شاتکریت چیست؟ [به همراه انواع و کاربردهای آن]

شاید برای شما هم این سوال پیش بیاید که بتن ریزی در سازه های قوس دار و پیچیده چگونه انجام می شود. قالب بندی و بتن ریزی در سازه های قوس دار دشوار است و در برخی موارد غیر ممکن است. بتن ریزی در این گونه سازه ها، با شاتکریت انجام می شود. شاتکریت، بتن را با استفاده از دستگاه هایی بدون نیاز به قالب بندی، بر روی سطوح پخش می کند. شاتکریت بتن در دو روش خشک و تر انجام می شود که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارد. برای انتخاب درست هر کدام از این روش ها، به شما پیشنهاد می کنیم، با آهن ملل همراه باشید.

درباره شاتکریت

شاتکریت (Shotcrete) یا بتن پاشنده به فرآیندی اطلاق می شود که در آن بتن با سرعت بالا بر روی سطح مشخصی پاشیده می شود و این فرآیند سبب ایجاد لایه ای متراکم می شود. لازم است بدانید در مواقعی از شاتکریت استفاده می شود که انجام قالب بندی مشکل است یا هزینه بالایی دارد.

توجه: مجموعه آهن ملل به شما کاربران عزیز پیشنهاد می کند به منظور کسب اطلاعات بیشتر درباره روش های مقاوم سازی ساختمان در برابر زلزله، مقاله زیر را مطالعه نمایید.

مشخصات بتن های پاشنده

• ماسه استفاده شده در شاتکریت گرد گوشه یا تیزگوشه است.

• نسبت آب به سیمان در این شیوه از بتن ریزی حدودا ۰.۵ به ۰.۳۵ است.

• اندازه سنگدانه های استفاده شده در شاتکریت حداکثر ۲۰ میلی متر است.

مقایسه بتن معمولی و بتن پاشنده

بتن پاشنده تقریبا مشابه بتن معمولی است؛ با این تفاوت که بتن معمولی تنها به قالب داخلی نیاز دارد و به همین دلیل است که در اجرای بتن پاشنده برای سطح های قوس دار مانند تونل ها، پل ها و دودکش ها کاربرد دارد اما مانند سایر بتن‌ ها، برای جلوگیری از ترک، نیاز به پخت کافی دارد.

انواع شاتکریت

بتن پاشنده برحسب زمان افزودن آب به مخلوط سیمان و سنگدانه به ۲ نوع بتن پاشنده خشک و بتن پاشنده تر تقسیم می شود که در ادامه به توضیح هر کدام می پردازیم.

شا‌تکریت خشک

در این فرآیند، مخلوط سیمان، شن و ماسه از طریق لوله به سطوح مورد نظر پاشیده می شود. نسبت آب به سیمان باید بین 0.33 تا 0.50 باشد و اگر محتوای آب بیشتر از این مقدار باشد، بتن در هنگام پرتاب به سطح عمودی، تمایل به فروپاشی دارد؛ بنابراین با کنترل مقدار آب از هدر رفت مواد جلوگیری می شود. شاتکریت خشک، مقاومت بالا و پایداری دارد و به فضای کمی هنگام اجرای عملیات نیازمند است.

این نوع از شاتکریت قدیمی است و در مقایسه با شاتکریت مرطوب کم تر استفاده می شود. تجهیزات مختلفی با هزینه پایین، برای شاتکریت خشک موجود است. این تجهیزات می توانند مواد را به فاصله 300 تا 500 متر به صورت افقی و 45 تا ۱۰۰ متر به صورت عمودی منتقل کنند. این نوع شاتکریت دارای معایبی از جمله ایجاد گرد و غبار، محدودیت در استفاده از مواد افزودنی، هزینه بالای استهلاک و نداشتن دقت کافی می باشد.

شاتکریت تر

در این فرآیند، تمامی مواد تشکیل دهنده مانند سیمان، ماسه، شن ریزه و آب، قبل از ورود به محفظه انتقال با هم مخلوط می شوند. بتن آماده شده از طریق  یک  لوله ( شیلنگ) هدایت می شود، هوای اضافی نیز به منظور افزایش شتاب و بهینه شدن فرآیند کار به لوله تزریق می شود. شاتکریت قادر به ریختن بتن به میزان ۳ تا ۹ میلی متر است. محدوده تقریبی ریباند ۵ تا ۱۵ درصد برای دال های افقی، ۱۵ تا ۳۰ درصد برای سطوح شیب دار و عمودی و ۲۰ تا ۵۰ درصد برای سطوح بالای سر و گوشه ها است.

در صورت نیاز به  بتن سبک، استفاده از بتن مخلوط خشک ترجیح داده می شود. لازم به ذکر است نسبت آب به سیمان می تواند به دقت در فرآیند مرطوب کنترل شود و این فرآیند اکثر مشکلات روش خشک را ایجاد نمی کند.

بتن پاشنده چه کاربردهایی دارد؟

متداول ترین کاربرد بتن پاشنده به شرح زیر است:

• پوشش داخلی تونل ها
• ساخت پل ها
• پوشش ضد حریق بر روی سازه های گوناگون
• ساخت منابع بتنی
• تثبیت شیب ها
• بازسازی و تقویت سازه های بتنی
• احداث دیوارهای قوس دار
• احداث استخرها
• تولید مخازن بتنی بزرگ
• تثبیت پوشش های محافظتی

استفاده از الیاف در بتن پاشنده

ایجاد ترک بر روی سازه های بتنی یکی از بزرگ ترین چالش هایی است که مهندسان عمران در پروژه های ساختمانی با آن درگیر هستند. در ۴۰ سال اخیر مهندسان عمران برای حل این مسئله از شاتکریت تقویت شده با الیاف استفاده می کنند. بتن الیافی از تکنیک ‌های ساختمانی باستانی مانند خشت، الهام گرفته است؛ چرا که قابلیت شکل ‌پذیری خوبی دارد و تحت تنش کششی تغییر شکل می دهد همچنین با وجود ترک خوردگی، ظرفیت جذب انرژی بیشتری هم دارد. ابعاد الیاف استفاده شده در بتن پاشیده از ۱۲ تا ۵۰ میلی متر متغیر است و میزان رایج الیاف در آن نیز حدودا ۳ تا ۵ درصد وزنی آن می باشد.

مزایای شاتکریت الیافی

بتن پاشنده الیافی در مقایسه با سایر شا‌تکریت ها دارای مزیت های زیر است:

• استفاده از این محصول باعث کاهش نفوذ آب و هوازدگی در سطح سنگ می شود.

• در بتن پاشنده الیافی کنترل ضخامت به راحتی انجام می شود.

• الیاف موجود در بتن، در تمامی سطوح و لایه ها پخش می شود؛ بنابراین مقاومت کششی خوبی به سازه بتنی می بخشد در حالی که مش را نمی توان در همه سطوح اجرا کرد.

جمع بندی

بتن پاشنده ملات بتنی است که با سرعت و فشار بالا بر روی سطوح پاشیده می شود و در دو روش تر و خشک انجام می شود. روش خشک در قدیم رایج تر بود، اما به دلیل دقت پایین، ایجاد گرد و غبار و محدودیت در استفاده از مواد افزودنی، امروزه بیشتر از روش تر استفاده می شود. بتن پاشنده مرطوب در مقایسه با روش خشک پس ریزی کم تری دارد و بسیار مقرون به صرفه است. از این محصول می توان در ساخت و تعمیر محیط های مرطوب از جمله کف و دیوار استخرها، سازه های ضد انفجار، و برای حفاظت دیواره های شیب دار در معادن استفاده نمود. در طول مقاله به کاربردهای بتن پاشنده الیافی پرداختیم.

امیدواریم مطالعه این مقاله اطلاعات مفیدی درباره موضوع محتوا به شما ارائه داده باشد. اگر در این زمینه تجربه ارزشمندی دارید، لطفا در پایین این پست با بقیه دوستان به اشتراگ بگذارید. از همراهی شما سپاسگزاریم.

سوالات متداول انواع و کاربردهای بتن پاشنده