لیست انواع لوله های آتش نشانی

حتما یکبار هم که شده لوله های آتش نشانی را در تلویزیون یا از نزدیک دیده اید. معمولا خرطومی شکل هستند. ولی انواع لوله آتش نشانی فقط محدود به لوله خرطومی آتش نشان ها نمی شود. در واقع این لوله های خرطومی، شلنگ آبرسانی برای آتش نشان ها هستند. برای خاموش کردن آتش در ساختمان (تجاری یا مسکونی) از لوله های آتش نشانی دیگری استفاده می شود که در سیستم اطفاء حریق کاربرد دارند. در این مقاله می خواهیم شما را با مدلهای مدل‌های مختلف این لوله ها آشنا کنیم.

لیست انواع لوله های آتش نشانی

لوله های آتش نشانی بر اساس جنس و  محل نصب، در ۸ دسته کلی قرار می گیرند. هر یک از این لوله ها، مشخصات و سایزهای متفاوتی دارند. لوله مخصوص آتش نشانی در گروه های زیر قرار می گیرد:

1. لوله گالوانیزه
2. لوله سیاه
3. لوله مانیسمان
4. لوله CPVC
5. لوله HDPE
6. لوله چدن نشکن
7. لوله مسی
8. لوله استیل

---

انواع لوله آتش نشانی

بسته به اینکه لوله در کجا قرار می گیرد، نوع لوله هم متفاوت است. به عنوان مثال لوله های آتش نشانی در ساختمان معمولا رو کار هستند و برای همین از لوله های گالوانیزه زیاد استفاده می شود. زیرا  مقاومت بالایی دارند و زیر فشار نمی شکنند. با این حال از لوله CPVC نیز استفاده می شود که وزن و قیمت کمتری دارد. ولی این امکان وجود دارد که در اثر فشار بشکنند و تعمیر آنها هزینه بر باشد.

۱. لوله گالوانیزه

رایج ترین نوع لوله آتش نشانی، لوله گالوانیزه آتش نشانی است. این لوله ها دارای روکش محافظ فلز روی هستند و در شرایط سخت مقاومت برشی بالایی دارند به این معنی که در برابر شکست بسیار مقاومند و به راحتی نمی شکنند. سایز این لوله ها بر اساس استاندارد آمریکایی ASTM A795  بین ¼ تا ۱۰ اینچ است و در رده های ۱۰، ۳۰ و ۴۰ عرضه می شوند. لوله گالوانیزه از لحاظ روش گالوانیزه کردن در ۲ دسته لوله گالوانیزه گرم و سرد قرار می گیرد. رده لوله عددی بدون بُعد است که به فشار لوله وابسته است. با استفاده از رده لوله می توان ایمنی لوله را در فشارهای مختلف تعیین نمود.

لوله های گالوانیزه به دلیل روکش گالوانیزه که دارند، معمولا از کیفیت بالایی برخوردارند. از این رو برای سیستم اطفاء حریق در ایران بسیار استفاده می شوند. توجه داشته باشید که به دلیل جنسی که دارند معمولا قیمت آنها از لوله های پلاستیکی بیشتر است.

برای اطلاعات بیشتر درباره ویژگی ها و روش تولید لوله گالوانیزه می توانید مقاله آشنایی با لوله گالوانیزه را مطالعه کنید.

۲. لوله سیاه

اگر توجه کرده باشید در برخی ساختمان های تجاری یا صنعتی  یک سری آبفشان یا اسپلینکر در سقف وجود دارد. برای آبرسانی به این بخش از سیستم مرکزی از لوله های سیاه یا گالوانیزه استفاده می شود. لوله سیاه نوعی لوله فولادی است که هم به صورت درز دار و هم بدون درز تولید می شود.  لوله سیاه تست شده بر اساس استاندارد ۳۷۶۵ ملی ایران در سایزهای ¼ اینچ تا ۶ اینچ تولید می شود. 

۳. لوله مانیسمان

لوله مانیسمان آتش نشانی نوعی لوله مانیسمان (بدون درز) است که مخصوص سیستم اطفا حریق تولید شده اند. لوله مانیسمان آتش نشان معمولا قرمز رنگ است و در  زیر زمین ساختمان نصب می شود.  این لوله ها وزن سبکی دارند و  سایز آنها  بین ¾  تا ۱۰ اینچ است. لوله مانیسمان در رده های ۲۰، ۴۰، ۶۰، ۸۰، ۱۲۰ و ۱۴۰ تولید می شود. منتها رده های ۱۰، ۳۰ و ۴۰ بیشتر برای لوله های آتش نشانی کاربرد دارد، به همین دلیل قیمت لوله مانیسمان در این رده ها بیشتر مورد توجه است.

۴. لوله CPVC

 لوله CPVC از جنس نوعی پلاستیک به نام پلی وینیل کلراید کلر است که انعطاف پذیری بیشتری نسبت به PVC دارد. همچنین این لوله ها می توانند دمای بیشتری را تحمل کنند و گزینه مناسبی برای لوله های آتش نشانی به شمار می روند. سایز این لوله ها به طور کلی از ½ تا ۲۴ اینچ است.

۵. لوله HDPE

لوله HDPE یا لوله پلی اتیلنِ با چگالی بالا،در برابر خوردگی بسیار مقاوم است. جنس این لوله ها از پلاستیک است و نسل جدیدی از انواع لوله  آتش نشانی به شمار می روند. به جد می توان گفت که جایگزین خوبی برای لوله های فولادی در آینده خواهند بود. لوله HDPE برای سیستم اطفا حریق مراکز صنعتی و تجاری کاربرد دارد و معمولا زیر زمین کار گذاشته می شود. سایز لوله HDPE از ۲ تا ۶۴ اینچ است.

۶. لوله چدن نشکن

لوله های چدن، دوام بالایی در برابر بارهای سنگین دارند. سطح داخلی این لوله ها جریان آب را بهتر عبور می دهد ولی یک مشکل بزرگ دارند. در برابر خوردگی ضعیف هستند زیرا مانند لوله های گالوانیزه روکش ندارند. لوله چدن نشکن از سایز  ۴ تا ۶۴ اینچ تولید می شود.

۷. لوله مسی

یکی از انواع لوله آتش نشانی رایج، لوله مسی است که رسانایی حرارات خوبی دارد. رسانایی حرارتی مس به کاهش احتمال احتراق مجدد آتش کمک می‌کند. لوله‌های مسی معمولاً در محیط‌های آزمایشگاهی، فضاهای ذخیره سازی مواد شیمیایی و محیط‌های صنعتی که با مواد خطرناک سر و کار دارند، به کار می رود. سایز لوله مسی از ¼  تا ۸ اینچ است.

۸. لوله استیل

لوله استیل یا لوله استنلس استیل نوعی لوله از جنس کروم، نیکل، فولاد و آلیاژهای دیگر  است.  ترکیب  این آلیاژها با هم سد محکمی در برابر خوردگی و زنگ زدگی ایجاد می‌کند. برای همین به این لوله ها، لوله های فولاد ضد زنگ هم می گویند‌. با این حال نسبت به بقیه لوله ها،  بالاتر است. سایز لوله استیل طبق استاندارد ASME B36.19M بین ⅛ تا ۳۰ اینچ است.

---

استاندارد لوله های آتش نشانی

استاندارد لوله های آتش نشانی بر اساس جنس لوله فرق دارد. به عنوان مثال برای لوله آتش نشانی گالوانیزه استاندارد ASTM A795 استفاده می شود. از دیگر استانداردهای لوله آتش نشانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• NFPA 13
• ASTM A53
• ASME B36.19M
• ASTM A312

---

مشخصات لوله های آتش نشانی

مشخصات لوله های لوله های آتش نشانی بر اساس استاندارد آن متفاوت است. به عنوان مثال برای لوله مانیسمان آتش نشانی استیل با استاندارد ASTM A312، انتهای لوله به صورت زاویه ۳۰ درجه پخ زده می شوند و در سایزهای  با این حال در زیر برخی از مشخصات رایج این لوله ها را برای شما آماده کرده ایم.

• سایز: از ¾ تا ۱۰ اینچ
• کاربرد: مراکز صنعتی، ساختمان های اداری و صنعتی
• طول: ۴، ۶ و ۱۲ متری
• پوشش سطح: پوشش FBE ( اپوکسی با اتصال گدازی)، اسید شویی شده، پلی استر رزین، گالوانیزه گرم و سرد
• رنگ: خاکستری، قرمز، نارنجی، سیاه با رگه های قرمز، نقره ای
• نوع اتصالات: فلنج، رزوه ای و شیاردار
• جنس لوله: پلی اتیلنِ چگالی بالا (HDPE)، مسی، فولادی، استنلس استیل، چدن نشکن و CPVC

---

سایز لوله آتش نشانی در ساختمان

سایز لوله آتش نشانی طبق انجمن محافظت از ساختمان در برابر آتش آمریکا (NFP) تعیین می شود و بر اساس جنس متفاوت است. به عنوان مثال سایز لوله آتش نشانی در ساختمان از نوع گالوانیزه بین ¾  تا ۱۰ اینچ (رده های لوله ۱۰، ۳۰ و ۴۰) متغیر است. برای لوله های اصلی از سایزهای ۴ تا ۶ اینچ استفاده می شود. در استاندارد NFPA برای هر مدل لوله آتش نشانی یک استاندارد معرفی شده است. برای سایز لوله گالوانیزه آتش نشانی، استاندارد ASTM A795 معرفی شده است.

---

قطر لوله های آتش نشانی     

قطر لوله های آتش نشانی بر اساس نوع آن فرق می کند. مثلا قطر لوله اسپلینکر (آبفشان) آتش نشانی از ۱ اینچ به بالا است. با این حال طبق استاندارد ASTM A 795، قطر لوله های آتش نشانی از ½ تا ۱۰ اینچ است. قطرهای لوله بسته به نوع کاربری سازه فرق می کند. به عنوان مثال برای مراکز صنعتی، سیستم های اطفاء حریق به لوله های با قطر بزرگتر نیاز دارد.

---

جدول سایز لوله آتش نشانی

جدول سایز لوله آتش نشانی بر اساس استانداردهای مختلفی تدوین می شود. در مورد ابعاد و  جنس انواع لوله آتش نشانی در استاندارد اصلی لوله های آتش نشانی یعنی  NFPA 13 به انواع استانداردهای مختلف اشاره شده است که یکی از معروف ترین آنها، استاندارد ASTM A 795 است که در زیر مشاهده می کنید.

ابعاد، وزن و تست فشار برای لوله های سبک آتش نشانی رده ۱۰
NPS Designator	DN Designator	Specified Outside Diameter		Nominal Wall Thickness
		in	mm	in	mm
¾	۲۰	۱.۰۵۰	[۲۶.۷]	۰.۰۸۳	[۲.۱۱]
۱	۲۵	۱.۳۱۵	[۳۳.۴]	۰.۱۰۹	[۲.۷۷]
۱ ۱/۴	۳۲	۱.۶۶۰	[۴۲.۲]	۰.۱۰۹	[۲.۷۷]
۱ ۱/۲	۴۰	۱.۹۰۰	[۴۸.۳]	۰.۱۰۹	[۲.۷۷]
۲	۵۰	۲.۳۷۵	[۶۰.۳]	۰.۱۰۹	[۲.۷۷]
۲ ۱/۲	۶۵	۲.۸۷۵	[۷۳.۰]	۰.۱۲۰	[۳.۰۵]
۳	۸۰	۳.۵۰۰	[۸۸.۹]	۰.۱۲۰	[۳.۰۵]
۳ ۱/۲	۹۰	۴.۰۰۰	[۱۰۱.۶]	۰.۱۲۰	[۳.۰۵]
۴	۱۰۰	۴.۵۰۰	[۱۱۴.۳]	۰.۱۲۰	[۳.۰۵]
۵	۱۲۵	۵.۵۶۳	[۱۴۱.۳]	۰.۱۳۴	[۳.۴۰]
۶	۱۵۰	۶.۶۲۵	[۱۶۸.۳]	۰.۱۳۴	[۳.۴۰]
۸	۲۰۰	۸.۶۲۵	[۲۱۹.۱]	۰.۱۸۸	[۴.۷۸]
۱۰	۲۵۰	۱۰.۷۵۰	[۲۷۳.۱]	۰.۱۸۸	[۴.۷۸]

ابعاد، وزن و تست فشار برای لوله های سبک آتش نشانی رده های ۳۰ و ۴۰
NPS Designator	DN Designator	Specified Outside Diameter		Nominal Wall Thickness
		in	mm	in	mm
½	۱۵	۰.۸۴۰	[۲۱.۳]	۰.۱۰۹	[۲.۷۷]
¾	۲۰	۱.۰۵۰	[۲۶.۷]	۰.۱۱۳	[۲.۸۷]
۱	۲۵	۱.۳۱۵	[۳۳.۴]	۰.۱۳۳	[۳.۳۸]
۱ ۱/۴	۳۲	۱.۶۶۰	[۴۲.۲]	۰.۱۴۰	[۳.۵۶]
۱ ۱/۲	۴۰	۱.۹۰۰	[۴۸.۳]	۰.۱۴۵	[۳.۶۸]
۲	۵۰	۲.۳۷۵	[۶۰.۳]	۰.۱۵۴	[۳.۹۱]
۲ ۱/۲	۶۵	۲.۸۷۵	[۷۳.۰]	۰.۲۰۳	[۵.۱۶]
۳	۸۰	۳.۵۰۰	[۸۸.۹]	۰.۲۱۶	[۵.۴۹]
۳ ۱/۲	۹۰	۴.۰۰۰	[۱۰۱.۶]	۰.۲۲۶	[۵.۷۴]
۴	۱۰۰	۴.۵۰۰	[۱۱۴.۳]	۰.۲۳۷	[۶.۰۲]
۵	۱۲۵	۵.۵۶۳	[۱۴۱.۳]	۰.۲۵۸	[۶.۵۵]
۶	۱۵۰	۶.۶۲۵	[۱۶۸.۳]	۰.۲۸۰	[۷.۱۱]
۸	۲۰۰	۸.۶۲۵	[۲۱۹.۱]	۰.۲۷۷	[۷.۰۴]
۱۰	۲۵۰	۱۰.۷۵۰	[۲۷۳.۱]	۰.۳۰۷	[۷.۸۰]

---

کلام آخر

انواع لوله آتش نشانی از لحاظ جنس لوله به دسته های مختلفی از جمله فولادی، استیل، مسی، پلاستیکی تقسیم می شود. هر یک از این انواع لوله ها، کاربرد خاص خود را دارند. به عنوان مثال از لوله های پلاستیکی HDPE برای مراکز صنعتی و تجاری و یا از لوله های فولادی گالوانیزه در ساختمان ها بسیار استفاده می شود. سایزهای این لوله ها متغیر است ولی نوعی که برای ساختمان ها به کار می رود از ۱ تا ۶ اینچ است.