تفاوت ورق عرشه فولادی با اسیدشویی

همه ما در زندگی روزمره با انواع ورق های فولادی مواجه می شویم؛ از سقف خانه های ویلایی گرفته تا خودروها همگی از ورق ها ساخته می شوند. ورق انواع گوناگونی دارند که  طی فرآیندها و عملیات متفاوتی تولید می گردند. یکی از ورق هایی که از مقاومت بالایی برخوردارند، ورق اسیدشویی می باشد. این نوع ورق، همان ورق سیاه است که برای افزایش استحکام آن را اسیدشویی می کنند.

نوع دیگر ورق، ورق عرشه فولادی است که برای ساخت و ساز کاربرد زیادی دارد. در این مقاله برای بررسی تفاوت ورق عرشه فولادی با اسیدشویی، به توضیح هر کدام پرداخته ایم. با ما همراه باشید.

ورق عرشه فولادی چیست؟

عرشه فلزی، ورق یا صفحه فلزی موجداری است که به عنوان عرشه سقف سازه یا عرشه کف مرکب مورد استفاده قرار می گیرد. این عرشه با کمک تیرهای فولادی یا اتصالات، مقاوم می شود. هدف از بکارگیری عرشه فلزی، حفظ عایق بندی پوشش بام یا ایجاد استحکام در بتن است. ورق فولادی با هدف برپایی سازه ای کارآمد و مقرون به صرفه برای استفاده در بام یا سیستم کف، بسط و توسعه یافت. عرشه فلزی از نسبت مقاومت به وزن (قدرت نسبی) بالایی برخوردار است که این ویژگی، باعث کاهش هزینه در برپایی سازه می شود. عرشه فلزی پلتفرم مناسبی برای سقف یا کف بتنی است.

نام های بسیاری برای تعریف عرشه فلزیاستفاده می شوند، منتها تمامی آن ها یک مفهوم را می رسانند. بنابراین، زمانی که هر یک از این اسم ها به گوشتان خورد قطعا مفهوم و منظور آن ها برای شما آشنا خواهد بود. عرشه فولادی صرفا اصطلاح و واژه دیگری برای عرشه فلزی است.

جهت اطلاع از قیمت عرشه فولادی به سایت آهن ملل مراجعه نمایید.

انواع مقاطع عرشه فلزی سقف

عرشه های B و N، دو مورد از رایج ترین مقاطع عرشه فلزی سقف هستند؛ عرشه های A و F، از دیگر انواع عرشه های فلزی سقف هستند که کاربرد آن ها در پروژه های ساختمانی خیلی رایج نیست.

عرشه  A

عرشه با تیغه باریک (نوع A) ورژن قدیمی تر عرشه فلزی سقف است. عمق این عرشه “(۱ – ۰.۵) و پهنای آن “۳۶ است. همچنین فاصله بین تیغه ها تنها “۱ است؛ به همین دلیل تحت عنوان عرشه با تیغه باریک شناخته می شود. این فاصله باریک بین تیغه ها باعث می شود نوع A از صفحه ضعیف تری برخوردار باشد. از این نوع صفحه برای کارهای لکه گیری و تعمیرات استفاده می شود.

عرشه B

این مدل عرشه از رایج ترین انواع عرشه سقف است. کاربری اولیه آن ایجاد یک سیستم عایق یک تکه می باشد. از عرشه B زمانی استفاده می شود که با دهانه سقفی کمتر از ۱۰ فوت مواجه هستیم. این ورقه در دو درجه تولید می شود؛ سبک ترین درجه ۲۲ و سنگین ترین نیز درجه ۱۶ است. عرشه B در عمق ۱.۵ اینچ و عرض آن ۳۶ اینچ تولید می شود.

عرشه N

این نوع عرشه فلزی سقف زمانی استفاده می شود که با دهانه سقف بیشتر از ۱۰ فوت مواجه هستیم. عرشه نوع N نیز دو درجه ۲۲ و ۱۶ عرضه می شود. عمق این نوع عرشه ۳ و عرض آن نیز ۲۴ اینچ است.

عرشه HSN3

این مدل عرشه از جدیدترین انواع عرشه های فلزی سقف است که در عین شباهت های زیاد با نوع N و دو تفاوت مهم نیز با آن دارد. پهنای HSN3 32 اینچ است؛ برای نصب آن به زمان کمتری نیاز دارد. تیغه ها نیز دارای زوایای بیشتری هستند که این امر باعث می شود بریدن ورق ها از ورق های دسته ای راحت تر انجام می گیرد.

HSN3 نیز مانند عرشه N زمانی استفاده می شود که با دهانه ای بالاتر از 10 فوت مواجه هستیم. عرشه سقف HSN3 در دو درجه عرضه می گردد؛ عرشه سبک تر ۲۲ و عرشه سنگین تر ۱۶ است. این عرشه دارای عمق 3 و عرض ۳۲ اینچ است

عرشه F

عرشه F در عمق “(۱ – ۱/۲) و پهنای “۳۶ است. این عرشه در واقع عرشه فلزی سقف با تیغه متوسط می باشد. فاصله بین تیغه ها “۸/۷ – ۱ است که بالطبع باریک تر از عرشه B و پهن تر از عرشه A می باشد. این پانل استحکام بیشتری نسبت به عرشه نوع A دارد و این در حالی است که استحکام آن از عرشه B کمتر است. عرشه نوع F غالبا برای کارهای تعمیری مورد استفاده قرار می گیرد.

کاربردهای عرشه فلزی کف

کاربردهای عرشه فلزی کف به صورت زیر است:

• ایجاد یک پلتفرم (سطح) کارآمد در ساختمان های چند طبقه
• ایجاد دوام و ثبات در چهارچوب ساختمان
• بهره مند بودن از مدلی ثابت و در جا برای بتن ریزی
• قابلیت تحمل بارهای وارده بر ساختمان

بیشتر بخوانید: سقف های عرشه فولادی؛ مزایا و انواع آن

ورق اسیدشویی چیست؟

ورقی که طی عملیات پاکسازی و تصفیه؛ ناخالصی ، پوسیدگی و زنگ زدگی آن با استفاده از مایع اسیدی از بین می رود، ورق اسید شویی نامیده می شود. در طول فرایند نورد گرم، یک لایه اکسیدی که به واسطه ظاهر پوسته پوسته اینگونه به می شود، در سطح فلز ایجاد می گردد.

پیش از عملیاتی شدن نورد سرد، فولادی که تحت فرآیند نورد گرم قرار گرفته وارد خط اسید شویی می گردد. در این مرحله پوسته از ورق زدوده می شود و در نهایت، ادامه ی عملیات به شکل راحت تری انجام می گیرد. برای فراهم آوردن بهترین و بالاترین میزان مقاومت در برابر خوردگی، سطح آسیب دیده فلز باید برداشته شود.

جهت زدودن لایه اکسید شده، فلز را باید درون مخزن مایع اسیدی فرو برد. در فرآیند اسیدشویی از اسیدهای مختلفی استفاده می شود؛ فولادهایی با کمتر از ۶ درصد کربن در اسیدهای هیدروکلریک یا سولفوریک اسیدشویی می شوند. برای فولادهایی که درصد کربن بالاتری دارند، به فرآیند دو مرحله ای برای اسیدشویی نیاز است؛ که طی این فرآیندها از اسیدهای دیگری مانند اسید فسفریک، اسید هیدروفلوریک و اسید نیتریک استفاده می شود.

کارخانجات فولاد که فرآیند نورد گرم و سرد را ارائه می دهند عموما با دو نوع متفاوت از پوسته پوسته شدن مواجه هستند – پوسته شدن به واسطه دمای بالا و یا دمای پایین. در فرآیند دمای بالا ۳ لایه اکسید آهن ایجاد می شود که در دمای بالاتر از ۱۰۷۰ فارنهایت اتفاق می افتد. پوسته ایجاد شده در فرایند دمای پایین، در زمانی اتفاق می افتد که دما کمتر از ۱۰۷۰ فارنهایت است.

برای اطلاع از قیمت ورق اسیدشویی، روی لینک زیر کلیک کنید:

«قیمت روز ورق اسیدشویی»

مزایای اسیدشویی کردن ورق فلزی

وجود ناخالصی مانند پوسته پوسته شدن در سطح  فلزاتی که به تازگی تولید می شوند، یک امر غیر عادی نیست. به عنوان مثال، در ورق نورد گرم در پایان فرایند تولید، یک لایه اکسید ایجاد می شود. وجود این اکسید موجب می گردد. فولاد تولید شده سطح صاف و نرمی نداشته باشد. با وجود اینکه راه های متعددی برای زدودن اکسید از سطح فلز وجود دارد کارخانجات تولیدی، اغلب روش اسید شویی را به واسطه سادگی آن ترجیح می دهند. در فرآیند اسید شویی، مایع اسیدی بدون ایجاد هیچ گونه خدشه و آسیبی به فولاد، لایه اکسیدی را از بین می برد.

حتی اگر در سطح یک قطعه فلز هیچ اکسیدی نباشد، با این حال احتمال می رود که مقداری ناخالصی در آن وجود داشته باشد. وجود اجزای غیر آلی مانند کروم، کبالت، منگنز، روی و غیره در فلزاتی که به تازگی تولید می شوند، طبیعی است. بسته به کاربردی که برای فلز تولیدی تعریف شده است، این ناخالصی ها ممکن است مانعی بر کارآمدی اصلی آن ها باشد. در هر صورت، اسید شویی می تواند باعث زدوده شدن اکثر ناخالصی های موجود در فلز شود.

انواع عملیات اسیدشویی

عملیات اسیدشویی انواع مختلفی دارد که در ادامه به توضیح هر کدام می پردازیم:

اسید شویی خمره ای یا ساکن: در این روش، ورقه فولادی در یک حوضچه اسید غوطه ور می شود؛ فرآیند اسیدشویی در حالی انجام می گیرد که محلول اسید، حالت متحرک دارد. در فرآیند آبکاری نیز عملیات به همین شکل است.

اسیدشویی دسته ای: طی این روش، چندین قطعه فولادی به صورت دسته ای در حوضچه اسید قرار می گیرند. این نوع اسیدشویی غالبا در کارخانه ها و صنایع بسیار بزرگ کاربرد دارد. 

اسیدشویی پیوسته: در اسید شویی پیوسته، ورق به شکل رول نیست. عملیات نیز به شکل عمودی یا افقی انجام می شود. بدین صورت که ورق های فولادی به شکل منظم به وسیله غلتک هایی درون محلول اسید حرکت داده می شوند و عملیات اسیدشویی صورت می گیرد.

مراحل اصلی و فرآیند اسیدشویی

فرایند اسیدشویی با فروبردن فلز در مایع اسیدی انجام می گیرد. پس از پایان مرحله تولید فلز، ورق فولادی را در محلول اسید غوطه ور می کنند. مایع اسیدی به تدریج هر نوع اکسید یا ناخالصی موجود در سطح فلز را از بین می برد.

هنگام طراحی و برنامه ریزی جهت عملیات اسیدشویی، آشنایی با نوع فولاد ضدزنگ و همچنین ویژگی فیزیکی و متالوژیکی آن از ضروریات است. به واسطه اینکه فولادهای ضد زنگ گوناگون از آلیاژهای مختلفی شکل گرفته اند، انتظار می رود در فرآیند اسیدشویی واکنش متفاوتی از خود نشان دهند.

همچنین باید در نظر داشت، ممکن است قطعات فولاد ضدزنگ که  تحت جوشکاری یا فرایند عملیات حرارتی قرار گرفته اند یا قطعاتی که در شرایط تنش بسیار بالایی هستند، در مقابل فرایند خوردگی مستعدتر باشند. بنابراین در چنین مواردی نیاز به توجه ویژه احساس می شود. به دلیل تفاوت های موجود در اجزای تشکیل دهنده یا روشی که یک قطعه تولید می شود، در انتخاب محلول اسید و فرایند اسیدشویی باید دقت زیادی نمود. نمی توان از یک نوع محلول اسیدی خاص برای انواع گوناگون فلزات استفاده کرد.

مطالب پیشنهادی: ورق اسیدشویی، کاربردهای آن

بعد از اینکه ورق های اسیدشویی شده را از حوضچه آب خارج می کنند، به منظور زدودن پسماند مواد اسیدی، رسوبات و ناخالصی ها، آن ها را با آب خالص شستشو می دهند. برای انجام این کار، ورقه اسید شویی شده، پس از خروج از حوضچه اسید، جهت شستشو وارد حوضچه آب خالص می شود. تمامی حوضچه ها به یکدیگر متصل هستند. بنابراین آب استفاده شده برای شستشوی ورقه های فولادی از حوضچه اول سرریز می شود و وارد حوضچه بعدی می گردد؛ به همین شکل تا حوضچه پنجم این فرآیند ادامه پیدا می کند. 

جهت حرکت ورق اسیدشویی شده، عکس جهت حرکت آب شستشو دهنده می باشد؛ بنابراین ورق ابتدا وارد حوضچه پنجم می شود و تدریجا در معرض شستشو با آب قرار می گیرد، به شکلی که در حوضچه اول تنها با آب خالص شستشو می شود.

حوضچه ها به شکل شیبدار ساخته شده اند. طوری که آب خالص نخست وارد اولین حوضچه می شود. به واسطه همین شیب دار بودن آن ها است که جریان آب سرریز شده و در نهایت وارد پنجمین حوضچه می گردد.

علاوه بر روش اسیدشویی، از راه های دیگری نیز برای پوسته زدایی و صیقلی نمودن فلز می توان استفاده نمود. عملیات صافکاری و صیقلی نمودن سطح فلز از جمله کارهای مشابهی است که برای زدودن ناخالصی می توان از آن ها بهره برد. در این روش از یک فرآیند سایشی استفاده می شود که نواقص و ناخالصی های سطحی را از بین می برد. روش دیگر، سایش دمشی است، بدین صورت که بخار پر فشار، حالتی تحت عنوان سایش دمشی ایجاد می کند که این فرآیند باعث شکل گیری یک سطح تمیز و صیقلی می گردد.

اسیدهای رایج برای اسیدشویی

رایج ترین اسیدهایی که برای اسیدشویی فولاد ضد زنگ استفاده می شوند، شامل اسید نیتریک (HNO3)، اسید هیدروفلوریک (HF)، اسید سولفوریک (H2SO4) و اسید هیدروکلریک (HCI) می باشند. در بین اسیدهای اشاره شده، دو مورد از پر کاربردترین آن ها اسید سولفوریک و اسید هیدروکلریک هستند که با توجه به مزایا و معایب، آن ها را ارزیابی می کنیم.

اسید هیدروکلریک:

مزایا:

• کاهش هزینه گرمایش به دلیل اینکه محلول های اسیدشویی در دمای اتاق استفاده می شوند.
• ضریب بسیار بالا در زدودن پوسته های ایجاد شده
• نفوذ و انتشار کمتر هیدروژن
• رسوب و ته نشینی کمتر نمک آهن بر روی سطح اسید شویی شده

معایب:

• ایجاد دود و بخار هنگامی که بالاتر از دمای محیط پیرامون حرارت داده می شود.
• پر هزینه بودن سیستم و فرآیند بازیابی اسید
• احتمال خوردگی بیشتر تجهیزات
• هزینه بالاتر اسقاط نمودن منیزیم نسبت به اسید سولفوریک

اسید سولفوریک:

مزایا:

• اسید را بطور مکرر می توان تجدید نمود.
• افزایش دما باعث می شود غلظت اسید کمتر شده و اسیدشویی بطور موثر انجام گیرد.
• راحتی در فرآیند بازیابی سولفات آهن
• میزان اسیدشویی را می توان با ایجاد تغییرات دما کنترل نمود. 

معایب:

• حمله یا نفوذ بسیار بالاتر اسید به فلز پایه
• نشتی یا نفوذ بسیار بالاتر هیدروژن در فولاد
• پسماندهای اسیدشویی شده قابلیت جذب و چسبیدگی بیشتری دارند.
• محلول های اسیدی باید حرارت داده شوند.

پس از پایان فرآیند اسیدشویی، ورقه فولادی عموما بعد از قرار گرفتن در معرض شرایط جوی مختلف مثل رطوبت بالا، اکسید می شود. برای مقابله با این مشکل، استفاده از یک لایه روغن یا هر پوشش ضد آب جهت ایجاد یک سپر دفاعی در مقابل رطوبت موجود در هوا ضروری است.

سخن آخر

همانطور که در این مقاله خواندید، ورق های فولادی بسیاری تولید می شوند. ورق اسیدشویی و عرشه فولادی نیز دوتا از انواع ورق هایی هستند که در اطراف ما بسیار به چشم می آیند. عرشه فولادی، ورق موجداری است که به منظور حفظ عایق بندی پوشش بام یا ایجاد استحکام در بتن استفاده می شود. این نوع ورق دارای انواع مختلفی است که از نظر ابعاد بایکدیگر تفاوت هایی دارند.

ورق اسیدشویی طی عملیاتی که بر روی ورق ها صورت می گیرد، به وجود می آید. اسیدشویی کردن ورق ها جهت عملیات پاکسازی و تصفیه انجام می گیرد که طی آن ناخالصی، زنگ زدگی و پوسیدگی از سطح فلز زدوده می شود. عملیات اسیدشویی در انواع مختلفی مانند اسیدشویی خمره ای، اسیدشویی دسته ای و اسیدشویی پیوسته انجام می شوند.

سوالات متداول تفاوت ورق عرشه فولادی با اسیدشویی