چه زمانی به جدول اشتال و وزن ورق باید توجه کنیم؟

محصولات فولادی دارای جداول وزن و اشتال هستند، ورق فلزی نیز از این قاعده مستثنی نیست. ورق های فلزی بسته به ابعاد و ضخامت های مختلف، وزن های متفاوتی دارند؛ این عوامل بر قیمت آن ها تاثیر گذار است. همین امر سبب می شود که محاسبه وزن ورق از اهمیت ویژه ای برخوردار گردد و قبل از خرید به وزن آن ها توجه شود. در این مقاله با برخی از استانداردهای ورق ها، جداول وزنی و نحوه محاسبه وزن ورق آشنا خواهید شد.

بررسی استاندارد و جداول وزنی ورق های فلزی

همانطور که می دانید ورق های فلزی به دو صورت نورد گرم و سرد در آلیاژهای فلزات مختلف تولید می شوند. ورق های روغنی که به روش نورد سرد تولید می شوند را می توان به ورق های رنگی تبدیل کرد. ورق های تولید شده طی فرآیند نورد گرم نیز شامل ورق سیاه ST37 ،ST52 و غیره می باشند. به طورکلی انواع ورق های فلزی شامل ورق گالوانیزه، ورق استیل، ورق رنگی، ورق اسید شویی، ورق آجدار، ورق کرکره ای، ورق قلع اندود، ورق ضداکسایش و غیره در ابعاد و سایزهای متنوع در بازار عرضه می گردند.

برای اطلاع از قیمت روز ورق به سایت آهن ملل مراجعه نمایید.

بیشتر بخوانید: انواع ورق آهن و کاربرد گسترده آن در صنایع مختلف

ورق سیاه

ورق سیاه به روش نورد گرم تولید می گردد؛ چون در این فرآیند از روکش اکسیدی تیره و مات پوشیده می شود به آن ورق سیاه می گویند. ورق های سیاه در دو نوع ST52 ،ST37،A516-GR ،A516-GR و A283 معمولا در دسترس هستند؛ ورق ST52 برای مصارف معمولی و ST37 برای مصارف صنعتی به کار می رود.

استاندارد ورق سیاه	کاربردها
DD11	مورد استفاده در بدنه کشتی و ماشین آلات سنگین
DD12
DD13
STW22
STW24
SPHT1	لوله های تحت فشار و مخازن نفتی
SPHT2
SPHT3
SPHT4

جدول وزن ورق سیاه:

طول (میلی‌متر)	عرض (میلی‌متر)	ضخامت (میلی‌متر)	وزن (کیلوگرم)
۲۰۰۰	۱۰۰۰	۲	۳۲
۲۰۰۰	۱۰۰۰	۳	۴۸
۲۰۰۰	۱۰۰۰	۴	۶۴
۲۰۰۰	۱۰۰۰	۵	۸۰
۲۰۰۰	۱۰۰۰	۶	۶۹
۶۰۰۰	۱۵۰۰	۸	۵۷۶
۶۰۰۰	۱۵۰۰	۱۰	۷۲۰
۶۰۰۰	۱۵۰۰	۱۲	۸۶۴
۶۰۰۰	۱۵۰۰	۱۵	۱۰۸۰
۶۰۰۰	۱۵۰۰	۲۰	۱۴۴۰

ورق روغنی

ورق های روغنی تحت نورد سرد با عبور از غلتک هایی به منظور کم کردن ضخامت تولید می گردند؛ این ورق ها را می توان به ورق های رنگی، اسیدشویی، گالوانیزه و غیره تبدیل کرد. از آنجایی که ورق روغنی دارای سطح صیقلی و صاف است، بیشتر در وسایل خانگی کاربرد دارد.

استانداردهای ورق روغنی به صورت زیر می باشند:

استانداردها	کیفیت	کاربردها
St12	ورق معمولی	—
St13	ورق نیمه کششی	ساخت بدنه اتومبیل
St14	ورق کششی	تولید فیلتر اتومبیل
QSTE	ورق ضدسایش	تولید قطعات زیرین اتومبیل
EK2	ورق لعاب پذیر	صفحه اجاق گاز

جدول وزن ورق روغنی:

طول (میلی‌متر)	عرض (میلی‌متر)	ضخامت (میلی‌متر)	چگالی (kg/mm۲)	وزن (کیلوگرم)
۲	۱	۰.۵	۷.۸۶	۸
۲	۱	۰.۶	۷.۸۶	۱۰
۲	۱	۰.۷	۷.۸۶	۱۱
۲	۱	۰.۸	۷.۸۶	۱۳
۲	۱	۰.۹	۷.۸۶	۱۴
۲	۱	۱	۷.۸۶	۱۶
۲	۱	۱.۲۵	۷.۸۶	۲۰
۲	۱	۱.۵	۷.۸۶	۲۴
۲.۵	۱.۲۵	۰.۵	۷.۸۶	۱۳
۲.۵	۱.۲۵	۱.۲۵	۷.۸۶	۳۱
۲.۵	۱.۲۵	۱.۵	۷.۸۶	۳۸

ورق گالوانیزه

ورق های گالوانیزه در واقع همان ورق های سیاه یا روغنی هستند که با روکشی از فلز روی عملیات گالوانیزاسیون بر روی آن ها صورت می گیرد. این فرآیند به مقاومت بالای ورق کمک شایانی می کند.

ردیف			کیفیت کاملاً سخت	کیفیت با سختی CQ	کیفیت با سختی DQ
۱	JIS	G 3141	–	–	–
۲	JIS	G 3302	SGCL	SGCC	SQCDI
۳	DIN	۱۶۲۳	–	–	–
۴	DIN	EN 10130/99	–	–	–
۵	DIN	EN 10142/95	–	DX51D+Z	DX52D+Z
۶	DIN	۱۷۱۶۲/۸۵		ST01Z	ST03Z
۷	ASTM		A 361	A 526	A 528
۸	ISO 3575		–	۰۱	۰۳
۹	ISIRI	۷۵۹۷	–	۱	۳
۱۰	ISIRI	۵۷۲۳	–	–	–

جدول وزن ورق گالوانیزه:

ردیف	طول mm	عرض mm	ضخامتmm	وزن kg
۱	۲۰۰۰	۱۰۰۰	۰.۵	۸
۲	۲۰۰۰	۱۰۰۰	۰.۷	۱۱
۳	۲۰۰۰	۱۰۰۰	۱	۱۶
۴	۲۰۰۰	۱۰۰۰	۱.۵	۲۴
۵	۲۰۰۰	۱۰۰۰	۲	۳۲
۶	۲۵۰۰	۱۲۵۰	۰.۵	۱۳
۷	۲۵۰۰	۱	۱.۲۵	۲۰

ورق رنگی

ورق های رنگی از ورق های روغنی تولید و در رنگ های مختلفی عرضه می شوند. این ورق ها به علت ظاهرشان در ساخت وسایل خانگی و ساخت وساز، مثل سقف های ویلاها و غیره کاربرد دارند. رنگ کردن ورق ها به دو صورت پودری و مایع صورت می گیرد. در مدل پودری، ورق ها با روش الکترواستاتیک رنگ آمیزی می شوند. در روش مایع نیز ورق بعد از آن که رنگ ها بر روی آن پاشیده شد در کوره خشک می شود. ورق‌ های رنگی، استاندارد مشخصی ندارند زیرا بیشتر بر اساس سفارش مشتری ساخته می‌ شوند.

انواع کدهای رنگی

• ۱۰۱۵ رنگ کرم
• ۱۰۲۳ و ۱۰۲۸ خانواده زرد
• ۲۰۰۳ رنگ نارنجی
• ۳۰۰۰ و ۳۰۲۰ خانواده قرمز
• ۴۰۰۳ رنگ صورتی
• ۴۰۰۵ رنگ بنفش
• ۵۰۱۵ رنگ آبی
• ۶۰۲۴ رنگ سبز
• ۸۰۰۴ رنگ قهوه ای
• ۹۰۱۶ رنگ سفید

ورق اسید‌شویی

طی فرایند پاک سازی با اسید کلریدریک، ناخالصی های ورق های گرم حذف می شوند که به آن ها ورق اسیدشویی می گویند. فرآیند اسیدشویی به براق  و درخشان شدن سطح ورق کمک می کند. این ورق ها در ساخت لوله و پروفیل، لوله های صنعتی انتقال آب، نفت و گاز، مخازن مایع و گاز و همچنین ساخت بدنه و چرخ اتومبیل استفاده می شوند.

جدول استاندارد ورق اسیدشویی:

مصرف	استاندارد DIN	استاندارد EN	استاندارد JIS	استاندارد INSO
کشش عادی	STW22	DD 11	SPHC 3131	ورق گرم ۲
کشش عمیق	STW23	DD 11	SPHC 3131	ورق گرم ۳
کشش عمیق از فولاد آرام	STW23	DD 11	SPHC 3131	ورق گرم ۴
نورد مجدد	ST22-ST23-ST24	–	–	–

جدول وزن ورق اسیدشویی:

ابعاد mm	ضخامت mm	وزن kg
۱۰۰۰ * ۲۰۰۰	۱.۵	۲۴
۱۰۰۰ * ۲۰۰۰	۲	۳۲
۱۰۰۰ * ۲۰۰۰	۳	۴۸
۱۰۰۰ * ۲۰۰۰	۴	۶۴
۱۰۰۰ * ۲۰۰۰	۵	۸۰
۱۰۰۰ * ۲۰۰۰	۶	۹۶

ورق آجدار

به ورق هایی که بر روی سطح آن ها شکل هایی مانند دایره، لوزی، عدسی و غیره وجود دارد، ورق آجدار می گویند. در واقع ورق های آجدار همان ورق های ساده می باشند که به وسیله دستگاه های مخصوص بر روی آن ها الگوی منظم و برجسته‌ شکل می گیرد. همین امر باعث می شود این ورق ها دارای از اصطکاک کافی برخوردار هستند، در پل های عابرپیاده، پله های برقی، کف سازی، ساخت حفاظ و غیره به کار روند.

جدول وزن ورق آجدار:

طول (میلی‌ متر)	عرض (میلی‌ متر)	ضخامت (میلی‌ متر)	وزن (کیلوگرم)
۲۰۰۰	۱۰۰۰	۱	۲۴
۲۰۰۰	۱۰۰۰	۲	۳۲
۲۰۰۰	۱۰۰۰	۳	۴۸
۶۰۰۰	۱۵۰۰	۶	۴۳۲
۶۰۰۰	۱۵۰۰	۸	۵۷۶
۶۰۰۰	۱۵۰۰	۱۰	۷۲۰
۶۰۰۰	۲۰۰۰	۸	۷۶۸

محاسبه وزن ورق

برای محاسبه وزن ورق فولادی باید به این سوال که با چه نوع فولادی کار می کنید، پاسخ دهید. یکی از متغیرهای کلیدی در محاسبه وزن ورق فولادی چگالی آن است. چگالی انواع مختلف ورق فولادی، در درجه اول به ترکیب شیمیایی آن ها بستگی دارد، که با درصدهای کمی بین گریدها متفاوت است و بر چگالی کلی تأثیر نمی گذارد.

برای مثال، اگر با فولاد کربنی کار می‌کنید، می‌توانید با خیال راحت چگالی ۷.۸۵ گرم بر سانتیمتر مکعب را برای ورق های A36 یا A588  به کار ببرید. شما باید ابعاد صفحه، از جمله طول (L)، عرض (W) و ضخامت (T) را بدانید. اگر طول، عرض و ضخامت صفحه را ضرب کنید، به حجم می رسید که با ضرب در چگالی، وزن آن ها بدست می آید. در اصل برای محاسبه وزن یک صفحه فولادی، تنها به چهار عامل نیاز دارید:

(L) طول: طول ورق های موجود در بازار عمدتا ۶ متر است.

(W) عرض: ورق های فولادی موجود در بازار معمولاد در اندازه ۱.۲۵، ۱.۵ و ۲ متر موجود می باشند.

(T) ضخامت: ضخامت ورق از میزان ضخامت فولاد تشکیل دهنده گرفته شده است.

چگالی: چگالی آهن = ۷.۸۶ و چگالی استیل = ۷.۸۴ می باشد که برای راحتی در محاسبات معمولا عدد آن را به سمت ۸ گرد می کنند. لازم به ذکر است که برای محاسبه انواع ورق های فولادی مانند گالوانیزه، سیاه و روغنی از چگالی آهن استفاده می شود.

فرمول محاسبه وزن ورق ها به صورت زیر می باشد:

طول ورق (متر) * عرض ورق (متر) * ضخامت ورق (میلی متر) * چگالی ورق = وزن ورق (کیلوگرم)

در صورتی که حجم ورق ها در دسترس باشد، می توان وزن ورق را با فرمول زیر محاسبه کرد:

چگالی ورق * حجم ورق فلزی = وزن ورق

با استفاده از مشخصات ورق های مورد نظر می توانید وزن ورق را بدست آورید، اما لازم به ذکر است که وزن بدست آمده تقریبی و ممکن است بزرگتر باشد. همچنین با استفاده از جداول وزنی که در بالا برای هر ورق ذکر شد، می توان وزن ورق موردنظر را بدست آورد.

محاسبه وزن با استفاده از جدول اشتال

برخلاف پیچیدگی پروفیل های فولادی در جدول اشتال، استفاده از جدول اشتال ورق، بسیار ساده می باشد زیرا فقط از دو پارامتر ضخامت (S) بین (۸۰ – ۵) mm و عرض (b) بین (۲۸۰ – ۱۶۰) mm تشکیل شده است. نحوه کار با این جدول به این صورت است که با داشتن ضخامت یا عرض پارمتر دیگر آن به دست می آید. به همین ترتیب با جایگذاری در فرمولی که در بالا ذکر شد، می توان وزن ورق را نیز بدست آورد.

جدول اشتال ورق:

							ضخامت(S)						عرض ورق (b)
۸۰	۶۰	۵۰	۴۰	۳۰	۲۵	۲۰	۱۵	۱۲	۱۰	۸	۶	۵
۱۰۰	۷۵.۴	۶۲.۸	۵۰.۲	۳۷.۷	۳۱.۴	۲۵.۱	۱۸.۸	۱۵.۱	۱۲.۶	۱۰	۷.۵۴	۶.۲۸	۱۶۰
۱۱۳	۸۴.۴	۷۰.۷	۵۶.۵	۴۲.۴	۳۵.۳	۲۸.۳	۲۱.۲	۱۷	۱۴.۱	۱۱.۳	۸.۴۸	۷.۰۷	۱۸۰
۱۲۶	۹۴.۲	۷۸.۵	۶۲.۸	۴۷.۱	۳۹.۳	۳۱.۴	۲۳.۶	۱۸.۸	۱۵.۷	۱۲.۶	۹.۴۲	۷.۸۵	۲۰۰
۱۳۸	۱۰۴	۸۶.۴	۶۹.۱	۵۱.۸	۴۳.۲	۳۴.۵	۲۵.۹	۲۰.۷	۱۷.۳	۱۳.۸	۱۰.۴	۸.۶۴	۲۲۰
۱۵۱	۱۱۳	۹۴.۲	۷۵.۴	۵۶.۵	۴۷.۱	۳۷.۷	۲۸.۳	۲۲.۶	۱۸.۸	۱۵.۱	۱۱.۳	۹.۴۲	۲۴۰
۱۵۷	118	۹۸.۱	۷۸.۵	۵۸.۹	۴۹.۱	۳۹.۳	۲۹.۴	۲۳.۶	۱۹.۶	۱۵.۷	۱۱.۸	۹.۸۱	۲۵۰
163	۱۲۲	۱۰۲	۸۱.۶	۶۱.۲	۵۱	۴۰.۸	۳۰.۶	۲۴.۴	۲۰.۴	۱۶.۳	۱۲.۲	۱۰.۲	۲۶۰
176	۱۳۲	۱۱۰	۸۷.۹	۶۵.۹	۵۴.۹	۴۴	۳۳	۲۶.۴	۲۲	۱۷.۶	۱۳.۲	۱۱	۲۸۰

نتیجه گیری

ورق های فلزی در ابعاد، سایزها و وزن های متفاوتی تولید می گردند. هر کدام جایگاه ها و کاربردهای متفاوتی دارند. بهتر است بدانید توجه به مشخصات ورق های فولادی قبل از خرید از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. قیمت ورق فولادی، به ویژگی های آن مخصوصا وزن و ضخامت ورق بستگی دارد. هر چه وزن ورق ها بیشتر شود، قیمت ورق ها نیز افزایش می یابد.

برای محاسبه وزن ورق می توانید از فرمول ساده، جدول اشتال و همینطور جداول وزنی استفاده نمایید که به طور مفصل درباره هر کدام از این روش ها در این مطلب توضیح داده شد.

سوالات متداول جدول اشتال و وزن ورق