بررسی تفاوت های ورق سیاه و گالوانیزه از ۱۲ جنبه اصلی

اولین و مهمترین تفاوت ورق سیاه و گالوانیزه در شکل ظاهر آن هاست. ورق سیاه همانطور که از نام آن پیداست ظاهری مات و به رنگ سیاه دارد، اما ورق گالوانیزه دارای سطحی صیقلی و به رنگ نقره ای است. علاوه بر شکل ظاهری، این دو ورق تفاوت های عمده ای در فرآیند ساخت، ویژگی ها و مشخصه های شیمیایی و مکانیکی و همچنین در خواص و کاربرد دارند. برای مقایسه کامل این دو ورق ابتدا باید با تعریف ورق سیاه و گالوانیزه آشنا شویم و سپس تفاوت آنها را از جنبه های مختلف بررسی کنیم. با این مقاله از دانشنامه آهن ملل همراه ما باشید تا ۱۲ تفاوت ورق سیاه و گالوانیزه را با هم بررسی کنیم.

ورق سیاه چیست؟

به طور کلی ورق ‌های فولادی با دو روش نورد سرد و گرم تولید و عرضه می ‌شوند. ورق‌ های نورد گرم (Hot rolled steel) به دلیل ظاهر مات و تیره ای که دارد به نام ورق سیاه شناخته می شوند. در روش ساخت ورق سیاه، با استفاده از دمایی بالاتر از ۹۳۰ درجه سانتیگراد، ورق را تحت عملیات نورد فشاری قرار داده و در نهایت خاصیت فرم ‌پذیری آن را بهینه می کنند. به دلیل دمای بسیار زیاد در زمان تولید این نوع ورق، رنگ محصول مات می شود و سطحی زبر و خشن پیدا می کند، به همین دلیل به آن ‌ها ورق سیاه می‌گویند. دو ورق ST37 و ST52 از پر مصرف ترین نوع ورق سیاه هستند که به دلیل ترکیب شیمیایی متفاوتی که دارند خواص مکانیکی و کاربرد متفاوتی نیز دارند. ابعاد ورق سیاه نیز به رول یا شیت بودن ورق و همینطور به عرض غلتک هایی که زمان تولید از آن ها استفاده می شود بستگی دارد. برای آشنایی بیشتر با روش تولید و انواع ورق سیاه و همچنین تمام ابعاد، ویژگی ها و خواص و کاربرد ورق سیاه مقاله زیر را مطالعه نمایید.

ورق گالوانیزه چیست؟

ورق های گالوانیزه (galvanized steel) در واقع همان ورق های فولادی هستند که با عنصر روی پوشش داده شده یا روی اندود شده اند. در تولید ورق گالوانیزه می توان از هر دو فولاد نورد گرم و یا فولاد نورد سرد به عنوان فلز پایه استفاده کرد، سپس یک لایه فلز روی بر روی سطح ورق برای افزایش مقاومت در برابر خوردگی اعمال می شود. پوشش روی مانعی در برابر رطوبت و اکسیژن ایجاد و از فولاد پایه محافظت می کند. علاوه بر مقاومت ورق گالوانیزه در برابر خوردگی، سطح براق این ورق از ویژگی های بارز آن است. همچنین تلورانس ابعاد آن نسب به ورق سیاه دقیق تر و صاف تر است. ورق گالوانیزه به دو روش الکترو گالوانیزه و گالوانیزه گرم تولید می شوند. روش حرارتی یا گالوانیزه گرم روشی قدیمی تر و پرکاربردتر است و اکثر ورق های گالوانیزه در کشورمان از این طریق تولید می شوند. همچنین استانداردهای مختلف و متعدد داخلی و بین الملی برای تولید ورق گالوانیزه و ایجاد روکش گالوانیزه بر روی ورق و فلزات وجود دارد که در مقاله زیر می توانید با این استانداردها و سایر مشخصات و ویژگی های ورق گالوانیزه گرم آشنا شوید.

تفاوت ورق سیاه و ورق گالوانیزه در چیست؟

اکنون که با این دو ورق به طور مختصر آشنا شدیم، به سراغ بررسی تفاوت های آنها می رویم و مهم ترین تفاوت های ورق سیاه و گالوانیزه را از ۱۲ جنبه بررسی می کنیم.

۱- محصل پایه یا میانی

ورق های فولادی به خودی خود یک محصول نهایی به حساب نمی آیند، ورق های گالوانیزه و سیاه نیز از این قائده مستثنا نیستند. از این رو ورق گالوانیزه محصولی ثانویه به حساب می آید، ولی ورق سیاه یک محصول پایه در نظر گرفته می شود و از آن معمولا برای ساخت محصولات ثانویه استفاده می گردد. به عبارت دیگر ورق گالوانیزه ممکن است از ورق سیاه تولید شده باشد.

۲- نحوه تولید

تولید ورق سیاه فقط با استفاده از فرآیند نورد گرم صورت می گیرد، ولی ورق های گالوانیزه از هر دو نوع فولاد نورد گرم و نورد سرد قابل تولید هستند.

۳- زمان تولید

فرآیند تولید ورق سیاه مدت زمان بیشتری طول می کشد، ولی تولید ورق گالوانیزه حتی برای سفارش های شخصی سازی شده نیز با سرعت بیشتری انجام می گیرد.

۴- مقاومت در برابر خوردگی

مقاومت در برابر خوردگی و اکسید شدن از بارزترین تفاوت های ورق سیاه و گالوانیزه است. در ورق سیاه با وجود لایه اکسیداسیون تولید شده بر روی ورق در زمان فرآیند نورد گرم که به آن مقاومت نسبی در برابر اکسیداسیون می‌دهد، باز هم مقاومت این ورق در برابر پدیده خوردگی پایین است. در مقابل، ورق گالوانیزه مقاوت بالایی در برابر زنگ زدگی دارد. در واقع یکی از مهم ‌ترین اهداف گالوانیزه کردن ورق های فولادی، ایجاد خاصیت ضدخوردگی ورق است. همین مسئله باعث شده است ورق گالوانیزه حدود ۰.۱ الی ۰.۴ کندتر از دیگر فلزات زنگ بزند. حتی در صورت ایجاد خراش بر روی ورق گالوانیزه، به دلیل تشکیل پیل گالوانیکی فلز پایه، ورق گالوانیزه همچنان از خوردگی حفظ می‌ شود. علاوه بر این ورق‌ های گالوانیزه ای که رنگ آمیزی شده باشند حتی در صورت خراشیده شدن، همچنان در برابر خوردگی مقاوم خواهند بود، اما اگر این خراش بر روی یک ورق معمولی رنگی ایجاد شود، سرعت خوردگی بیشتر است.

۵- طول عمر

طول عمر ورق گالوانیزه به طور کل بیشتر از ورق سیاه است و بسته به محیطی که از آن استفاده می شود می تواند بین ۲۰ سال تا ۷۰ سال متغیر باشد. به عنوان نمونه در جدول زیر می توانید میزان پایداری ورق گالوانیزه در محیط‌های مختلف بر اساس ضخامت پوشش آن را مشاهده کنید.

وزن پوشش روی (gsm)	۱۰۰	۱۸۰	۳۰۰	۳۷۵	۶۰۰
پایداری در مناطق روستایی (سال)	۶	۸	۲۰	۳۰	۴۰
پایداری در مناطق دریایی گرمسیری (سال)	۶	۸	۲۰	۳۰	۴۰
پایداری در حومه شهر (سال)	۴	۵	۱۲	۲۰	۳۰
پایداری در مناطق شهری (سال)	۳	۴	۱۰	۱۷	۲۵
پایداری در مناطق صنعتی (سال)	۲	۳	۷	۹	۱۵

۶- شکل ظاهری ورق

یکی دیگر از تفاوت های بارز ورق گالوانیزه و ورق سیاه که در نگاه اول به راحتی قابل تشخیص است، ظاهر و رنگ متفاوت این دو ورق است. ورق های سیاه همانطور که از نامشان پیداست دارای رنگ مات و سیاه هستند، اما ورق های گالوانیزه به رنگ نقره ای هستند و سطحی صیقلی و براق دارند.

۷- کاربرد

کاربرد این دو ورق نیز متفاوت است. ورق سیاه مقاومت بالایی دارد و در ابعاد بزرگ تولید می شود، به همین دلیل در صنایع بزرگ کاربرد بیشتری دارد. این در حالی است که حوزه‌ هایی با ظرافت بالا، بیشتر از ورق گالوانیزه استفاده می کنند.

همچنین در محیط های مستعد زنگ زدگی و در آب و هوای مرطوب، استفاده از ورق گالوانیزه توصیه می ‌شود.

به طور کلی می توان گفت ورق سیاه عمدتا برای ساخت محصولات ثانویه (مانند قوطی، پروفیل، تیرآهن، تسمه) در صنایع مختلف استفاده می شود. ورق گالوانیزه نیز برای استفاده در محیط های مرطوب و همچنین به عنوان محصول پایه برای تولید ورق رنگی کاربرد دارد.

۸- ابعاد

با اینکه هر دو نوع ورق سیاه و گالوانیزه در ابعاد و سایزهای مختلفی قابل تولید هستند، اما تنوع سایز و ابعاد ورق سیاه بسیار بیشتر از ورق های گالوانیزه است. ورق های گالوانیزه با سایز و ابعاد محدودتر و کوچکتری در بازار موجود می باشند.

۹- قابلیت جوش پذیری

جوش کاری بر روی ورق سیاه با سهولت بیشتری انجام می شود، اما جوش کاری بر روی ورق گالوانیزه با چالش هایی همراه است. از جمله مشکلات جوشکاری ورق گالوانیزه ذوب شدن فلز روی و تولید گازهای سمی حین جوشکاری است.

۱۰- استحکام

استحکام کششی و خمشی ورق سیاه و ورق گالوانیزه نیز با یکدیگر متفاوت است. ورق گالوانیزه استحکام خمشی و کششی بیشتری نسبت به ورق سیاه دارد. در نتیجه ورق گالوانیزه استحکام و سختی بالاتری نسبت به ورق سیاه از خود نشان می دهد. استحکام کششی ورق سیاه ۴۷ کیلوگرم بر میلی‌ متر مربع و استحکام خمشی آن نیز ۳۱ کیلوگرم بر میلی‌ متر مربع می باشد، اما ورق گالوانیزه استحکام کششی در حدود ۵۲ الی ۶۱ کیلوگرم بر میلی‌ متر مربع و استحکام خمشی ۴۸ الی ۵۶ کیلوگرم بر میلی‌ متر مربع دارد.

۱۱- وزن

تفاوت ورق سیاه و گالوانیزه در وزن آن ها نیز قابل مشاهده است. محدوده وزن ورق گالوانیزه بین ۱۲ الی ۳۶ کیلوگرم بر متر مربع متغییر است و وزن ورق گالوانیزه نیز بین ۳ الی ۳۴ کیلوگرم بر متر مربع تغییر می کند. همچنین از آن جهت که لایه روی وزن حجمی کمتری نسبت به آهن دارد، وزن یک ورق گالوانیزه با ابعاد مشخص، کمتر از وزن یک ورق سیاه در همان ابعاد است.

۱۲- قیمت

قیمت ورق سیاه و گالوانیزه نیز با یکدیگر متفاوت است. به طور کلی قیمت ورق گالوانیزه به دلیل انجام عملیات اضافه به منظور روی اندود کردن، بیشتر از قیمت ورق سیاه است. آهن ملل نیز به عنوان یکی از معتبرتین فروشگاه های آهن آلات به صورت روزانه قیمت انواع ورق به خصوص قیمت ورق سیاه و ورق گالوانیزه را در سایت خود درج و به روزرسانی می کند. شما می توانید قیمت ورق سیاه کارخانه هایی همچون فولاد مبارکه اصفهان، فولاد سبا، کاویان اهواز و … را در صفحه زیر مشاهده نمایید.

همچنین قیمت روزانه ورق گالوانیزه کارخانه های فولاد مبارکه اصفهان، فولاد کاشان، تاراز چهارمحال، خودرو شهرکرد و هفت الماس به طور مستقیم از کارخانه مربوطه استعلام می شود و می تواند مناسب ترین قیمت های ورق گالوانیزه را در زیر مشاهده کنید و با قیمت های ورق سیاه مقایسه نمایید.

سخن آخر

هر کدام از ورق های سیاه و گالوانیزه، بسته به پروژه و صنعتی که قصد استفاده در آن را دارید مزایا و معایب خاص خود را دارند. با توجه به مقایسه صورت گرفته در این مقاله و بررسی تفاوت ورق سیاه و گالوانیزه می توانید به راحتی ورق مناسب با استفاده خود را مشخص کنید.

سوالات متداول تفاوت ورق سیاه و گالوانیزه