میلگرد بستر چیست؟ | همراه مزیت و کاربردها

میلگرد بستر یکی از بهترین و به صرفه ترین مقاطع فولادی است که به منظور افزایش استحکام سازه به کار گرفته می شود. میلگرد بستر را از مفتول های فولادی با  ضخامت حدود ۴ میلی متر می سازند. آج دار بودن این نوع میلگرد باعث ایجاد اصطکاک بهتر با بتن‌ خواهد شد. در این مقاله به بررسی کامل میلگرد بستر و مزایای آن می پردازیم. با آهن ملل همراه باشید.

آهن ملل		ویژگی های محصول
۱	نام محصول	میلگرد بستر
۲	انواع	میلگرد بستر نردبانی و خرپایی
۳	میلگرد مورد استفاده	میلگرد آجدار (فولاد ضد زنگ)
۴	نحوه اجرا	بستر افقی و بستر عمودی

میلگرد چیست و چه کاربردی دارد؟

میلگرد نوعی مقطع فولادی است که بیشتر در ساخت و ساز استفاده می شود. با افزودن میلگرد به سازه، ساختمان تقویت می گردد. چه پروژه شما شامل دال های کف، دیوارها یا ستون ها باشد، میلگرد مانع فروپاشی سازه می شود. اگر از انواع میلگرد و کاربردهای آن اطلاعات کافی ندارید پیشنهاد می کنیم حتما مقاله زیر را مطالعه نمایید.

ویدئو معرفی میلگرد بستر و فرآیند تولید آن

تاریخچه تولید میلگرد بستر

اوایل قرن نوزدهم میلادی، یعنی سال ۱۸۱۳ را می توان آغاز طراحی و استفاده از میلگردهای بستر در قاره اروپا دانست. این بدان معنا است که بکارگیری این مقاطع کاربردی، اولین بار توسط اروپائیان انجام گرفت. حدود ۷۰ سال قبل، میلگرد بستر در آمریکا و کانادا هم با اقبال زیادی رو به رو شد. آمریکایی ها  آئین نامه ای جهت بکارگیری روش استاندارد در استفاده از میلگردهای بستر نوشتند. در این برهه از زمان بود که بحث استحکام ساختمان، معنای جدیدی به خود گرفت.

هم اکنون کشورهای زیادی در آسیا، آمریکا، اروپا و اقیانوسیه از تکنولوژی میلگرد بستر استفاده می کنند. با توجه به وقوع حوادث طبیعی غیر مترقبه همچون زلزله، که منجر به تلفات و خسارات جبران ناپذیر می شد، کشور ایران نیز در سال ۱۳۹۲ با انتشار رسمی مبحث هشتم مقررات ملی، این مقطع فولادی را وارد چرخه ی ساخت و ساز کرد. در واقع می توان گقت که میلگرد بستر از همان سال ۱۳۹۲ دارای آئین نامه ملی گردید.

میلگرد بستر چیست؟

میلگرد بستر یک المان یا عضو سازه ای است که از دو آرماتورموازی به طول ۳ متر تشکیل می شود. بنا‌بر دستورالعمل های اجرایی، فاصله عرضی میان دو میلگرد مذکور، بین ۵/۵، ۱۱ و ۱۵ سانتی متر متغیر خواهد بود. چندین مفتول عمودی یا زیگزاک نیز با فاصله ۱۶ اینچی از یکدیگر، بین دو آرماتورجوش داده شده اند.

اتصال میلگرد بستر با استفاده از قلاب و گیره صورت می گیرد. از گیره ها و قلاب های مورد استفاده جهت نصب این عضو سازه ای می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گیره میلگرد بستر گالوانیزه مدل 4G-15-2

• گیره میلگرد بستر با ضخامت ۲ میلی متر

• قلاب میلگرد بستر گالوانیزه مدل B10-15-30

• قلاب میلگرد بستر مفتولی با ضخامت 7mm

• قلاب میلگرد بستر مفتولی با ضخامت 4mm

از میلگرد بستر جهت  بالا بردن مقاومت کششی و استحکام دیوار استفاده می شود. در واقع، به کار‌گیری این عضو سازه ای باعث افزایش شکل پذیری دیوار در برابر تکان های شدید زمین خواهد شد.

وزن میلگرد بستر

وزن میلگرد بستر، بر اساس استاندارد  ISO3132، با استفاده از فرمول های زیر محاسبه می شود:

 1000 / 7.8 * (mm) طول * ۳.۱۴ * (mm) شعاع  * (mm) شعاع =محاسبه وزن میلگرد

۱۶۲/ سایز میلگرد * سایز میلگرد =محاسبه وزن میلگرد به روش جدید

جدول وزن میلگرد بستر

وزن آرماتور بستر را در جدول زیر ملاحظه می‌کنید.

وزن میلگرد بستر خرپایی (g)	وزن میلگرد بستر نردبانی (g)	سایز میلگرد بستر (cm)	طول میلگرد بستر (cm)
۹۰۰	۶۷۰	۵.۵	۳
۹۳۰	۷۳۰	۱۱	۳
۹۶۰-۹۵۰	۷۷۰	۱۵	۳

مزیت های استفاده از میلگرد بستر

از مزایای به کار‌گیری میلگرد بستر در دیوارهای تک جداره و دو جداره می توان موارد زیر را برشمرد:

• اتصال دیوارهای متقاطع به یکدیگر
• عدم نیاز به دوغاب ریزی
• افزایش انسجام دیوار و مقاومت سازه در برابر زلزله
• قابلیت استفاده از آن به صورت قائم
• افزایش چشمگیر مقاومت دیوار
• افزایش مقاومت برشی درون صفحه ای دیوار
• افزایش استقامت و شکل پذیری خمش برون صفحه ای دیوار
• بهینه شدن شکل گیری دیوار

معایب استفاده از میلگرد بستر

اگر چه میلگردهای بستر از مزایای قابل توجهی برخوردار هستند، لازم به توضیح است که استفاده از آن ها معایب خاص خود را هم دارد. در همین رابطه، توجه شما را به معایب استفاده از این مقطع فولادی جلب می کنیم:

• لزوم انجام محاسبات دقیق و مهندسی خاص جهت جلوگیری از هر گونه آسیب به سازه
• دشواری در رعایت استانداردهای تعیین شده؛ که  باعث افزایش خسارات خواهد شد
• وجود نقص و اشکال در دیوار نصب شده، به دلیل عدم توجه به اندازه قطر میلگرد

فرایند تولید میلگرد بستر

فرایند تولید میلگرد بستر طی ۲ مرحله صورت می گیرد. در مرحله اول، ابتدا قطر کلاف ۵ .۵ میل، طی عملیات کشسانی به ۴ میل تقلیل پیدا می کند. پس از این مرحله، کلاف های ۴ میل را جهت پخته شدن یا به اصطلاح آنیلینگ، درون کوره هایی با دمای ۹۰۰ درجه قرار می دهند. در ادامه، کلاف ها برای مرحله بعدی یعنی تبدیل شدن به میلگرد بستر وارد بخش دیگری خواهند شد.

در نهایت با استفاده از دستگاه های تمام اتوماتیک، قطعات مورد نظر را طی فرایند جوشکاری به یکدیگر متصل می کنند تا میلگرد بستر مورد نیاز، جهت استفاده در ساختمان سازی آماده شود.

کارخانجات تولید میلگرد بستر

با توجه به پرکاربرد بودن میلگرد بستر در بخش ساختمان سازی، کارخانه های متعددی در امر تولید این مقطع فولادی فعالیت می کنند. در میان اصلی ترین کارخانه های تولیدی در سراسر کشور می توان به گروه تولیدی صنعتی فایف، واقع در اصفهان، آوین صنعت اراک، در استان مرکزی و فراسازان آویژه، در تهران اشاره کرد.

کاربرد میلگرد بستر در ساختمان‎‌ سازی

میلگردهای بستر که بر اساس استانداردهای بین المللی ASTM آمریکا تولید می شوند در موارد زیر کاربرد دارند:

• دیوارهای باربر
• دیوارهای غیر باربر
• دیوارهای سفالی
• دیوارهای آجری
• دیوارهای آجری سفالی (CLB)
• بلوک های بتنی تو خالی (HCB)
• بلوک های سیمانی
• بلوک های ACC
• بلوک های لیکا
• بلوک های هبلکس یا بلوک های بتنی دارای تخلخل

لازم به توضیح است که دیوارهای باربر علاوه برتحمل وزن خود و وزن طبقات بالایی، آن را به فونداسیون ساختمان انتقال می دهند. 

در مقابل، آنچنان که از نام دیوارهای غیر باربر پیداست، این گونه دیوارها که به عنوان دیوارهای داخلی نیز شناخته می شوند، تنها  وزن خود را تحمل می کنند.

ویژگی های میلگرد بستر

از ویژگی های میلگرد بستر به عنوان یک مقطع فولادی پر کاربرد، می توان موارد زیر را برشمرد:

• برخورداری از سطح آجدار
• برخورداری از خاصیت ضد زنگ  و ضد فرسایش
• تولید با روش جوشکاری مقاومتی
• ساخته شده از فولاد ضد زنگ یا گالوانیزه
• تشکیل شده از مفتول هایی با قطر ۴ میلیمتر

انواع میلگرد بستر

بطور کلی میلگردهای بستر در کشور ایران به دو دسته تقسیم می شوند:

• نردبانی

• خرپایی

میلگرد بستر نردبانی

میلگرد بستر نردبانی شکل (ladder shape) ، همان گونه که از نام آن مشخص است، حالت یک نردبان را دارد. این عضو سازه ای را  با استفاده از قلاب و گیره به دیوار متصل می کنند، به شکلی که دو آرماتور موازی بر روی دیوار قرار می گیرند.  در ادامه، با ریختن مخلوط سیمان بر روی میلگرد بستر، عملیات آجر چینی و برپایی دیوار صورت می گیرد.

میلگرد بستر خرپایی

در میلگرد بستر خرپایی (Truss- type joint reinforcement) بین دو میلگرد، مفتول هایی به صورت زیگزاگ یا هفت و هشتی  جوش داده می شود. این عضو سازه ای نیز مانند میلگرد بستر با استفاده از گیره و قلاب به دیوار نصب می شود؛ عملیات دیوار چینی هم درست مانند روش قبلی صورت می گیرد. لازم به ذکر است که تقویت دیوار با روش خرپایی، برای دیوارهای غیر کامپوزیتی (non-composite walls) مجاز نیست.

میلگردهای بستر نردبانی و خرپایی دارای اشکال مختلفی هستند که در کشور ایران کم تر با آن ها برخورد می کنیم. از نمونه های مختلف میلگردهای بستر می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نردبانی ۳ مفتولی
• نردبانی ۴ مفتولی یا دوبل
• نردبانی تنظیم شونده
• نردبانی با قلاب پیوسته
• نردبانی تنظیم شونده سه مفتولی
• خرپایی تنظیم شونده
• خرپایی تنظیم شونده سه مفتولی

جنس میلگرد بستر

با توجه به قوانین اجرائی مطرح شده در مبحث هشتم مقررات ملی ساخت و ساز، باید از میلگردهای بستر آجدار با فولاد ضد زنگ یا استنلس استیل استفاده شود. در واقع تمامی میلگردها باید از جنس فولاد گالوانیز و زنگ نزن باشند. تاکید بر این است که در مناطق مرطوب نیز از میلگردهایی با روکش اپوکسی استفاده شود.

نحوه اجرای میلگرد بستر در دیوارها چگونه است؟

نحوه اجرای میلگرد بستر در دیوار چینی، می‌تواند به دو صورت انجام می شود:

1. میلگرد بسترافقی (Horizontal).
2. میلگرد بسترعمودی (Vertical).

میلگرد بستر افقی

در روش افقی از میلگردهای بستر نردبانی و خرپایی استفاده می شود. در این روش بسیار ساده از آرماتور کلافی با قطر ۴ تا ۶ میلی‌متر استفاده می‌ کنند؛ به این ترتیب که میلگرد را در فاصله های مشخصی، بین مواد سیمانی، آجر یا بلوک قرار می دهند. برای مهار کردن میلگرد بستر می‌توان با استفاده از قلاب و گیره و یا از طریق جوشکاری، آن را به دیوار متصل کرد. البته اگر در گوشه‌های دیوار وال پست وجود نداشته باشد، می‌توان میلگردهای بستر را در دو ضلع دیوار به یک دیگر متصل کرد.

طبق آئین نامه اجرایی، میلگردهای بستر باید در فواصل ۵۰ سانتیمتری تعبیه شوند. در هنگام دیوار چینی، ۲۰ سانتیمتر انتهایی میلگرد را تا زاویه ۹۰ درجه خم می کنند. بنابراین انتهای آن به راحتی درون بست یا قلاب قرار گرفته و محکم شود. پس از خواباندن میلگرد افقی بر روی دیوار، آن را با ۵ .۱ سانتیمتر ملات پوشش می دهند.

میلگرد بستر عمودی

در روش دوم، میلگرد بستر به صورت عمودی از بین بلوک ها یا آجرها عبور داده می شود؛ اجرای این سازه نیز تا نزدیکی سقف ادامه پیدا می کند. در این روش، دیوار به سقف متصل نمی‌ شود بلکه تا داخل ناودانِ متصل به سقف امتداد پیدا می کند. در ادامه با سیمان و یا بتن، فضای خالی بین تیرچه بلوک و آرماتور پر می‌ شود. لازم به ذکر است که برای مهار کردن آرماتور عمودی، از نبشی و سپری نیز می‌توان استفاده کرد.

قیمت میلگرد بستر

قیمت میلگرد بستر با توجه به مزایای زیاد آن بسیار مقرون به صرفه است. در حقیقت، هزینه اجرای این عضو سازه ای، چیزی کم تر از ۵ .۰ درصد کل هزینه های ساخت و ساز خواهد بود. لازم به ذکر است که قیمت میلگرد بستر را با توجه به وزن و طول آن محاسبه می کنند.

آنچه مسلم است، قیمت میلگرد آجدار و میلگرد ساده تاثیر مستقیم بر این محصول خواهد داشت.

خرید میلگرد بستر

جهت خرید میلگرد بستر، کسب اطمینان نسبت به مواردی همچون محصول با کیفیت، قیمت مناسب و دسترسی راحت به مرکز فروش از اهمیت بسیاری برخوردار است. شما می توانید برای خرید این محصول فولادی، علاوه بر کارخانجات تولیدی مانند فایف، به مراکز فروش موجود در شهرهای مختلف کشور نیز مراجعه کنید. در همین رابطه، در شهر تهران شرکت مهندسی  تکنو وال پست و کارخانه براتلو در زمینه میلگرد بستر فعالیت می کنند. در اصفهان نیز شرکت پدید ساخت و نیایش صنعت پاسخگوی خریداران خواهند بود.

شما می توانید از طریق تماس تلفنی و یا مراجعه به سایت های معتبر همچون آهن ملل ، در رابطه به قیمت میلگرد، اطلاعات لازم را کسب کنید. همچنین توصیه می کنیم در مقاله راهنمای خرید میلگرد بستر تمامی نکات خرید این محصول و مراحل خرید آن (از قبل خرید تا روش استعلام قیمت و نکات بعد از خرید) را مطالعه نمایید.

تفاوت میلگرد بستر با وال پست

از میلگرد بستر و وال پست برای مقاوم سازی دیوارها استفاده می شود. اما باید اشاره کرد که این دو عضو سازه ای، تفاوت هایی نیز با یک دیگر دارند. از اصلی ترین تفاوت های موجود بین آن ها می توان موارد زیر را برشمرد:

• تفاوت در اجرا: در واقع اجرای میلگرد بستر ساده تر صورت می گیرد.
• تفاوت در مدت زمان اجرا: برای اجرای وال پست به مدت زمان بیشتری نیاز است.
• تفاوت در تحمل نیرو: وال پست از مقاومت بیشتری در برابر نیروهای برشی برخوردار است.
• تفاوت در مقاطع مورد استفاده: برای اجرای وال پست از نبشی، و برای میلگرد بستر از مفتول با قطر ۴ میلی متر استفاده می شود.
• تفاوت در هزینه ها: اجرای میلگرد بستر نسبت به وال پست با هزینه پایین تری صورت می گیرد. در واقع استفاده از میلگرد بستر باعث کاهش ۵۰ درصدی هزینه مقاوم سازی دیوار خواهد شد.
• تفاوت در نیروی کار: اجرای وال پست، نیاز به جوشکار و نیروی متخصص دارد.

بررسی تفاوت میلگرد بستر و وال پست با جزئیات بیشتر را در مقاله زیر بخوانید. در این مقاله علاوه بر بررسی تفاوت ها، به شباهت این دو محصول و همچنین پاسخ به سوال «میلگرد بستر بهتر است یا وال‌ پست؟» نیز پرداخته ایم.

اجرای وال پست با میلگرد

وال پست عضوی است که میانقاب های سازه ای، غیر سازه ای و تیغه ها را به منظور مقاوت در برابر نیروهای جانبی، به اسکلت ساختمان متصل می کند.

جهت اجرای وال پست با میلگرد، لازم است نکات مهمی را مد نظر قرار داد تا سایز و میزان میلگرد، متناسب با شرایط محیطی سازه، انتخاب شود. در این صورت دیوارهای ساخته شده از مقاومت لازم در برابر ضربه و زمین لرزه برخوردار خواهند بود. از مزایای اجرای وال پست با میلگرد می توان به دوام، ماندگاری بالا و عدم پوسیدگی آن اشاره کرد.

توصیه می کنیم اطلاعات بیشتر در مورد وال پست و نحوه اجرای آن را در مقاله وال پست چیست بخوانید.

نتیجه گیری

میلگرد بستر، یک عضو سازه ای است که وظیفه تقویت دیوارها و استحکام اتصالات را در ساختمان‌ سازی بر عهده دارد. میلگردهای بستر به دو شیوه افقی و عمودی در دیوارها اجرا می شوند که در روش افقی، میلگردهای بستر به دو صورت خرپایی و نردبانی اجرا می شوند.

از ویژگی های میلگرد بستر می توان به اتصال دیوارهای متقاطع به منظور مقاومت سازه در برابر زلزله اشاره کرد. نکته قابل ذکر این است که با استفاده از میلگرد بستر، دیگر به دوغاب ریزی نیازی نخواهد بود.

سوالات متداول میلگرد بستر چیست و دلیل تعبیه در سازه ها