب بتن در طول ساخت دارد، به عنوان تقویت کننده اصلی نیز در کشش برای آرماتور استفاده می شود.
۲- سرعت بالای نصب و اجرا
استفاده از ورق عرشه فولادی در سقف به دلیل حذف تیرهای فرعی و شمع، سرعت اجرای سقف را بالا می برد. از آنجایی که زمان استفاده از این نوع سقف می توان چندین سقف را همزمان بتن ریزی کرد، تولید و پوشش آن ها به سرعت انجام شده و زمان اجرای سازه را بسیار کوتاه می کند.
۳- مقاومت بالا
سقف کامپوزیت عرشه فولادی برای استفاده در کف و سقف بسیار مناسب است؛ چرا که مقاومت بالایی نسبت به وزنش دارد.
۴- مقاومت در برابر عوامل محیطی و شرایط جوی
پوششش گالوانیزه ورق عرشه فولادی علاوه بر ایجاد ظاهری جذاب و زیبا، باعث می شود این نوع ورق در تمامی شرایط آب و هوایی، ساختار و شکل ظاهری خود را حفظ کند. به این معنی که در برابر خوردگی و زنگ زدگی مقاوم است. همچنین، به دلیل جنس آن که از فولاد است، در برابر آتش سوزی از خود مقاومت نشان داده و عایق مناسبی نیز برای صداهای محیط خواهد بود.
۵- کاهش وزن سقف
ورق عرشه فولادی، جایگزین مناسبی برای سقف تیرچه بلوک و بتنی است و استفاده از آن باعث صرفه جویی در مصرف بتن می شود. در نتیجه، وزن کاذبی که به علت بتن ریزی به وجود می آید، کاهش پیدا می کند.
معایب سقف عرشه فولادی
علاوه بر مزایای گفته شده، این نوع سقف، معایبی نیز دارد که در ادامه به شرح برخی از آن ها خواهیم پرداخت.
- فرآیند نصب تخصصی: در عین حال که اجرای این نوع سقف، سریع انجام می شود، پیچیدگی های خاص خود را نیز دارد. بنا بر این، لازم است با رعایت اصول و استانداردهای موجود و مقرارت ملی آن را اجرا کرد.
- لرزش سقف: لرزش سقف عرشه فولادی نسبت به سایر سقف ها زیاد است. طراحی سقف عرشه فولادی به صورت اصولی، تعیین فواصل تیرریزی، ضخامت ورق فولادی و ارتفاع عرشه از مهم ترین نکاتی است که باید به آن ها توجه کرد. در غیر این صورت، لرزش سقف عرشه فولادی مشکل ساز خواهد شد.
- امکان خوردگی ورق: اگر پوشش گالوانیزه روی این نوع ورق از بین برود، ممکن است ورق فولادیِ زیر پوشش گالوانیزه دچار زنگ زدگی و خوردگی شود.
روش اجرای سقف عرشه فولادی
برای اجرا و نصب سقف عرشه فولادی، ابتدا باید لوازم جانبی آن را به صورت زیر تهیه کرده و بعد از آن، مراحل نصب را اجرا کنید که در ادامه معرفی می کنیم:
لوازم جانبی مورد نیاز برای نصب عرشه فولادی
لوازم جانبی که برای نصب عرشه فولادی به آن ها نیاز خواهید داشت، شامل موارد زیر می شود:
- برشگیر (گل میخ)
- بتن
- آرماتور (میلگرد)
- تیرفرعی
- قالب پیرامونی (فلاشینگ)
بعد از تهیه لوازم مورد نیاز، می توان مراحل نصب را انجام داد. مراحل کلی اجرا و نصب سقف عرشه فولادی در انواع مختلف، شامل نصب ورق، استفاده از فلاشینگ و به کارگیری لوازم جانبی برای تثبیت ورق، آرماتوربندی و بتن ریزی به صورت زیر است:
- جایگذاری ورق گالوانیزه عرشه فولادی: ابتدا باید ورق های عرشه فولادی به طور منظم در جای خود قرار گیرند.
- استفاده از فلاشینگ عرشه فولادی: ورق های فلاشینگ، قالب های پیرامونی و یا داخلی هستند که در اشکال z ،l و U تولید و استفاده می شوند. از فلاشینگ برای تثبیت ورق و جلوگیری از ریختن بتن دور کار استفاده می شود.
در تولید فلاشینگ ها از ورق های فولادی گالوانیزه دو متری به ضخامت حداقل ۰.۵ میلی متر استفاده می شود. به این صورت که ورق ها توسط دستگاه خم کن به شکل مورد نظر تبدیل می شوند که معمولا دارای ۲ شیار مقاومتی (نک) در طول فلاشینگ هستند.
- متصل کردن ورق به تیر و آرماتوربندی: بعد از جایگذاری و تثبیت ورق گالوانیزه با استفاده از لوازم جانبی مانند گل میخ، ورق ها به تیرها متصل می شوند. بعد از اتصال کامل ورق، شبکه ای از آرماتور روی آن ایجاد می شود که در ترکیب با بتن، استحکام سقف را به حداکثر برسانند.
- بتن ریزی: با توجه به استانداردهای لازم، بتن ریزی در ضخامت مناسب انجام شده و شبکه آرماتورها را در بر می گیرد.
مقایسه سقف عرشه فولادی با سقف کامپوزیت سنتی
مهم ترین نکات مربوط به تفاوت سقف کامپوزیت و عرشه فولادی را می توان به صورت زیر بیان کرد:
- در سقف عرشه فولادی می توان تیرهای فرعی را بدون استفاده از شمع بندی تا ۳ متر افزایش داد.
- در مقایسه با سقف های کامپوزیت سنتی، در این نوع سقف می توان از گل میخ ها به عنوان برش گیر، به جای نبشی استفاده کرد.
- سقف عرشه فولادی باعث کاهش ارتفاع بتن بر قالب، کاهش مقدار میلگرد مصرفی و همچنین کاهش وزن سقف در حدود ۵۰ کیلوگرم بر متر مربع می شود. در نتیجه، هزینه نهایی ساخت و ساز به مقدار قابل توجهی کاهش خواهد داشت.
- سرعت اجرا و نصب سقف های عرشه فولادی، بسیار بیشتر از سقف های کامپوزیتی است.
نتیجه گیری
سقف عرشه فولادی، یکی از جدیدترین روش ها در صنعت ساختمان سازی است که امروزه جایگزین مناسبی برای روش های قدیمی شده است. اصلی ترین قسمت سقف های عرشه فولادی، ورق های فولادی است. ورق موجدار سقف عرشه فولادی، دارای پوشش گالوانیزه هستند که آن را در برابر آتش و شرایط آب و هوایی نامناسب مصون می دارد.
سقف های عرشه فولادی به دو صورت مرکب و غیر مرکب تولید می شوند که در این مقاله به طور مختصر توضیح داده شده است. این نوع از سقف به علت وزن پایین، محبوبیت بالایی بین طراحان ساختمان دارد.
سوالات متداول
عرشه فولادی چیست؟
عرشه فولادی، سازه فلزی موجدار است که با استفاده از ورق فولادی گالوانیزه ساخته می شود و از آن برای سقف یا کف سازه ها استفاده می کنند.
مزایا و معایب سقف عرشه فولادی چیست؟
در این نوع از سقف می توان چندین سقف را همزمان بتن ریزی کرد، تولید و پوشش آن ها به سرعت انجام شده و زمان اجرای آن بسیار کوتاه است. با این حال، نصب این ورق به تخصص نیاز داشته و در صورت نصب غیر اصولی یا دقت ناکافی در فرآیند نصب، لرزش سقف مشکل ساز خواهد بود.
