راهنمای خرید لوله مانیسمان (لوله بدون درز) اصل در ۳ مرحله کلیدی!

مطالعه راهنمای خرید لوله بدون درز یا همان لوله مانیسمان و اطلاع از نکات قبل، بعد و زمان خرید این لوله، به دلیل استفاده از آن در محیط های حساس، قیمت بالا و وجود نمونه های غیر اصل در بازار، اهمیت بسیاری دارد. همچنین به این دلیل که تعداد تولیدکنندگان لوله مانیسمان در ایران محدود است و بخشی از لوله‌ های مانیسمان بازار از کشورهای خارجی وارد می‌ شوند، خرید این نوع لوله، نیاز به دانش و اطلاعات تخصصی خواهد داشت. از این رو در این مقاله از دانشنامه آهن ملل، نکات مهم خرید لوله مانیسمان به صورت حرفه ای و همچنین روش های تشخیص اصالت آن را بعد از خرید، بررسی می کنیم. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

قبل از خرید لوله مانیسمان چه کاری باید انجام داد؟

قبل از خرید هر محصولی باید ابتدا با آن محصول و نکات مهمی که تعیین کننده مشخصات خرید است، آشنا شویم. از این رو در ابتدای این راهنما به نکات مهم قبل از خرید می پردازیم.

۱- ابتدا لوله مانیسمان را بشناسید

لوله مانیسمان، به لوله seamless نیز معروف است. منظور از لوله مانیسمان، لوله بدون درز است که به دلیل اسم مخترع آن (برادران مانیسمان Mannesmann) به این نام خوانده می شود. بدنه یکدست و بدون درز لوله مانیسمان به دلیل روش تولید آن می باشد.

در تولید لوله مانیسمان از شمش فولادی استفاده می شود (بر خلاف  سایر لوله ها که از ورق تولید می شوند)، به این صورت که شمش فولادی داخل کوره گرمادهی می شود تا قابلیت شکل دهی پیدا کند و به این روش، لوله مانیسمان بدون درز تولید می گردد. (از شمش چهار گوش نیز به عنوان مواد اولیه تولید این نوع لوله می‌توان استفاده کرد، اما این روش به‌ دلیل افزایش هزینه‌ ها اغلب کمتر استفاده می شود.)

عدم وجود هرگونه جوشکاری در لوله و همچنین جنس فولاد بدون کربن، باعث شده لوله مانیسمان استحکام بالایی در برابر فشار، حرارت و محیط های خورنده داشته باشد. در مقاله زیر می توانید اطلاعات کامل تری در مورد لوله مانیسمان کسب کنید.

۲- انواع لوله مانیسمان موجود در بازار کدام است؟

قبل از اقدام به خرید لوله مانیسمان باید حتما انواع آن را بشناسید تا انتخاب صحیحی داشته باشید. انواع لوله مانیسمان را می توان به روش های مختلف دسته بندی کرد. در ادامه، به دسته بندی پرکاربردی که زمان خرید با آن ها مواجه می شوید اشاره می کنیم.

۲-۱- انواع لوله مانیسمان از نظر جنس

به طور کلی، لوله های مانیسمان در دو نوع فولادی و استنلس استیل تولید می شوند. لوله مانیسمان گالوانیزه نیز در بازار وجود دارد؛ اما این جنس لوله بعد از پروسه تولید لوله فولادی ایحاد می شود. به این معنی که لوله فولادی مانیسمان به گالوانیزه تبدیل می گردد.

دانستن جنس لوله مانیسمان و ترکیب شیمیایی آن حائز اهمیت است؛ چرا که تاثیر مستقیمی روی خواص لوله دارد؛ در نتیجه، استاندارد تولید این نوع لوله ها نیز اهمیت پیدا خواهد کرد که از جمله آن ها می توان به استانداردهای بین المللی ASME، DIN، API و ASTM و همچنین استانداردهای ملی ایران به شماره های ۱۸۶۷۴، ۱۴۴۹۲ اشاره کرد.

۲-۲- انواع لوله مانیسمان از نظر روش تولید

طبق استاندارد ملی ایران، لوله های بدون درز فولادی از دو روش گرم و کشش سرد قابل تولید هستند که به صورت زیر دسته بندی می شوند:

• تولید لوله های با اندازه اسمی ۴۰ میلی متر یا کمتر، به وسیله گرم تمام شده یا کشش سرد مجاز می باشد.
• لوله های دارای اندازه اسمی ۵۰ میلی متر و بالاتر باید به روش گرم تمام شده تولید شوند. (مگر اینکه بین مشتری و سازنده توافق حاصل شود که به روش کشش سرد تولید گردد.)

۳- ابعاد لوله مانیسمان چگونه مشخص می شود؟

از جمله مهم ترین مواردی که مشتری باید قبل از خرید لوله مانیسمان بداند، اطلاعات مربوط به ابعاد لوله است. منظور از ابعاد لوله مانیسمان، طول، قطر خارجی، ضخامت و رده لوله است که روی لوله چاپ می شود. در ادامه این مشخصات و ابعاد را به طور کامل بررسی می کنیم.

در ویدئوی زیر می توانید حک روی لوله مانیسمان که نشان دهنده مشخصات و همچنین ابعاد لوله مانیسمان است را مشاهده کنید.

طول لوله مانیسمان

لوله مانیسمان، اغلب در طول ۶ متر تولید و عرضه می شود؛ اما طول های ۲ تا ۷ متر نیز در بازار موجود است که به آن ها لوله مانیسمان نرمال می گویند. همچنین کارخانه های تولیدکننده امکان تولید لوله مانیسمان را در طول های ۲ تا ۷ متر بر اساس سفارش مشتری و در تناژ بالا دارند.

طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱۳۸۵۳ «لوله های فولادی بدون درز برای کاربرد مکانیکی»

در صورتی که طول دقیقی مورد نیاز باشد، باید توسط خریدار در زمان سفارش دهی مشخص شود که در این مورد، طول های دقیق باید با رواداری های آورده شده در زیر فراهم شود:

۶ متر طول یا بیشتر: ۰-۱۵ میلی متر
کمتر از ۶ متر:  0-10 میلی متر

قطر خارجی لوله مانیسمان

قطر خارجی لوله های مانیسمان متفاوت است و می تواند از ½ تا ۲۴ اینچ (حدود ۱۲.۵ تا ۶۱۰ میلی متر) متغیر باشد. اما پرکاربردترین قطر بیرونی لوله مانیسمان را می توان از ½ اینچ تا ۸ اینچ بیان کرد.

ضخامت لوله مانیسمان

ضخامت لوله، فاصله بین قطر خارجی و داخلی لوله می باشد. لوله مانیسمان از ضخامت ۰.۵ تا ۲۶ میلی متر قابل تولید است، اما پرکاربردترین ضخامت در این نوع لوله از ۲.۷۷ تا ۳۰.۹۶ میلی متر است.

طبق استاندارد ملی ایران شماره ۱۸۶۷۴: «لوله های فولادی دقیق بدون درز»

تلرانس ضخامت برای لوله هایی با قطر خارجی ۴ و ۵ میلی متر باید بین ۲۰- تا ۲۰+ درصد
و برای لوله های قطر ۶ و ۸ میلی متر بین ۱۵- تا ۱۵+ میلی متر باشد.

رده لوله مانیسمان

پر کاربردترین و پرفروش ترین رده لوله های مانیسمان، رده های ۲۰، ۴۰، ۸۰، ۱۶۰، xs، xxs می باشد.

رده لوله (Schedule number) از اصطلاحات پرکاربرد در معرفی مشخصات لوله مانیسمان است. رده لوله مانیسمان ارتباط مستقیمی با ضخامت لوله دارد؛ به این صورت که هر چه رده لوله بیشتر باشد ضخامت آن نیز بیشتر است. اما نکته قابل توجه اینجاست که رده لوله، همان ضخامت لوله نیست، زیرا در یک رده‌ی ثابت، سایزهای مختلف لوله ها متفاوت است. به طور مثال، لوله مانیسمان رده ۴۰، حدود ۲۲ سایز متفاوت دارد.

رده لوله مورد نیاز برای هر کاربرد، با توجه به آئین نامه ها یا پیشنهادات مهندسین سازه اعلام می شود.

۴- کاربرد لوله مانیسمان را مشخص کنید

مشخص کردن کاربرد لوله مانیسمان، یکی دیگر از نکاتی است که قبل از خرید باید نسبت به آن اقدام کرد. به طور مثال، رده ۲۰ این لوله معمولا در گازکشی داخل ساختمان و رده ۴۰ آن در تجهیزات آتش نشانی استفاده می شود. کاربرد کامل لوله مانیسمان و جزیئات بیشتر را در مقاله زیر مطالعه فرمایید.

۵- برند لوله مانیسمان تولید داخل و وارداتی را بشناسید

لوله های مانیسمان موجود در بازار را می توان به دو دسته تولید داخل و وارداتی دسته بندی کرد.

تنها برندهای داخلی تولیدکننده لوله مانیسمان در ایران، کارخانه لوله مانیسمان دقیق کاوه و کارخانه اهواز می باشد.

• شرکت لوله های دقیق کاوه ایرانیان
• شرکت گروه ملی ایران
• شرکت لوله گستر اسفراین (در حال حاضر لوله مانیسمان تولید نمی کند)

نکته: سایر کارخانه های تولید کننده مقاطع فولادی، مانند شرکت پروفیل فولادی اصفهان یا کارخانه فولاد صنعت قوام که لوله بدون درز عرضه می کنند، در حال حاضر تولیدکننده لوله بدون درز نیستند و تنها عرضه کننده آن می باشند.

بیشترین لوله مانیسمان وارداتی در بازار نیز از کشور چین است. دیگر برندهای وارداتی این لوله از اروپا، اوکراین، رومانی و روسیه می باشد.

نکته: لوله های وارداتی، دارای سرتیفیکیت یا تاییدیه کارخانه مربوطه می باشند که بعد از خرید، امکان ارائه آن وجود دارد.

زمان خرید لوله مانیسمان چه نکاتی را در نظر بگیریم؟

حال که نکات مهم مربوط به لوله مانیسمان را می دانیم، می توانیم برای خرید این مقطع فولادی مهم و کاربردی اقدام کنیم. اما لازم است مراحل خرید را به صورت زیر طی کرده تا یک خرید حرفه ای را تجربه نمایید.

۱- روش خرید را انتخاب کنید

برای خرید لوله مانیسمان می توانید از دو روش خرید از کارخانه و خرید از شرکت های بازرگانی اقدام کرد. انتخاب هر کدام از این روش ها الزامات مربوط به خود، مزایا و معایب متفاوتی دارد که در ادامه راهنمای خرید لوله مانیسمان آن ها را بررسی می کنیم.

خرید لوله مانیسمان از کارخانه

یکی از روش های خرید لوله مانیسمان که می توانید از برند و کیفیت آن مطمئن باشید، خرید از کارخانه تولیدکننده است؛ اما محدودیت های این روش باعث شده محبوبیت چندانی نداشته باشد. به طور مثال، خریدار باید حداقل یک بندیل خرید کند. همچنین، هزینه حمل و نقل (فاصله بین تولیدکننده و محل پروژه) نیز ثابت بوده و ممکن است مقرون به صرفه نباشد.

خرید لوله مانیسمان از شرکت های بازرگانی

خرید از شرکت های بازرگانی به دلیل انعطاف پذیری بالاتر، محبوبیت بیشتری دارد. در این روش خرید، مشتری می تواند در هر تناژ یا تعداد شاخه سفارش دهد. همچنین با توجه به محل پروژه شما، نزدیک ترین محل بارگیری پیشنهاد داده می شود و می توان هزینه حمل و نقل را کاهش داد. مزیت دیگر در این روش خرید، انعطاف در نحوه پرداخت و تسویه است که با توجه به شرکت بازرگانی که انتخاب می کنید و همچنین سابقه خرید خود، می توانید به صورت اعتباری نیز خرید کنید.

نکته: اکثر انبارهای لوله مانیسمان در تهران قرار دارد.

با توجه به محبوبیت بیشتر روش خرید از شرکت های بازرگانی، در ادامه این راهنما، بیشتر نکات مربوط به این روش خرید را بررسی می کنیم.

۲- اطلاعات لوله را به فروشنده اعلام کنید

لوله ها معمولا بر اساس قطر خارجی و ضخامت سفارش داده می شوند، اما برای خرید حرفه ای و اصولی باید اطلاعات کامل تری داشته باشید. در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

به طور کلی، اطلاعاتی که باید توسط خریدار ارائه شود، شامل موارد زیر است:

اطلاعاتی که مشتری باید به فروشنده اعلام کند

• تعداد شاخه
• نوع لوله و گرید آن (فولادی یا استنلس استیل)
• رده لوله
• اندازه لوله (قطر خارجی و ضخامت لوله یا هر دو)
• طول لوله (طول ۶ متر یا طول نرمال)
• برند تولیدکننده
• روش تولید لوله (گرم تمام شده یا کشش سرد)
• گزارش آزمون مورد نیاز (مانند آزمون کشش، آزمون تخت بودن، آزمون انبساط توسط سنبه)
• پرداخت سطح (اسیدشویی، ماسه زنی یا صیقل کاری در صورت نیاز)
• کاربرد نهائی لوله

۳- به قیمت روز لوله مانیسمان توجه کنید

قیمت لوله مانیسمان با توجه به روش ساخت، سایز لوله، طول آن و همچنین برند تولیدکننده تعیین می شود. اما به طور کل، قیمت لوله مانیسمان، بیشتر از لوله های فولادی یا استلنس استیل درزدار است. این قیمت بالاتر با توجه به طول عمر و خصوصیات منحصر به فرد این نوع لوله، کاملا قابل توجیه است. همچنین قیمت لوله مانیسمان، رابطه مستقیمی با قیمت روز دلار دارد. به همین دلیل با توجه به نوسانات دلار و همینطور نوسان قیمت آهن در بازار و میزان عرضه و تقاضا، قیمت این مقطع فولادی به صورت روزانه دستخوش تغییر و نوسان می شود. در نتیجه، هنگام خرید لوله مانیسمان لازم است قیمت روز و نوسانات آن را از منابع معتبر پیگیری نمایید. برای استعلام قیمت لوله مانیسمان و مشاهده تغییرات قیمت، می توانید از لینک زیر استفاده کنید.

نکته: یکی از دلایل تفاوت قیمت لوله مانیسمان شرکت های مختلف، فروش به صورت غیر رسمی است که باعث ارائه قیمت پایین تر می شود. اما باید به این نکته توجه کنید که خرید محصول به صورت غیر رسمی، اعتبار فاکتور رسمی را نداشته و پیگیری های بعد از خرید را دچار مشکل یا عملا غیرممکن می کند.

نکات پس از خرید لوله مانیسمان چیست؟

مهم ترین نکته بعد از خرید لوله مانیسمان، ابتدا بررسی اصالت لوله و سپس مشخصات ظاهری آن است که در ادامه به طور کامل به آن ها می پردازیم.

۱- بررسی اصل بودن لوله مانیسمان

از آنجا که برندها و نمونه های متفرقه و غیر اصل زیادی از لوله مانیسمان در بازار وجود دارد، همچنین برخی از فروشندگان غیر معتبر اقدام به فروش لوله درزمخفی به جای لوله درزدار می کنند. در نتیجه، آگاهی از روش های شناخت اصالت لوله مانیسمان، اهمیت بسیاری دارد.

(منظور از لوله درز مخفی، لوله درزداری است که با استفاده از روش های مختلف، مانند رنگ کاری، پولیش و … درز آن پوشانده می شود و به عنوان لوله مانیسمان معرفی می گردد.)

مهم ترین روش های بررسی اصل بودن لوله مانیسمان به صورت زیر می باشد:

۱- بررسی چشمی: یکی از روش های شناخت اصل بودن لوله مانیسمان، برش مقداری از لوله است که امکان مشاهده درز لوله را فراهم می کند. در صورت عدم مشاهده درز در برش لوله، می توان نسبت به اصل بودن لوله مانیسمان مطمئن شد.

۲- آزمون کشش و آزمون ترکیب شیمیایی: انجام آزمایش های مذکور روی نمونه لوله، بالاترین اعتبار ممکن را برای شناخت اصالت لوله مانیسمان دارد.

نکته ۱: توجه به پلاک لوله یا چاپ روی لوله مانیسمان، ملاک معتبری برای شناخت اصلات لوله نیست؛ زیرا متاسفانه لوله های بسیاری با چاپ و پلاک تقلبی در بازار عرضه می شوند.

نکته ۲: زمان خرید از مراکز نامعتبر، ممکن است در بندیل ۱۰۰ شاخه ای لوله مانیسمان، چند شاخه لوله درزمخفی قرار داده شود. با این کار، امکان ارائه قیمت پایین تر وجود دارد و ممکن است این مسئله وسوسه کننده باشد. اما توجه داشته باشید که در این حالت، حتی برش یک شاخه از بندیل و چک کردن آن نمی تواند اصالت تمام ۱۰۰ شاخه را اثبات کند. به همین دلیل، مهم ترین و اولین گام برای خرید لوله مانیسمان اصل، خرید از مراجع معتبر است.

۲- بررسی ویژگی های ظاهری لوله مانیسمان

با توجه به استاندارد ملی ایران در زمینه تولید لوله بدون درز، کیفیت ساخت و ظاهر لوله مانیسمان تولید داخل باید دارای ویژگی های زیر باشد.

• لوله های نهایی باید دارای قسمت های انتهایی صیقلی و عاری از پلیسه بوده و  دارای سطح پرداخت شده مناسب باشند.
• لوله ها باید عاری از پوسته باشند.
• سطح داخلی و خارجی لوله باید صیقلی باشد. درجه صیقلی بودن، متناسب با روش ساخت لوله می باشد. لوله ها باید پرداخت ماهرانه داشته باشند. نواقص کوچک به شرطی که ضخامت در محدوده پایینیِ رواداری بماند، مجاز است.
• نواقص سطحی، مانند زدگی های ناشی از جابه جایی، نشانه های تاب گیری، نشانه های جزئی ناشی از سنبه و قالب، فرورفتگی های کم عمق و پوسته، با این شرط که نواقص در محدوده رواداری دیواره، قابل رفع باشند، به عنوان عیوب مضر در نظر گرفته نمی شوند.
• ممکن است لوله های سردِ پرداخت کاری شده، دارای سطح چسبنده ای از فسفات و روان کننده ای باشند که ناشی از فرآیند کشش روی سطح داخلی و خارجی است که جزء عیوب مضر محسوب نمی گردد.
• ممکن است لوله های آنیل و نرمال در محیط کنترل شده، دچار رنگ رفتگی شوند، اما نباید پوسته جدا شده باشد.

سخن آخر

اولین و مهم ترین قدم در خرید مطمئن لوله مانیسمان اصل، خرید از مراکز معتبر است. با این روش می توان از اصالت لوله، کیفیت و حتی قیمت آن نیز مطمئن بود. با خرید از شرکت معتبر، کافی است مشخصات محصول مورد نظرتان را با توجه به نکاتی که در این راهنما معرفی کردیم، اعلام نمایید و با کمترین دغدغه، محصول خود را دریافت کنید.

سوالات متداول