اگر قصد ساخت و ساز دارید و یا در حال توسعه پروژه ساختمانی هستید، باید تفاوت تیرآهن H و I را بدانید. این دو نوع تیرآهن در شکل ظاهری و طراحی، ساختار، وزن، پوشش‌دهی دهانه‌ها، اندازه بال و جان، استحکام و مقاومت، تفاوت دارند. تفاوت تیرآهن معمولی با هاش به اندازه ای مهم است که در نحوه استفاده و کاربرد آن‌ها تاثیر مستقیم دارد. به همین دلیل، حتما قبل از تصمیم‌گیری و خرید، نسبت به ۱۰ تفاوتی که در این مقاله بررسی می کنیم آگاه باشید.
نسخه صوتی مقاله تفاوت تیرآهن و هاش چیست؟
تیرآهن هاش و آی چیست؟
به طور کلی، دو نوع تیرآهن وجود دارد که در ساخت و ساز استفاده می‌شود؛ تیرآهن آی و تیرآهن هاش. هر دو تیرآهن فولادی هستند و از طریق فرآیند نورد گرم در کارخانه ها تولید می‌شوند.
نام‌گذاری تیرآهن‌های موجود در بازار بر اساس شکل ظاهری سطح مقطع آن‌ها انجام می‌شود. یعنی زمانی که به سطح مقطع تیرآهن نگاه کنید یکی از این دو شکل را خواهید دید: H یا I
به همین دلیل است که به گروهی از تیرآهن‌ها، تیرآهن آی (I) و به گروهی دیگر تیرآهن هاش (H) می‌گویند.
قبل از اینکه بخواهیم تفاوت تیرآهن با هاش را بدانیم، بهتر است در جدول زیر، تمام نام‌های رایج تیرآهن آی و هاش را نیز بشناسیم.
| نام‌های رایج تیرآهن آی در بازار | نام‌های رایج تیرآهن هاش در بازار |
| تیرآهن معمولی تیرآهن آی تیرآهن I تیرآهن تیرآهن IPE | تیرآهن هاش تیرآهن H هاش تیرآهن IPB |
با توجه به نام‌های رایج این دو تیرآهن و اینکه در بازار بیشتر به تیرآهن IPE (تیرآهن I)، به اختصار «تیرآهن» و به تیرآهن هاش (H) نیز به اختصار «هاش» می‌گویند. در نتیجه، منظور از «تفاوت تیرآهن I و تیرآهن H» همان «تفاوت تیرآهن و هاش» و یا « تفاوت IPE و IPB» است.
چرا باید تفاوت تیرآهن هاش و آی را بدانیم؟
از آنجایی که تیرآهن‌ها مهم‌ترین اجزای ساختمان‌ها هستند و پشتیبانی از سازه و دیوارها را به همراه دارند، انتخاب تیرآهن مناسب بسیار مهم است. به طور مثال، تیرآهن‌های هاش برای سازه‌های مرتفع و بزرگ‌تر و تیرآهن آی برای ساختمان‌های معمولی بهترین گزینه هستند. همچنین تفاوت تیرآهن‌ها از نظر هزینه و پوشش‌دهی دهانه‌ها یکی دیگر از دلایلی است که باید قبل از انتخاب تیرآهن مناسب به آن دقت کنید.
به همین دلیل، حتما قبل از تصمیم‌گیری، درمورد تفاوت تیرآهن و هاش آگاه باشید و همچنین با مهندس سازه مجرب مشورت کنید.
۱۰ تفاوت تیرآهن هاش و آی
تفاوت‌های مهمی بین تیرآهن و هاش وجود دارد که باعث می‌شود برای هر پروژه ساخت و ساز، یکی از آن‌ها گزینه مناسب‌تری باشد. با برسی تفاوت H و I که در ادامه به آن می‌پردازیم، می‌توانید گزینه مناسب با پروژه‌تان را به راحتی تشخیص دهید.
– این تفاوت‌ها در مقایسه تیرآهن آی با تمام تیرآهن های هاش (سبک، سنگین و فوق سنگین) بیان شده است. در مورد انواع تیرآهن هاش نیز می‌توانید در مقاله زیر بیشتر بخوانید:
# حتما بخوانید
۱- تفاوت تیرآهن H و I از نظر شکل ظاهری
برای تشخیص تفاوت تیرآهن آی و هاش در یک نگاه، کافی است به سطح مقطع آن‌ها نگاه کنید. تیرآهن آی، جان بلندتری دارد؛ به این صورت که ارتفاع جان از عرض بال‌ها بیشتر است. به همین دلیل است که ظاهر آن شبیه به حرف I انگلیسی است. از طرف دیگر، جان و بال در تیرآهن هاش هم‌اندازه است و آن را شبیه حرف H می‌کند.
در همین راستا می‌توان گفت مساحت سطح مقطع تیرآهن هاش، بیشتر از آی است.
۲- تفاوت تیرآهن H و I از نظر ضخامت و سایز
ضخامت جان و بال در تیرآهن هاش بیشتر است؛ این یعنی استحکام آن نیز بیشتر خواهد بود.
سایز تیرآهن I یا همان تیر معمولی نیز از ۸ تا ۶۰ قابل تولید است، اما تیرآهن هاش را می‌توان با سایزهای متنوع تر و از ۱۰ تا ۱۰۰ سانتی متر تولید کرد.
۳- تفاوت تیرآهن H و I از نظر وزن
شکل ظاهری تیرآهن های H و ضخیم‌تر بودن جان و بال آن‌ها باعث شده وزن تیرآهن هاش به طور قابل توجهی سنگین‌تر از وزن تیرآهن های معمولی (I) باشد.
در نتیجه برای پروژه‌هایی که به گزینه سبک‌تری نیاز دارند، تیرهای I بهترین انتخاب هستند.
این تفاوت در وزن، باعث تفاوت در تحمل بار تیرآهن ها نیز می‌شود که به صورت زیر است:
۴- تفاوت تیرآهن H و I از نظر تحمل بار
تفاوت تیرآهن آی و هاش در تحمل بار آن‌ها نیز مشهود است. هرچه جان تیرآهن ضخیم‌تر باشد، تیرآهن قوی‌تر است. تیرآهن‌های آی به طور معمول، جان نازک‌تری نسبت به تیرآهن هاش دارند؛ در نتیجه برای بارهای سبک‌تر، مناسب هستند. اما تیرآهن‌های هاش، جان ضخیم‌تری دارند و می‌توانند تحمل بار بیشتری از خود نشان دهند.
۵- تفاوت تیرآهن H و I از نظر پوشش‌دهی
دهانه‌هایی که تیرآهن های H و I می‌توانند بپوشانند نیز متفاوت است. همانطور که گفتیم، تیرآهن های I سایز محدودتری نسبت به هاش دارند و می‌توان از آن‌ها برای دهانه‌های کوتاه یا کم عرض‌تر استفاده کرد. اما تیراهن‌های هاش می‌توانند دهانه‌های عریض‌تر و همچنین بارهای بیشتری را پوشش‌دهی کنند.
۶- تفاوت تیرآهن H و I از نظر روش ساخت
هر دو تیرآهن، مستقیما از شمش فولادی و توسط فرآیند نورد گرم تولید می‌شوند. مواد اولیه برای تولید هر دو تیرآهن نیز یکسان است؛ فقط تولید تیرآهن هاش، کمی زمان‌برتر و پیچیده‌تر است. به همین دلیل، همه کارخانه‌ها امکان تولید آن را ندارند و در حال حاضر فقط کارخانه ذوب آهن اصفهان تیرآهن هاش تولید می‌کند، مابقی تیرآهن‌های هاش موجود در بازار نیز وارداتی هستند.
نکته: لازم است توجه کنید در برخی کشورها علاوه بر نورد گرم، تیرآهن هاش را با جوشکاری سه تکه ورق ضخیم فولادی نیز تولید می‌کنند که این نوع تیرآهن هاش در ایران کاربرد ندارد و موضوع بحث ما نیست.
۷- تفاوت تیرآهن H و I از نظر استحکام و مقاومت
تیرآهن‌های H استحکام بالاتری دارند و می‌توانند بارهای سنگین‌تری را تحمل کنند. چگونگی این تحمل بار را می‌توان به صورت زیر تشریح کرد:
- تحمل تنش: تحمل تنش تیرآهن هاش بیشتر از تیرآهن آی است، زیرا سطح مقطع هاش بیشتر است؛ در نتیجه، تنش کمتری منتقل می‌کند.
- مقاومت کششی: تیرآهن هاش، توانایی تحمل کشش از هر دو زاویه را دارد، اما تیرآهن آی فقط از یک زاویه مقاومت کششی دارد.
- تحمل نیروی خمشی و برشی: به این دلیل که جان و بال تیراهن هاش با هم برابر است، در نتیجه عملکرد بهتری در برابر نیروهای خمشی و برشی دارد.
نکته: اگرچه هاش، تحمل بار بیشتری دارد، اما به خاطر داشته باشید که وزن بیشتری نیز دارد و همین مسئله، بار وارده بر سازه را افزایش می‌دهد. پس باید برآیند مزایا را در نظر گرفت.
۸- تفاوت تیرآهن H و I از نظر کاربرد
از آنجایی که تیرآهن H می‌تواند وزن بیشتری را در یک دهانه طولانی‌تر تحمل کند، در نتیجه برای استفاده در سازه‌های بزرگ‌تر (مانند برج، آسمان خراش و پل‌های بزرگ) مناسب است. تیرآهن‌های هاش، همچنین می‌توانند کشش و فشار زیادی را تحمل کنند و برای تحمل بارهای عمودی مناسب هستند.
تیرآهن معمولی (تیراهن I)، در انواع ساختمان‌ها برای اسکلت ساختمان و پشتیبانی سازه استفاده می‌شود. همچنین در ساخت خرپا، ستون‌های نگه دارنده، چهارچوب‌های اصلی و … قابل استفاده هستند. فقط باید توجه کنید تیرآهن آی برای دهانه‌های کوتاه‌تر استفاده می‌شود.
۹- تفاوت تیرآهن H و I از نظر قیمت
به دلیل این که وزن تیرآهن هاش بیشتر از تیرآهن معمولی است، قیمت آن در سایز مشابه بالاتر است. همچنین زمان‌بر و پیچیده‌تر بودن روش تولید و تجهیزات تیرآهن هاش، باعث تفاوت قیمت تیرآهن با هاش شده است.
۱۰- تفاوت تیرآهن H و I از نظر در جوشکاری
انجام عملیات جوشکاری در تیرآهن هاش دشوارتر از تیرآهن معمولی است. همچنین فرآیند جوشکاری تیرآهن هاش در سازه‌های فولادی، هزینه‌های نسبتاً بالایی دارد.
کدام تیرآهن بهتر است؟
برای پاسخ به این سوال باید پروژه خود را مشخص کنید. سپس می‌توان به سوال کدام تیراهن برای پروژه ساخت وساز من مناسب‌تر است، پاسخ داد.
انتخاب تیرآهن مناسب را با پارامترهای زیر برایتان راحت‌تر می‌کنیم:
انتخاب تیرآهن بر اساس تحمل بار
از آنجایی که تیرهای I جان باریک‌تری دارند، برای تحمل بارهای سبک‌تر مناسب‌تر هستند. اما اگر پروژه شما به تیرآهن هایی نیاز دارد که باید تحمل بار بالایی داشته باشند، تیرآهن H بهترین انتخاب است.
انتخاب تیرآهن بر اساس طول پوشش دهی
تیرآهن‌های هاش می‌توانند دهانه‌های طولانی‌تری را پوشش دهند، اما تیرآهن‌های I برای دهانه‌های کوتاه‌تر و سازه‌های کوچک‌تر مناسب هستند.
انتخاب تیرآهن بر اساس قیمت
در عین حال که قیمت تیرآهن هاش معمولاً بیشتر از قیمت تیرآهن معمولی است، اما در کل می‌توانند باعث کاهش هزینه‌های پروژه شوند، زیرا می‌توانند بارهای بیشتری را تحمل کنند و دهانه‌های طولانی‌تری را پوشش دهند.
انتخاب تیراهن بر اساس در دسترس بودن
گزینه دیگری که حتما باید به آن توجه کنید، میزان فراوانی و در دسترس بودن هر تیرآهن در بازار ایران است.
تیرآهن هاش در ایران به میزان کم و تنها در یک کارخانه تولید می‌شود. برای واردات آن نیز مشکلات فراوانی وجود دارد و در نتیجه، تامین آن همیشه با عدم اطمینان همراه است که می‌تواند باعث معطل ماندن پروژه‌ها شود.
در مقابل، تیرآهن‌های معمولی به میزان کافی در کشور تولید شده و همگی از کیفیت و کارایی بالایی برخوردار هستند؛ به همین دلیل برای درصد بالایی از پروژه‌های ساختمانی که ارتفاع و ابعاد عظیمی ندارند، تیرآهن آی بهترین و در دسترس‌ترین تیرآهن است.
نتیجه‌گیری
مهم‌ترین تفاوت تیرآهن و هاش در وزن، استحکام، کاربرد و قیمت آن‌ها است. به این صورت که تیرآهن های معمولی وزن کمتری دارند و متعاقبا قیمت، تحمل بار و استحکام آن‌ها نسبت به هاش کمتر است. از تیرآهن معمولی (I) بیشتر برای سازه های متوسط و غیر مرتفع استفاده می‌شود و در همین راستا، پرمصرف ترین تیرآهن در بازار ایران نیز می باشند. اما تیراهن هاش، بیشتر در سازه های مرتفع و عظیم (مانند برج‌ها) استفاده می‌شود.
سوالات متداول
تیرآهن هاش و تیرآهن آی چه تفاوت هایی دارند؟
علاوه بر تفاوت در شکل ظاهری سطح مقطع این تیرآهن ها که یکی شبیه حرف H و دیگری شبیه حرف I است، تفاوت های مهم دیگر این دو تیرآهن، شامل تفاوت در سایز، وزن، تحمل بار، پوشش دهی، روش ساخت، مقاومت، کاربرد و قیمت آن هاست که در این مقاله تمام تفاوت ها را بررسی کرده‌ایم.
چرا تفاوت تیرآهن هاش و آی مهم است؟
توجه به تفاوت تیرآهن هاش و آی کمک می کند تا برای پروژه ساخت و سازتان مناسب ترین تیرآهن را انتخاب کنید.
کدام تیرآهن بهتر است؟
برای این که بدانید کدام تیرآهن بهتر است باید به پروژه خود توجه کنید؛ به طور مثال، تیرآهن هاش برای سازه‌های مرتفع و بزرگ‌تر و تیرآهن آی برای ساختمان‌های معمولی استفاده می شود.
