نحوه تشخیص انواع ورق استیل از گرید ۲۰۰ تا ۶۰۰

شناخت انواع استیل نیازمند داشتن اطلاعات دقیقی درباره مواد تشکیل‌دهنده این محصول فولادی و روند تولید آن است. در ساخت ورق استیل از موادی استفاده شده که خواص مختلفی مانند انعطاف‌پذیری، مقاومت در برابر خوردگی و مقاومت در برابر حرارت را در آن ایجاد می‌کند. همین امر باعث شده است انواع ورق استنلس استیل بسیار گسترده تر از چیزی باشد که فکرش را می کنید. از این رو سعی کردیم در این مقاله از دانشنامه آهن ملل روش های تشخیص انواع ورق استیل را برای فعلان صنعت فولاد و به ویژه خریداران این نوع ورق تهیه کنیم.

ورق استیل و مشخصات آن

ورق استیل محصول تولیدشده از نوعی آلیاژ آهن است که به دلیل خاصیت ضد خوردگی تقریبا در تمامی صنایع کاربرد دارد. اصلی ترین عناصری که در ساخت ورق های استیل به‌کار می‌روند، کربن، کروم و نیکل هستند؛ اما استفاده از عناصر دیگر در این ورق های فولادی باعث تولید انواع مختلفی از این نوع ورق شده است.

نیکل، مولیبدن، نیوبیم، منگنز، تیتانیوم و گوگرد از دیگر عناصری هستند که هنگام تولید ورق استیل به آن اضافه می‌شوند و خواص آن را تقویت می‌کنند. نکته مهمی که باید بدانید این است که شناسایی عناصر و میزان استفاده از آن ها در ورق های استیل، یکی از راه های تشخیص انواع ورق استیل است.

بررسی انواع ورق استیل

قبل از اینکه درباره چگونگی تشخیص ورق استیل و شناسایی انواع آن بدانید، لازم است ابتدا مروری بر انواع ورق استنلس استیل داشته باشیم.

۱- یکی از رایج ترین روش های معرفی ورق های استیل، دسته بندی آن ها بر اساس گرید ورق است. ورق های استیل در پنج  گرید ۲۰۰ تا ۶۰۰ و به صورت زیر معرفی می شوند:

۱-۱ ورق های استیل گرید ۲۰۰
۱-۲ ورق های استیل گرید ۳۰۰
۱-۳ ورق های استیل گرید ۴۰۰
۱-۴ ورق های استیل گرید ۵۰۰
۱-۵ ورق های استیل گرید ۶۰۰

۲- روش دیگر دسته بندی ورق های استیل بر اساس خاصیت آهن‌ربایی آن هاست.  انواع ورق استیل بر اساس خاصیت مغناطیسی خود به دو دسته ورق استیل بگیر و ورق استیل نگیر تقسیم می شوند.

۳- ورق های استیل با توجه به محل استفاده و کاربرد نیز به دو دسته ورق استیل صنعتی، ورق استیل دکوراتیو تفکیک می شوند.

۴- بر اساس شکل ظاهری نیز می توان ورق های استیل را به ۵ دسته ورق استیل براق، خش دار، مات، رنگی و طرح دار دسته بندی کرد.

انواع ورق استنلس استیل به قدری گسترده و متنوع هستند که بررسی آن ها زمان و فرصت زیادی می طلبد. اگر مایل هستید این دسته بندی ها و انواع ورق استیل را به طور کامل بشناسید حتما سری به مقاله زیر بزنید. در ادامه‌ی این مقاله روش های تشخیص انواع ورق استیل را بررسی می کنیم.

---

تشخیص انواع ورق استیل با توجه به گرید ورق

یکی از راه های تشخیص انواع ورق استیل، توجه به تفاوت این ورق ها از نظر گرید و آلیاژ آن‌ها است. این روشِ تشخیص ورق استیل در آزمایشگاه ها و با توجه به عناصر سازنده ورق امکان پذیر است.

۱- نحوه تشخیص ورق استیل سری ۲۰۰

برای تشخیص ورق های سری ۲۰۰ باید این نکته را بدانید که اصلی ترین و مهم ترین عناصر سازنده ورق استیل گرید ۲۰۰، عناصر کروم، منگنز و نیکل هستند.

۲- نحوه تشخیص ورق استیل سری ۳۰۰

ورق های سری ۳۰۰ فراوانی و کاربرد بسیار زیادی دارند، به همین دلیل روش تشخیص آن ها نیز از اهمیت بیشتری برخوردار است.

• در بین ورق های سری ۳۰۰، ورق استیل ۳۰۲ درصد کربن پایین تر و مقاومت به خوردگی بالایی دارد.
• در ورق استیل ۳۰۳ عناصر گوگرد و فسفر وجود داشته و در نتیجه شکل پذیری بالایی دارد.
• ورق های استیل ۳۰۴ خاصیت مغناطیسی نداشته و به ورق استیل نگیر نیز شناخته می شوند، همچنین باید بدانید این سری از ورق های استیل با درصد کربن مختلفی تولید می شوند؛ به طور مثال برای تشخیص ورق استیل 304L باید به درصد کربن این ورق که پایین تر از ورق ۳۰۴ است توجه کنید.
• ورق استیل گرید ۳۰۶ می تواند دمای بالای ۲۰۰۰ درجه فارنهایت را تحمل می کند. یکی دیگر از راه های تشخیص این گرید ورق استیل، مقاومت آن در برابر اسید های سولفوریک، هیدرولیک، استیک، فرمیک و محیط های کلریدی است.
• در ورق سری ۳۲۱ مقداری عنصر تیتانیوم وجود دارد.

۳- نحوه تشخیص ورق استیل سری ۴۰۰

اصلی ترین عناصر این گرید از ورق های استیل، کروم و مولیبدن است. این گرید ورق های استیل در دسته ورق های بگیر قرار می گیرد و برای تشخیص آن ها باید به نکات زیر توجه کنید:

• ورق استیل ۴۱۰ خاصیت مغناطیسی داشته و در برابر سایش و خوردگی بسیار مقاوم است.
• ورق استیل سری ۴۲۰ نیز خاصیت مغناطیسی دارد و در دسته ورق های بگیر قرار می گیرد. همچنین این ورق در محیط های اسیدی ناشی از مواد غذایی، مقاومت بالایی دارد.
• ورق استیل سری ۴۳۰ نیز با عنوان ورق استیل بگیر ۴۳۰ شناخته می شود و بیشتر در مصارفی که زیبایی ظاهری اهمیت دارد استفاده می شود.

۴- نحوه تشخیص ورق استیل سری ۵۰۰

برای تشخیص این گرید از ورق های استیل باید به مقدار کروم بالا و همچنین مقاومت در برابر حرارت آن ها توجه کرد.

۵- نحوه تشخیص ورق استیل سری ۶۰۰

ورق استیل گرید ۶۳۰ تا گرید ۶۳۵ فولاد ضد زنگ نیمه جامدی هستند که در آن ها ۱۷ درصد کروم و ۴ درصد نیکل به کار می رود.

با وجود اینکه نحوه تشخیص گریدهای مختلف ورق استیل را بررسی کردیم، اما به دلیل کاربرد زیاد ورق استیل گریدهای ۳۰۴، ۳۰۶ و ۲۰۱ و در عین حال شباهت زیاد آن ها با یکدیگر، در ادامه نحوه تشخیص این ۳ نوع ورق استیل را به طور مجزا و با جزئیات بیشتر بررسی می کنیم.

---

نحوه تشخیص استیل ۳۰۴ با ۳۱۶

ورق استیل گریدهای ۳۰۴ و ۳۱۶، پرکاربردترین و پرفروش ترین ورق های استیل هستند و نسبت به آلیاژهای دیگر نیز قیمت مناسب تری دارند. به همین دلیل یکی از دغدغه های فعالان و خریداران این نوع ورق ها، روش شناسایی استیل ۳۰۴ (۱.۴۳۰۱) با ۳۱۶ (۱.۴۴۰۱) است.

از نظر ظاهری، این ۲ گرید ورق قابل تشخیص نیستند. در عین حال آزمایش های محدودی نیز برای تشخیص آنها وجود دارد. این آزمایش ها یا شامل مواد شیمیایی خطرناک هستند و یا نیاز به تجهیزات گران قیمت دارند. با این حال تنها راه تشخیص این دو نوع ورق استیل انجام آزمایش است. طبق آزمایش های انجام شده:

• ورق سری ۳۱۶ حاوی حداقل ۲.۰٪ مولیبدن است که باعث می شود نسبت به ورق سری ۳۰۴ در برابر خوردگی بسیار مقاوم تر باشد، اما از آنجایی که عنصر مولیبدن گران قیمت است، در نتیجه معمولا ورق سری ۳۱۶ گزینه گران تری نسبت به سری ۳۰۴ است. قیمت ورق استیل دو گرید ۳۰۴ و ۳۱۶ را می توانید در صفحه زیر مشاهده کرده یا برای دریافت قیمت لحظه ای با کارشناسان ما تماس بگیرید.

• از نظر خاصیت مغناطیسی هر دو گرید مشابه هستند و خاصیت مغناطیسی ندارند. فقط ممکن است زمانی که بریده می شوند، افزایش جزئی در خواص مغناطیسی آنها به وجود آید.

• دیگر روش تشخیص ورق استیل ۳۰۴ با ۳۱۶ میزان مقاومت آن ها در برابر خوردگی است. اضافه کردن مولیبدن به ورق استیل ۳۱۶ مقاومت آن را افزایش می دهد. به همین دلیل استیل ۳۱۶ معمولا در محیط هایی که تهاجمی تر است استفاده می شود.

---

نحوه تشخیص استیل ۳۰۴ با ۲۰۱

ورق های ضد زنگ ۳۰۴ و ۲۰۱ اگرچه در دو گرید متفاوت هستند، اما روش شناسایی و تشخیص آن ها راحت نیست. بیایید این روش ها را با هم بررسی کنیم.

• شاید به نظر برسد آسان ترین راه برای تشخیص استیل ۳۰۴ با ۲۰۱، ظاهر این دو ورق استیل است. از آنجا که استیل ۲۰۱ منگنز بیشتری نسبت به استیل ۳۰۴ دارد، در نتیجه سطح آن تیره تر از استیل ۳۰۴ است. ورق استیل ۳۰۴ نیز سطح روشن تر و سفید تری دارد. با این حال باید توجه کنید که تشخیص این تفاوتِ رنگ با چشم غیر مسلح کار آسانی نیست. به همین دلیل مقایسه ترکیب شیمایی این دو ورق بهترین راه برای تشخیص آن هاست.

• روش دوم و بهترین روش تشخیص استیل ۳۰۴ با ۲۰۱ توجه به عناصر تشکیل دهنده آن هاست. عناصر شیمایی به کار رفته در دو ورق استیل ۳۰۴ و ۲۰۱ متفاوت است.

ورق استیل گرید ۲۰۱ حاوی ۱۵ % کروم و ۵ % نیکل است.  اما ورق استیل ۳۰۴ استاندارد دارای ۱۸% کروم و ۹% نیکل است. برای تشخیص استیل اصل ۳۰۴ و ۲۰۱ کافی است این اعداد را با هم مقایسه کنیم.

 محتوای نیکل و کروم در ورق ۳۰۴ بیشتر از ورق ۲۰۱ است، بنابراین مقاومت در برابر خوردگی ورق استیل ۳۰۴ بسیار بیشتر از ورق استیل ۲۰۱ است. نکته دیگری که این تفاوت را پر رنگ‌تر می کند محتوای متفاوت عنصر نیکل در این دو ورق است که باعث می شود مقاومت در برابر خوردگی استیل ۳۰۴ بیشتر از مقاومت استیل ۲۰۱ باشد.

علاوه بر این، مقدار کربن استیل ۲۰۱ بیشتر از استیل ۳۰۴ است، بنابراین ورق استیل ۲۰۱ سخت تر و شکننده تر از ورق استیل ۳۰۴ است.

در عین حال به دلیل اینکه ورق ۳۰۴ حاوی نیکل و کروم بیشتری نسبت به ۲۰۱ است، قیمت ورق استیل ۳۰۴ نیز بسیار گرانتر از ورق استیل ۲۰۱ است.

---

نحوه تشخیص ورق استیل نسوز

بسیاری از آلیاژهای ورق استنلس استیل در دسته ورق های نسوز قرار می گیرند. برای تشخیص استیل نسوز باید به دنبال گریدهای ورق استیل که مقاومت بالایی در برابر حرارت دارند بگردیم. به طور مثال معروف ترین ورق های استیل مقاوم در برابر حرارت که به آن ها استیل نسوز می گویند می توان به گریدهای زیر اشاره کرد.

• ورق استیل نسوز ۳۰۹
• ورق استیل نسوز ۳۰۹s 
• ورق استیل نسوز ۳۱۰
• ورق استیل نسوز S310
• ورق استیل نسوز ۳۲۱
• ورق استیل نسوز ۳۳۰

این گرید ورق های استیل در کنار ورق هایی مانند ورق نسوز سرامیکی، آزبست، گرافیت، کلینگریت و … همگی در دسته ورق های نسوز قرار می گیرند که می توانید در مقاله زیر در مورد آن ها بیشتر بخوانید.

پر چالش‌ترین مسئله در تشخیص ورق های استیل، مقایسه انواع ورق استیل با یکدیگر است که سعی کردیم تا این قسمت از مقاله به آن‌ها بپردازیم. در انتها و برای تکمیل اطلاعات، روش تشخیص ورق استیل از سایر ورق های فولادی را بررسی می کنیم.

---

نحوه تشخیص انواع ورق استیل نسبت به دیگر ورق ها

برای تشخیص انواع ورق استیل نسبت به دیگر ورق‌، می‌توان به ویژگی‌های زیر دقت کرد:

۱-ویژگی‌های فیزیکی

• شکل ظاهری: ورق استیل ظاهری کاملا صیقلی و نقره ای (روشن) دارد؛ اما دیگر ورق‌های فولاد معمولا ظاهری کدر و مات دارند.

نکته: در بین انواع ورق فولادی، ورق گالوانیزه به دلیل خاصیت فلز روی، سطح نسبتا براقی دارد، اما روش شناسایی تفاوت ورق گالواینزه از ورق استیل نیز بسیار ساده است. توصیه می کنیم در مقاله تفاوت ورق استیل و گالوانیزه در مورد آن بیشتر بخوانید.

• وزن: ورق هایی مانند ورق آلومینیوم و ورق استیل هر دو به رنگ نقره ای و روشن دیده می شوند و ممکن است از نظر ظاهری شما را به اشتباه بیندازند. مقایسه وزن این دو ورق یکی از راه های تشخیص ورق استیل و آلومینیوم است. ورق استیل همواره سنگین تر و محکم تر از ورق آلومینیوم است.

۲- داشتن خاصیت مغناطیسی

اگر در تشخیص انواع ورق استیل مهارت کافی داشته باشید، می‌دانید که برخی از آن‌ها ویژگی مغناطیسی دارند و برخی دیگر ندارند. علاوه بر این به ندرت می‌توانید فلزات دیگری پیدا کنید که خاصیت مغناطیسی داشته باشند، همین مسئله پارامتری تاثیرگذار در تشخیص ورق استیل است.

برای این کار می توانید از خاصیت جذب آهنربا استفاده کنید؛ استیل‌هایی که جذب آهنربا می‌شوند، استیل بگیر و استیل هایی که که جذب آهنربا نمی‌شوند استیل نگیر هستند.

۳- مقاومت به خوردگی

ورق استنلس استیل عملکرد بسیار بالایی در برابر خوردگی دارد، اما سایر ورق های فولادی از این مقدار مقاومت برخوردار نیستند.

۴- آزمایش شیمیایی

دقیق ترین و کامل ترین روش شناخت ورق استیل توجه به درصد عناصر به کار رفته در ورق است. تمامی ورق های استیل دارای حداقل ۱۰.۵ % کروم + حداکثر ۱.۲۰% کربن + سایر عناصر آلیاژی (نیکل، مولیبدن، منگنز، کم کربن و …) هستند. آشنایی با این ترکیبات به تشخیص انواع ورق استیل کمک خواهد کرد.

---

جمع‌بندی

ورق استیل یکی از انواع ورق‌های فولادی پرکاربرد در صنعت است که از آهن، کربن، کروم و عناصر دیگر مانند نیکل ساخته می شود. برای تشخیص انواع ورق استیل می‌توان از راه‌های مختلفی استفاده کرد که مهم ترین آن توجه به ترکیبات و عناصر تشکیل دهنده آن هاست. به طور کلی می توان گفت تمام ورق های استیل از ترکیب آلیاژ آهن با حداقل ۱۰.۵ درصد کروم تشکیل شده اند. دیگر عناصر به کار رفته در ورق استیل اگرچه بر خواص و ویژگی ها و در نهایت هزینه تأثیر دارند، اما درصد کمتری را تشکیل می دهند.

سوالات متداول