جامع ترین راهنمای خرید تیرآهن در بازار ایران

خرید تمام مقاطع فولادی، نیازمند اطلاعات خاصی است. خرید تیرآهن، بدون دانش کافی، به دلیل تاثیر مستقیم آن بر مقاومت و استحکام سازه، ضررهای جبران ناپذیری در پی خواهد داشت. اگر با دانش کافی در مورد نحوه خرید تیرآهن اقدام به معامله نمایید، می توانید بهترین کیفیت و قیمت را دریافت کنید. به همین دلیل در این مقاله از دانشنامه آهن ملل راهنمای خرید تیرآهن را همراه با نکات تمامی مراحل قبل، حین و بعد خرید تیرآهن معرفی و در اختیارتان قرار می دهیم. با آهن ملل همراه باشید.

نکات قبل از خرید تیرآهن

لازم است قبل از خرید تیرآهن، نوع، سایز، تعداد، کیفیت و حتی برند تیرآهن (در صورت نیاز) مشخص گردد؛ اما اگر نمی دانید دقیقا چه محصولی نیاز دارید، نگران نباشید. کافی است با کارشناسان فروش در این حوزه مشورت کنید تا متناسب با نیازتان، بهترین گزینه به شما معرفی گردد. در ادامه، مشخصات اشاره شده را به طور کامل معرفی می کنیم.

۱- انواع تیرآهن و کاربرد آن ها را بشناسید

تیرآهن ها در انواع متفاوتی تولید می شوند. نوع تیرآهن در زمان خرید با توجه به مشخصات سازه، شکل تیرآهن و همچنین اندازه آن انتخاب می شود. به همین دلیل، لازم است قبل از خرید تیرآهن با انواع تیرآهن و کاربرد آنها آشنا شوید. در ادامه، انواع تیرآهن بر اساس مشخصه های فنی و شکل ظاهری را مشاهده می کنید؛ اما قبل از آن لازم است با جان و بال تیرآهن آشنا شوید.

هر تیرآهن از دو عضو بال و جان تشکیل شده است. بال ها موازی با یکدیگر هستند و دو انتهای تیرآهن قرار می گیرند. بین این دو بال، قسمت اصلی تیرآهن به صورت عمودی قرار دارد که به آن، جان تیرآهن می گویند.

انواع تیرآهن I

• تیرآهن IPE : تیرآهنی I شکل با ضخامت بال یکسان است که در صنعت ساختمان سازی برای تولید خرپا، ستون و موارد دیگر استفاده می شود.
• تیرآهن INP : تیرآهنی I شکل با بال های شیب دار می باشد. این نوع تیرآهن، تحمل بار کمتری نسبت به تیرآهن‌ های IPE دارد و در صنایع کشتی سازی، ساختمان سازی، سد سازی و پل سازی مورد استفاده قرار می گیرد.

نکته: برخی از کارخانه ها مانند کارخانه ذوب آهن  اصفهان و گروه ملی اهواز، تولید تیرآهن IPE را با وزن سبک تر طبق استاندارد ملی ایران نیز انجام می دهند. این نوع تیرآهن، به تیرآهن I7 یا تیرآهن بال نیم پهن موازی نیمه سبک شناخته می شود.

انواع تیرآهن H یا تیرآهن هاش

• تیرآهن IPB سبک (HEA): به تیرآهن های IPB، تیرآهن های بال پهن نیز گفته می شود. تیرآهن بال پهن سبک، بال باریک تری نسبت به تیرآهن هاش سنگین دارد.  از این تیرآهن برای ساختمان‌های ضد زلزله ای استفاده می ‌گردد که جهت دریافت استاندارد خاص ساخته می ‌شوند.
• تیرآهن IPB سنگین (HEB): جان این نوع تیرآهن نسبت به تیرآهن HEA  ضخیم تر است و در نتیجه، وزن بیشتری دارد. تیرآهن هاش سنگین به دلیل ظرفیت تحمل بار بیش ‌تری که دارد، پرفروش ‌ترین نوع تیرآهن هاش محسوب می ‌شود که در ساختمان های ضدزلزله، برج سازی، پالایشگاه و پل ها مورد استفاده قرار می گیرد.

• تیرآهن لانه زنبوری

این نوع تیرآهن در کارگاه و با برش تیرآهن های IPE در چند مرحله ساخته می شود. تیرآهن لانه زنبوری به دلیل شکل ظاهری و داشتن حفره هایی در طول جان تیرآهن، به این نام خوانده می شود و در انواع قسمت های سازه، مانند کف و سقف کاربرد دارد و بیشتر در پارکینگ ها استفاده می شود.

در بین انواع تیرآهن معرفی شده، تیرآهن IPE (که در بازار، تیر نامیده می شود) و تیرآهن هاش (IPB) سبک و سنگین، پرکاربردترین تیرآهن ها در ایران می باشند. به همین دلیل و از آنجایی که تیرآهن های INP در ایران استفاده بسیار محدودی دارند، در ادامه از معرفی جزئیات این نوع تیرآهن صرف نظر می کنیم.

همچنین می توانید برای خرید تیرآهن لانه زنبوری از مقاله ای که برای این منظور تهیه کرده ایم استفاده کنید. در مقاله راهنمای خرید تیرآهن لانه زنبوری، تمام نکات مربوط به خرید این نوع تیرآهن به صورت مجزا و با جزئیات کامل از ابعاد تیر تا عوامل تاثیرگذار بر قیمت آن بررسی شده است.

۲- سایز تیرآهن

برای خرید تیرآهن، نوع آن، همراه با یک عدد کنار نام تیرآهن اعلام می شود. به طور مثال، تیرآهن ۱۲ (منظور تیرآهن IPE) یا مثال دیگر، هاش ۱۴. عدد کنار نام تیرآهن، نشان دهنده سایز تیرآهن است. منظور از سایز تیرآهن نیز اندازه ارتفاع جان آن به سانتی متر می باشد. بنا بر این، تیرآهن ۱۲ به معنی تیرآهنی است که ارتفاع جان آن ۱۲ سانتی متر باشد.

محدوده سایز تیرآهن های پرکاربرد را در ادامه مشاهده می کنید.

سایز تیرآهن IPE: از سایز ۸ الی ۶۰ سانتی متر قابل تولید هستند؛ اما سایزهای تولیدی در ایران در رده ۱۲ الی ۳۰ سانتی متر می باشد. دیگر سایزهای تیرآهن IPE از کشورهایی مانند ترکیه، روسیه و کره وارد می شوند.

سایز تیرآهن هاش (IPB): انواع تیرآهن هاش از سایز ۸ الی ۱۰۰ سانتی متر در جهان تولید می شوند. تیرآهن های هاش تولیدی در ایران نیز فقط در کارخانه ذوب آهن و در سایز ۱۴ الی ۳۰ تولید می شوند. لازم است بدانید تیرآهن های ذوب آهن از نظر وزنی، نزدیک‌ ترین مقدار را به جدول اشتال دارند.

۳- طول تیرآهن

قبل از خرید تیرآهن باید طول آن را مشخص کنید. تیرآهن ها در تمامی سایزها با طول استاندارد ۱۲ متر تولید می شوند. تولید به طول ۶ متر نیز به صورت محدود و در برخی کارخانه ها مانند کارخانه ناب تبریز صورت می گیرد. علاوه بر تیرآهن ۱۲ و ۶ متری، تیرآهن های کمتر از ۱۲ متر با متراژهای مختلف نیز در بازار وجود دارد که به آن ها تیرآهن نرمال می گویند. تیرآهن های نرمال، دقیقا مشابه تیرآهن های دیگر ساخته می شوند؛ فقط گاهی در زمان برش به علت خطا در دستگاه، تیرآهن ها زیر ۱۲ متر برش می خورند که به تیرآهن نرمال معروف می باشند.

همچنین ممکن است برخی مشتریان، تیرآهن با طول بیش از ۱۲ متر درخواست داشته باشند؛ از آنجا که تیرآهن بالاتر از ۱۲ متر به محاسبات مخصوصی برای مقاومت کافی نیاز دارد، تنها برخی از کارخانه ها بنا بر سفارش مشتری اقدام به طراحی و تولید آن می نمایند. به همین دلیل، مشتری باید از کارخانه مورد نظر اقدام به خرید نماید و یا تهیه آن را به کارشناسان فروش شرکت های بازرگانی بسپارد.

۴- وزن تیرآهن

اهمیت دانستن وزن تیرآهن، به دلیل تاثیر مستقیم بر قیمت و کیفیت آن می باشد. بهتر است حتما نسبت به وزن هر سایز از تیرآهن اطلاع داشته باشید. بدیهی است هرچه وزن تیرآهن کمتر از وزن استاندارد باشد، کیفیت تیرآهن پایین‌تر و در نتیجه، مقاومت آن کمتر است.

هر شاخه تیرآهن  IPEبا توجه به سایز، وزنی بین ۷۰ الی ۱۵۰۰ کیلوگرم دارد. همچنین هر شاخه تیرآهن هاش سبک با توجه به سایز، وزنی بین ۲۰۰ الی ۳۲۶۵  و هر شاخه تیرآهن سنگین نیز با توجه به سایز خود، وزنی بین ۲۴۰ الی ۳۷۶۵ کیلوگرم دارد. جدول وزن انواع تیرآن، فرمول محاسبه وزن تیرآهن و ویدئوی آموزش محاسبه وزن را در لینک زیر مشاهده کنید.

وزن استاندارد تیرآهن ها

استفاده از جدول اشتال، ساده ترین و مطمئن ترین روش برای به دست آوردن وزن و سایز تیرآهن است. در این جدول می توان با توجه به مشخصات هر تیرآهن، وزن استاندارد آن ها را مشاهده کرد. در ایران، تیرآهن های ذوب آهن اصفهان از نظر ویژگی‌ های فیزیکی، مانند وزن، بیشترین مطابقت را با جدول اشتال دارد و از این نظر، سنگین ‌ترین و باکیفیت ‌ترین تیرآهن‌ های داخلی موجود در بازار می باشند. جدول اشتال تیرآهن را می توانید در لینک زیر مشاهده کنید.

همچنین می توانید از جداول وزنی کارخانه ها برای به دست آوردن وزن تیرآهن خود استفاده کنید. جدول وزنی کارخانه ها با توجه به استاندارد تولید و کیفیت تیرآهن مشخص می شود و با یکدیگر کمی متفاوت است.

۵- کارخانه های تولید کننده تیرآهن (برند تیرآهن)

هر کارخانه تولید تیرآهن، محصولات متنوع با وزن‌ های مشخصی تولید می ‌کند. همچنین، برخی از تیرآهن های موجود در بازار از کشورهای دیگر وارد می شوند. گواه این مطلب نیز تنوع بالای این محصول در بازار است. همین مسئله، حساسیت و نیاز به دقت در خرید این محصول را افزایش می‌ دهد. محصولات تولیدی هر کارخانه از نظر استاندارد، کیفیت و قیمت با یکدیگر متفاوت می باشد. با مقایسه وزن تیرآهن مورد نظر با جدول اشتال، می توانید کیفیت آن را بررسی نمایید. هر چه میزان عدد ذکر شده از طرف کارخانه به جدول نزدیک تر باشد، کیفیت بالاتری دارد.

 تنوع تیرآهن های تولیدی کارخانه های تولید تیرآهن در ایران را به صورت زیر می توان نشان داد:

کارخانه های تولید کننده تیرآهن هاش: کارخانه ذوب آهن اصفهان در حال حاضر، تنها تولید کننده تیرآهن هاش در دو نوع سبک و سنگین در ایران می باشد. سایز تیرآهن هاش سنگین ذوب آهن از ۱۴ تا ۳۰ و تیرآهن هاش سبک آن ۱۴ تا ۲۰ است. مابقی سایزها وارداتی و معمولا از کشور ترکیه هستند. اطلاعات کامل تر در مورد ابعاد، قیمت و خرید انواع تیرآهن هاش را در مقاله راهنمای خرید تیرآهن هاش بخوانید. این مقاله اختصاصا به مراحل و روش خرید تیرآهن هاش سبک و سنگین پرداخته است.

کارخانه های تولید کننده تیرآهن IPE: در ایران، کارخانه ذوب آهن، گروه ملی اهواز، آریان فولاد، جهان فولاد غرب، شاهین بناب، ظفر بناب، فولاد البرز ایرانیان، فولاد یزد، ناب تبریز و پروفیل صنعت ماهان در زمینه‌ تولید تیرآهن IPE فعالیت می ‌کنند. تیرآهن های وارداتی نیز انواع تیرهای ترک، روس و کره ای می باشد.

۶- نحوه خرید تیرآهن

برای خرید تیرآهن با توجه به حجم خرید، بعد مسافت، سایز، برند خاص و یا ترجیحات شخصی، چندین روش وجود دارد. در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم.

خرید تیرآهن از کارخانه

در صورتی که برند خاصی مد نظر شماست، می توانید مستقیما از کارخانه تولید کننده خرید نمایید. البته به شرط اینکه بعد مسافت از کارخانه تا محل تخلیه بار، شما را متحمل هزینه ای گزاف نکند. در صورت وجود این مشکل، می توانید همان برند تیرآهن را از بنگاه یا شرکت های بازرگانی تهیه کنید که انباری نزدیک به محل تخلیه شما دارند.

البته خرید تیرآهن از کارخانه، دارای محدودیت هایی همچون عدم عرضه روزانه کارخانه ها و در نتیجه، طولانی بودن زمان دریافت و محدودیت مکانی (فاصله کارخانه تا پروژه) می باشد.

خرید تیرآهن از بنگاه

برای خرید تیرآهن با حجم پایین یا به صورت شاخه ای، خرید از بنگاه، گزینه مناسبی است. همچنین در این روش، نحوه و زمان بارگیری توسط مشتری مشخص می شود.

خرید تیرآهن از بورس

هر مشتری که کد بورسی داشته باشد، می تواند از طریق کارگزارهای بورس اقدام به خرید تیرآهن نماید. در این روش، مراحل ارائه درخواست تا دریافت محصول، نسبتا طولانی می باشد؛ زیرا هنگام عرضه کالا در بورس، کارخانه عرضه کننده تیرآهن، زمان تحویل را معمولا ۱ یا ۲ ماه اعلام می کند، اما خریدار بعد از تسویه می تواند با کارخانه هماهنگ کند و در صورت امکان، زمان تحویل را کمتر و محموله خود را زودتر دریافت نماید.

خرید تیرآهن از شرکت های بازرگانی

بزرگترین مزیت خرید تیرآهن از شرکت های بازرگانی، عدم محدودیت در حجم، زمان و مکان خرید می باشد. همچنین در این روش به صورت اینترنتی نیز می توان اقدام به خرید نمود. شرکت های بازرگانی با مشورت فروشنده، نزدیک ترین کارخانه یا انبار به محل تخلیه را به خریدار پیشنهاد می دهند و با توجه به انتخاب شرکت معتبر، می توان از صحت و اعتبار بار اطمینان داشت.

خرید حجم بالا به روش اعتباری

در صورتی که قصد خرید تیرآهن با تناژ بالا دارید، می توانید برای خرید اعتباری اقدام نمایید. انواع روش های خرید اعتباری، شامل خرید با ضمانت بانکی، خرید چکی و یا خرید به روش LC می باشد که برخی از شرکت های بازرگانی معتبر از جمله شرکت آهن ملل، این امکان را برای مشتریان خود فراهم می نمایند.

خرید تیرآهن با حجم پایین

برای خرید تیرآهن با ثناژ محدود یا به صورت شاخه ای، لازم است بدانید روش های خرید، محدود به دو حالت خرید از بنگاه و خرید از شرکت بازرگانی می شود؛ زیرا کارخانه های تولید تیرآهن چه به صورت مستقیم و چه از طریق بورس، کمتر از یک ظرفیت (حدود ۲۲ الی ۲۵ تن) فروش نخواهند داشت.

۷- قیمت تیرآهن

قیمت تیرآهن به صورت روزانه تغییر می کند. به همین دلیل، لازم است قبل از اقدام به خرید، برآوردی از نوسان قیمت این محصول در بازار داشته باشید. قیمت روزانه تیرآهن تمامی کارخانه های ایران را می توانید از طریق لینک زیر مشاهده نمایید.

مراحل خرید تیرآهن

بعد از کسب آگاهی نسبت به تمامی پیش نیازهای خرید تیرآهن، دیگر به راحتی می توانید اقدام به خرید نمایید. مراحل خریدی که در ادامه آورده شده، برای شرکت های بازرگانی، بنگاه و کارخانه ها مشترک است.

۱- مشخص کردن نوع تیرآهن و حجم خرید

ابتدا با توجه به نیاز پروژه و ارزیابی های صورت گرفته، نوع تیرآهن و تناژ مورد نیاز خود را مشخص کنید. مشخص کردن تناژ درخواستی، تاثیر مستقیمی در قیمت تمام شده سفارش شما خواهد داشت.

نکته: به طور کلی، خرید تیرآهن و اعلام قیمت آن بر حسب کیلوگرم انجام می شود. به خصوص در خرید تیرآهن های هاش، چه به صورت شاخه و چه در حجم و تناژ بالا، قیمت فقط به کیلوگرم اعلام می گردد؛ اما در خرید و فروش تیرآهن IPE به صورت شاخه، قیمت شاخه ای نیز اعلام می شود. (قیمت تیرآهن های نرمال نیز فقط به صورت کیلوگرم مشخص می شود)

۲- اعلام وزن به مشتری توسط فروشنده

بعد از مشخص شدن درخواست مشتری، طبق سایز و استاندارد تولید تیرآهن، اطلاعات وزن هر شاخه و قیمت آن به مشتری اعلام می گردد.

۳- تایید مشتری

در صورتی که مشخصات اعلامی توسط فروشنده، مورد تایید خریدار باشد، لازم است آن را تایید نماید تا فروشنده نسبت به تهیه محصول اقدام کند.

۴- صدور پیش فاکتور و پرداخت مبلغ توسط مشتری

 بعد از گرفتن تایید از مشتری، فروشنده اقدام به صدور پیش فاکتور می نماید و پس از پرداخت مبلغ پیش فاکتور، با توجه به آدرس مشتری، زمان حدودی ارسال بار به او اعلام می گردد.

تیرآهن خریداری شده چگونه به دست شما می‌ رسد؟

روش های مختلفی برای حمل و نقل تیرآهن وجود دارد؛ از روش ریلی گرفته تا حمل و نقل دریایی و کانتینری. اما پرکاربردترین روش در ایران، استفاده از انواع وسیله نقیله حمل و نقل جاده ای است. بیشترین خودرو مورد استفاده نیز تریلی کفی و تریلی لبه دار می باشد. توصیه می کنیم برای آشنایی بیشتر با روش های حمل و نقل تیرآهن و نکات مربوط به آن به مقاله زیر مراجعه نمایید.

نکات پس از خرید تیرآهن

بعد از اتمام خرید، فقط کافی است در زمان تحویل بار، مراحل زیر را دنبال کنید تا از صحت و اعتبار خرید خود مطمئن شوید.

اطمینان از سلامت و کیفیت کالا

پس از دریافت کالا، حتما نوع، کیفیت، وزن و سلامت تیرآهن دریافتی را با مشخصات فاکتور، برگه کنترل کیفی و برگه باسکول مطابقت دهید. برای این منظور می توانید مراحل زیر را طی کنید.

۱- تطابق پلاک بندیل با فاکتور

در هر بندیل، روی بدنه تیرآهن ها پلاکی حاوی مشخصات تیرآهن قرار دارد. این پلاک (که به رنگ سفید یا زرد است) احتمالاً به بدنه تیرآهن چسبانده می شود یا به آن پانچ می گردد. در هر صورت، پلاک بندیل، شامل اطلاعاتی نظیر برند تولید کننده، استاندارد تولید تیرآهن، سایز، شماره ذوب و بسته، تاریخ تولید و علامت مشخصه برند می باشد. برای بررسی صحت مشخصات کالا، اطلاعات این پلاک را با فاکتور دریافتی مطابقت دهید.

۲- بررسی برگه کنترل کیفی

یکی دیگر از مراحل تایید اعتبار و اصالت کالا، بررسی برگه کنترل کیفی یا برگه آنالیز تیرآهن هاست. برگه آنالیز تیرآهن در واقع تایید کننده استاندارد تیرآهن بر اساس مشخصات ارائه شده است و همراه بار به مشتری تحویل داده می شود. در برگه آنالیز، آزمایش هایی مانند تست مقاومت، استحکام کششی، فشاری و قابلیت جوش پذیری تیرآهن درج می گردد.

۳- تطابق وزن تیرآهن با برگه باسکول

وزن دقیق تیرآهن در زمان بارگیری مشخص می شود و در فاکتور نهایی درج می گردد. همچنین همراه بار، برگه باسکول (که نشان دهنده وزن ثبت شده در زمان بارگیری است) برای مشتری ارسال می شود. حتما وزن درج شده در برگه باسکول را با وزن فاکتور مطابقت دهید.

نکته: وزنی که در پیش فاکتور درج می شود وزن حدودی تیرآهن است و برای تایید وزن، قابل استفاده نیست. حتما وزن درج شده در فاکتور را ملاک قرار دهید.

۴- بررسی مشخصات ظاهری تیرآهن

رنگ تیرآهن، یکی دیگر از نکاتی است که می تواند صحت و سلامت آن را نشان دهد. تیرآهن با کیفیت و سالم، رنگی کاملا یکنواخت (تقریبا مشابه رنگ نوک مدادی تیره) و بدون زنگ زدگی و کدری دارد؛ اما اگر رنگ تیرآهن نارنجی بود، نگران نباشید. ممکن است برای جلوگیری از زنگ زدگی به تیرآهن، رنگ نارنجی بزنند که فقط کافی است کمی از این رنگ نارنجی را بخراشید تا رنگ اصلی را مشاهده نمایید. همچنین ممکن است سطح تیرآهن متمایل به رنگ زرد باشد که نشانه لایه ای اکسید روی تیرآهن است؛ اما اگر این زنگ زدگی عمیق نبوده و به راحتی از بین برود، جای نگرانی نخواهد بود.

به جز رنگ تیرآهن، مشخصات ظاهری دیگری که باید چک شود، نشانه های ترک و تاب خوردگی در تیرآهن است.

سخن آخر

خرید مناسب ترین تیرآهن با توجه به پروژه مورد نظرتان، نیازمند اطلاع کافی از نکات فنی و استانداردهای مربوط به این مقطع فولادی می باشد. به همین دلیل، حتما قبل از اقدام به خرید با مطالعه راهنمای کامل خرید تیرآهن و نکات کلیدی آن، با شناخت کافی، بهترین کیفیت و قیمت را تهیه نمایید.

سوالات متداول راهنمای خرید تیرآهن