کاربرد تیرآهن سایز ۱۲ تا ۳۰ در صنعت ساخت و ساز

کاربرد هر سایز تیرآهن با توجه به نوع سازه و همچنین نوع تیرآهن مشخص می شود. اما می توان گفت پرکاربردترین سایز تیرآهن ها در صنعت ساخت و ساز از سایز ۱۲ تا سایز ۳۰ سانتی متر می باشد که بیشتر به عنوان ستون، تیر و پوشش سقف استفاده می شوند. همچنین سایزهای بزرگ تر علاوه بر ساختمان سازی، در ساخت پل، اسکله و … نیز کاربرد دارند. این که دقیقا هر سایز تیرآهن در کدام قسمت سازه استفاده می شود، موضوع این مقاله از دانشنامه آهن ملل است. با ما همراه باشید تا کاربرد هر سایز تیرآهن را به تفکیک بررسی کنیم.

انواع تیرآهن را بیشتر بشناسید

برای آن که بتوانیم در مورد کاربرد هر سایز تیرآهن صحبت کنیم، ابتدا باید انواع تیرآهنی را که در ساخت و ساز استفاده می شود و سایز آن ها را بشناسیم. تیرآهن در انواع زیر در بازار تولید و عرضه می شود:

• تیرآهن IPE
• تیرآهن INP
• تیرآهن هاش
• تیرآهن لانه زنبوری

پرکاربردترین تیرآهن در این بین نیز تیرآهن IPE است که به آن تیر، تیرآهن یا تیر I نیز گفته می شود. بعد از آن، تیرآهن هاش در دو نوع سبک و سنگین و تیرآهن لانه زنبوری بیشترین استفاده را در ساختمان سازی دارند. نوع INP نیز داری کمترین کاربرد در ایران است.

نکته بسیار مهم: تیرآهن IPE در بازار با دو اسم تیرآهن سنگین و تیرآهن سبک عرضه می شود که هر دو نوع آن طبق استاندارد تولید می شود، اما نام آن ها در استانداردهای ملی متفاوت است. نامگذاری تیرآهن سبک و تیرآهن سنگین در استاندارد به صورت زیر می باشد:

• تیرآهن سنگین: تیرآهن IPE
• تیرآهن سبک: تیرآهن I7 (همان IPE با وزن کمتر)

برای این که انواع تیرآهن را بیشتر بشناسید و جزئیات کامل تری از آن ها بدانید، حتما مقاله معرفی انواع تیرآهن را مطالعه فرمایید. در ادامه به سایز و طول تیرآهن ها اشاره ای خواهیم داشت تا پس از آن بتوانیم کاربرد هر سایز تیرآهن را به طور کامل بررسی کنیم.

معرفی سایز انواع تیرآهن

منظور از سایز تیرآهن، اندازه جان تیرآهن است که بر حسب سانتی متر بیان می شود.

به طور کلی می توان گفت انواع تیرآهن در سایزهای مختلف از حدود  8 تا ۱۰۰ سانتی متر قابل تولید و عرضه هستند، اما پُرکاربردترین سایز آن ها در بازار، سایز ۱۲ تا ۳۰ سانتی متر است. سایز انواع تیرآهن ها را در جدول زیر مشاهده می کنید.

نوع تیرآهن	سایز تیرآهن (اندازه جان تیرآهن)
IPE (تیرآهن سنگین)	از ۸ تا ۶۰ سانتی متر
I7 (تیرآهن سبک)	از ۱۲ تا ۲۰ سانتی متر
هاش سبک و هاش سنگین	از ۱۰ تا ۱۰۰ سانتی متر
INP	از ۸ تا ۵۵ سانتی متر
لانه زنبوری	از ۱۲ تا ۳۰ سانتی متر

سوالی که معمولا برای افراد علاقه مند یا فعال در زمینه ساخت و ساز به وجود می آید این است که کوچکترین سایز تیرآهن کدام است؟ برای پاسخ این سوال باید گفت کوچکترین سایز تیرآهن تولیدی در هر نوع تیرآهن، متفاوت می باشد که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم.

• کوچکترین سایز تیرآهن I : سایز ۸
• کوچکترین سایز تیرآهن هاش سبک: سایز ۱۰
• کوچکترین سایز تیرآهن هاش سنگین: سایز ۱۰
• کوچکترین سایز  تیراهن INP: سایز ۸
• کوچکترین سایز  تیرآهن I7: سایز ۱۲
• کوچکترین سایز تیرآهن لانه زنبوری: سایز ۱۲

طول تیرآهن چقدر است؟

همانطور که گفتیم، تیرآهن IPE پرمصرف ترین تیرآهن در ساختمان سازی است. این تیرآهن در طول های ۸ تا ۱۶ متر قابل تولید است، اما رایج ترین طول در تمامی سایزها ۱۲ متر می باشد.

یکی از سوالات پرتکراری که در مورد تیرآهن مورد استفاده در سازه مطرح می شود، حداکثر طول تیرآهن در سقف است که باید چقدر باشد؟ در پاسخ باید گفت؛ برای مشخص کردن حداکثر طول تیرآهن در سقف و همچنین سایز تیرآهن سقف باید عوامل زیادی در نظر گرفته شود؛ از جمله نوع سقف، سایز تیرآهن، فاصله دیوارها و ستون های حمال و … . به همین دلیل، بدون در نظر گرفتن این عوامل نمی توان طول ثابتی برای آن اعلام کرد.

چگونه سایز تیرآهن مورد نیاز در سازه مشخص می شود؟

تیرآهن ها تکیه گاه حیاتی برای ساخت ساختمان ها، سازه ها و پروژه های ساختمانی هستند. برای این منظور از  انواع تیرآهن در سایزهای مختلف استفاده می شود. برای تعیین نوع و سایز تیرآهن مورد نیاز در هر پروژه باید ملاحظات متعددی در نظر گرفته شود.

برای انتخاب نوع تیرآهن، بیشتر به کاربرد آن توجه می شود. به طور مثال، به دلیل بزرگ ‌تر بودن سطح مقطع تیرآهن هاش از سایر تیرآهن ها، استفاده از آن به عنوان ستون یا تکیه گاه عمودی بیشتر است.

برای انتخاب سایز نیز با توجه به نقشه و طرح سازه، میزان بار وارده بر تیر، محل استفاده، شکل نیمرخ و … محاسبات لازم انجام می شود و با توجه به نتیجه محاسبه، وزن تیر یا سایز تیرآهن مورد نیاز مشخص می گردد. از جمله پارمترهایی که برای محاسبه تیر استفاده می شود نیز می توان به تنش های خمشی، لنگر تسلیم، اثر مفصل خمیری و … اشاره کرد.

به همین دلیل هیچ قانون یا پیشنهاد ثابتی برای استفاده از یک سایز خاص در عضو خاصی از سازه وجود ندارد. اما می توان کاربرد اصلی هر سایز از تیرآهن را با توجه به وزن و مقاومت آن به طور کلی دسته بندی کرد که در ادامه به آن می پردازیم.

کاربرد انواع سایز تیرآهن در ساختمان سازی

بیشترین کاربرد سایزهای مختلف انواع تیرآهن در ساختمان سازی، استفاده به ‌عنوان ستون، شاه تیر یا تیرهای فرعی در پوشش سقف، ساخت تیر لانه زنبوری، خرپا و نعل ساختمان است. همچنین معمولا در ساختمان های کوچک یا ساختمانی با تعداد طبقات کم از سایزهای پایین تیرآهن (۱۲، ۱۴، ۱۶) استفاده می شود و در سازه های مرتفع، مانند ساختمان های چند طبقه، برج، پل و … از سایزهای بزرگ تر (۳۰، ۲۷، ۲۴) در کنار سایزهای دیگر استفاده می گردد.

نکته: علاوه بر کاربرد سایزهای مختلف تیرآهن در ساختمان، از آن ها در ساخت پل و سازه های صنعتی و دیگر صنایع نیز استفاده می شود که می توانید در مقاله کاربرد تیرآهن در مورد آن بیشتر بخوانید.

نکته: برخلاف باور معمول، هرچه سایز تیرآهن بزرگتر باشد به این معنی نیست که مقاومت و استحکام بیشتری به سازه می بخشد. چرا که با افزایش سایز و در نتیجه وزن تیرآهن، وزن کل سازه نیز بیشتر می شود. این مسئله باعث وارد آمدن بارهای اضافی به ستون های سازه و همچنین طبقات زیرین می شود که خطر تخریب سازه را به همراه خواهد داشت. به همین دلیل است که باید هنگام خرید تیرآهن، حتما سایز آن را مطابق با نقشه و نظر مهندس سازه تهیه کنید.

جزئیات بیشتر در مورد کاربرد هر سایز از تیرآهن را به صورت زیر می توان بیان کرد:

۱- کابرد تیرآهن سایز ۱۲

یکی از پرکاربردترین و با اهمیت ترین سایزهای تیرآهن در ساخت و ساز، تیرآهن سایز ۱۲ است که در انواع IPE، هاش سبک، هاش سنگین و لانه زنبوری در بازار عرضه و استفاده می شود.

تیر سایز ۱۲ بیشتر به منظور ساخت انواع ستون، تیر و پوشش سقف استفاده می شود. دلیل کاربرد زیاد این سایز تیرآهن نیز استحکام بالا، وزن مناسب و مهم تر از همه، قیمت مقرون به صرفه آن است. عمده کاربرد تیرآهن ۱۲ به صورت زیر می باشد:

• استفاده در پوشش سقف طبقات، ستون و تیر
• استفاده به عنوان تیر فرعی در سازه های بزرگ و شاه تیر و ستون در سازه های کوچک تر
• ساخت تیر لانه زنبوری

نکته: تیر سایز ۱۲ به عنوان ستون، بیشتر برای سازه های کوچک تر استفاده می شود و در ساختمان های بزرگ، کاربرد کمتری دارد.

قیمت تیرآهن ۱۲ به دلیل کاربرد زیادی که در ساخت و ساز دارد  از اهمیت ویژه ای برخوردار است. قیمت این سایز تیرآهن بسته به نوع تیرآهن و وزن آن متفاوت خواهد بود. قیمت تیرآهن سایز ۱۲ در انواع IPE، هاش سبک، هاش سنگین و لانه زنبوری را می توانید در لینک زیر مشاهده کنید.

۲- کاربرد تیرآهن سایز ۱۴

تیرآهن ۱۴ یکی دیگر از سایزهای پرکاربرد در صنعت ساخت و ساز است که در انواع IPE و I7 (همان تیر IPE سبک)، هاش سبک، هاش سنگین و لانه زنبوری در بازار موجود است. همچنین به دلیل وزن بیشتر، قیمت تیر ۱۴نسبت به تیر ۱۲ بیشتر است. با این حال قیمت انواع تیرآهن ۱۴ نیز با یکدیگر تفاوت دارد. قیمت تیرآهن سایز ۱۴ در انواع IPE و همچنین I7 را می توانید در لینک زیر مشاهده و با یکدیگر مقایسه کنید.

عمده کاربرد تیرآهن ۱۴ را در ادامه مشاهده می کنید.

• ساخت ستون، نعل، خرپا و پوشش سقف
• قابل استفاده در صفحات کفی ستون
• استفاده به عنوان تیرهای اصلی و فرعی در سازه های سبک
• استفاده به عنوان تیر فرعی در سازه های سنگین
• استفاده در پالایشگاه ها
• استفاده در اسکله ها و بدنه کشتی

۳- کاربرد تیرآهن سایز ۱۶

تیرآهن سایز ۱۶، یکی دیگر از تیرآهن های کاربردی در صنعت ساخت و ساز است که استحکام و مقاومت بالاتری نسبت به تیرآهن های ۱۲ و ۱۴ دارد. همچنین قیمت تیرآهن سایز ۱۶ نیز از دو تیرآهن نام برده بیشتر است. این قیمت بر اساس وزن و استاندارد تولیدی نیز متفاوت می باشد. قیمت تیرآهن ۱۶ تولیدی کارخانه های مختلف را می توانید در صفحه زیر مشاهده نمایید.

این سایز تیرآهن در انواع IPE و I7، هاش و لانه زنبوری تولید و در بازار عرضه می شود. کاربرد تیرآهن ۱۶ در صنعت ساخت و ساز به صورت زیر می باشد:

• استفاده در اسکلت سازه
• ساخت ستون و تیر
• کاربرد به عنوان تیرهای فرعی در پوشش سقف
• ساخت نعل و خرپا
• ساخت تیر لانه زنبوری

۴- کاربرد تیرآهن سایز ۱۸

بیشترین کابرد تیرآهن ۱۸ به دلیل وزن بیشتر و سنگین بودن نسبت به تیرهای قبلی، در سازه های بزرگ است. همچنین در بین سایزهای معرفی شده، مقاومت بالاتری در برابر تنش ها و نیروهای خمشی دارد. به دلیل مقاومت خوب این سایز تیرآهن، از آن بیشتر به عنوان ستون های اصلی طبقات اولیه سازه استفاده می شود. کاربردهای کلی تیرآهن سایز ۱۸ در انواع IPE و I7، هاش و لانه زنبوری به صورت زیر است.

• استفاده در قسمت های مختلف سازه های بزرگ و سنگین
• استفاده به عنوان ستون اصلی
• ساخت تیرآهن لانه زنبوری

آخرین قیمت تیرآهن سایز ۱۸ در تمامی انواع IPE و I7، هاش و لانه زنبوری را می توانید در صفحه زیر مشاهده و مقایسه کنید. در این صفحه، قیمت تیرآهن ۱۸ کارخانه های مختلف به صورت مجزا اعلام شده است. این قیمت ها به صورت روزانه آپدیت می شوند.

۵- کاربرد تیرآهن سایز ۲۰

تیرآهن سایز ۲۰، مانند تیرآهن سایز ۱۸ به دلیل وزن و مقاومت بالا، معمولا در سازه های بزرگ و یا طبقات پایین سازه که متحمل وزن طبقات بالایی هستند، استفاده می شود. اما باید توجه داشته باشید استفاده از این تیرآهن به عنوان شاه تیر، به دلیل وزن سنگین آن، به محاسبات فنی دقیقی نیاز دارد تا مقاطع زیرین بتوانند وزن آن را تحمل کنند. اصلی ترین کاربرد تیرآهن ۲۰در انواع IPE و I7، هاش و لانه زنبوری را در ادامه مشاهده می کنید.

• استفاده در سازه‌ های بزرگ و سنگین
• ساخت طبقات زیرین سازه
• استفاده به عنوان شاه تیر

قیمت تیرآهن سایز ۲۰ نسبت به سایزهای کوچک تر، بیشتر است. این سایز تیرآهن علاوه بر وزن بیشتر، استقامت بیشتری نیز دارد. همین عامل باعث ایجاد تفاوت قیمت آن با سایر سایزها شده است. قیمت تیرآهن ۲۰ کارخانه های مختلف در انواع IPE و I7، هاش و لانه زنبوری را در صفحه زیر مشاهده نمایید.

۶- کاربرد تیرآهن سایز ۲۲

تیرآهن سایز ۲۲ نیز یکی از انواع تیرآهن های سنگین وزن است که علاوه بر مقاومت و استحکام بالایی که دارد، استفاده از آن در سازه باید با ملاحظات و محاسبات فنی مخصوص به خود انجام شود تا وزن آن مشکلی برای مقاومت سازه ایجاد نکند. تیرآهن ۲۲ در سه نوع IPE، هاش (سبک و سنگین) و لانه زنبوری در بازار عرضه می شود. کاربرد تیرآهن ۲۲ را در ادامه مشاهده می کنید.

• ساخت اسکلت سازه
• استفاده به عنوان ستون، کفی ستون و تیر
• ساخت پل و سکو
• ساخت راه پله

قیمت تیرآهن ۲۲ کارخانه های مختلف را می توانید در لینک زیر مشاهده کنید. قیمت این سایز تیرآهن که در انواع IPE، هاش و لانه زنبوری می باشد به صورت روزانه و آنلاین آپدیت می شود.

۷- کابرد تیرآهن سایز ۲۴

تیرآهن سایز ۲۴ به دلیل وزن بالایی که دارد، علاوه بر ساختمان سازی در صنایع دیگر نیز استفاده می شود. از جمله کاربردهای تیرآهن سایز ۲۴ که در سه نوع هاش، IPE و لانه زنبوری عرضه می شود، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ساخت اسکلت سازه
• استفاده به عنوان ستون
• استفاده به عنوان شاه تیر یا تیر اصلی
• ساخت تیرهای کلاف و تیرک میانی و فرعی
• استفاده در پل سازی و اسکله سازی
• کاربرد در پالایشگاه
• ساخت نعل درگاه و ساخت خرپا
• استفاده در کفی ستون ساختمان

این تیرآهن نسبت به سایز های قبلی وزن بیشتری دارد و در نتیجه قیمت آن نیز بالاتر است. اما به دلیل کاربرد فراوان تیرآهن ۲۴ در ساخت و ساز، دسترسی به قیمت روز تیرآهن ۲۴ نیز برای فعالان این حوزه اهمیت بسزایی دارد. قیمت تیرآهن ۲۴ را به صورت آنلاین و به روز شده در زیر مشاهده نمایید.

۸- کاربرد تیرآهن سایز ۲۷

تیرآهن سایز ۲۷ مختص تیرآهن IPE می باشد که بعد از سایز ۲۴ قرار می گیرد. به این معنی که در استانداردهای ملی و بین المللی در زمینه تولید تیرآهن IPE، سایز تیرآهن تولیدی بعد از سایز ۲۲ به ترتیب سایزهای ۲۴، ۲۷ و ۳۰ می باشد (سایز ۲۸ تولید نمی شود). اگر به سایز ۲۸ نیاز دارید، باید تیرآهن هاش را انتخاب کنید. اما این کار، معمول نمی باشد و در صنایع مختلف به ویژه صنعت ساخت و ساز، تیرآهن سایز ۲۷ در دو نوع IPE و لانه زنبوری بیشترین استفاده را دارد. کاربرد تیرآهن ۲۷ را به صورت زیر می توان بیان کرد:

• ساخت اسکلت سازه
• استفاده در سازه های سنگین
• ساخت ستون و پوشش سقف
• ساخت طبقات زیرین ساختمان
• ساخت پل

قیمت تیرآهن سایز ۲۷ یکی از پارامترهای مهم در انتخاب و خرید این سایز از تیرآهن است. همانطور که گفتیم این تیرآهن در دو نوع IPE و لانه زنبوری تولید می شود و قیمت آن نیز بر اساس همین تنوع اعلام می گردد. برای مشاهده قیمت تیرآهن سایز ۲۷ لانه زنبوری و IPE کافی است وارد صفحه زیر شوید.

۹- کاربرد تیرآهن سایز ۳۰

بین سایزهای معرفی شده، وزن و قیمت تیرآهن سایز ۳۰ به وضوح بیشتر است؛ اما این مسئله منجر به کاربرد کم آن در صنعت ساخت و ساز نمی شود. تیرآهن سایز ۳۰ در انواع IPE، هاش سبک و سنگین و تیرآهن لانه زنبوری تولید و عرضه می شود. کاربرد تیرآهن ۳۰ مانند سایر سایزهای تیرآهن، بسته به نوع سازه انتخاب می شود و قابلیت استفاده در تمامی موارد زیر را دارد:

• استفاده فراوان در سازه های مرتفع
• استفاده به عنوان تیرهای یکسره
• ساخت ستون
• ساخت تیر اصلی (شاه تیر)
• استفاده در پل سازی

تیرآهن سایز ۳۰ از سنگین وزن ترین تیرآهن های مورد استفاده در ساخت و ساز است و متعاقبا قیمت بالاتری نیز دارد. علاوه بر وزن، عامل تاثیرگذار دیگر در قیمت تیرآهن سایز ۳۰، نوع تیرآهن و کارخانه تولیدکننده آن است. به همین دلیل قیمت آن درانواع IPE، هاش سبک و سنگین و تیرآهن لانه زنبوری تولید شده در کارخانه های مختلف متفاوت خواهد بود. قیمت روز تیرآهن ۳۰ در انواع متفاوت و تولیدی کارخانه های مختلف را می توانید در صفحه زیر مشاهده نمایید.

سخن آخر

هر سایز از تیرآهن بر اساس نوع تیرآهن و طرح سازه، کاربرد متفاوتی در سازه دارد. اما به طور کلی، پرکاربردترین سایزهای مورد استفاده در ساختمان سازی، سایزهای ۸ تا ۳۰ انواع تیرآهن IPE، هاش و لانه زنبوری است که در این مقاله به تفکیک به کاربرد تمامی این سایزها پرداختیم.

سوالات متداول