آهن سفید یک ماده معمولی نیست و از ۲ ماده اصلی تشکیل شده است. شاید باورتان نشود ولی این آهن یک عنصر اصلی دارد که سالانه ۱۱میلیون تُن از آن استفاده می شود. جنس بسیار قوی تری نسبت به آهن دارد و برای محیط های مرطوب ساخته شده است. ولی دقیقا به چه آهنی سفید می گویند؟
آهن سفید چیست؟
منظور از آهن سفید، آهنی است که روکش گالوانیزه (روی)دارد. روکش گالوانیزه از جنس فلز روی است که رنگ سفید مایل به خاکستری دارد. قبل از اینکه در بازار ایران اسم گالوانیزه بر سر زبان ها بیفتد، به آهنی که پوشش فلز زینک (فلز روی) داشت، آهن سفید می گفتند. ولی بعد از وارد شدن اصطلاح تخصصی گالوانیزه کردن (Galvanization) به زبان فارسی، آهن سفید کمتر استفاده شد.
پس در پاسخ به این سوال که آهن سفید چیست باید بگوییم که آهن سفید همان آهن گالوانیزه است.
آهن سفید چه کاربردی دارد؟
مهم ترین کاربرد آهن سفید، پوشش دهی فلزات است. پوشش دهی فلزات یا کوتینگ فلزات فرآیندی است که طی آن یک روکش قوی روی فلز قرار می گیرد و آن را از خوردگی و زنگ زدگی محافظت می کند. همچنین از کاربردهای آهن سفید می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تولید محصولات فولادی مانند ورق گالوانیزه و ورق رنگی، پروفیل، لوله گالوانیزه، سیم مفتول و میلگرد
- اتصالات فلزی مانند زانویی، رابط، کوپلینگ و غیره
- تولید قطعات خودرو و قطعات الکتریکی
- ساخت پُل، ساختمان و حتی مجسمه
- تولید پیچ و مهره
فرآیند تولید آهن سفید
فرآیند تولید آهن شامل فرو بردن آهن در حمام قلیایی، شتشوی اولیه، اسید شویی، شستشوی ثانویه و شار می شود. منظور از شار در تولید آهن سفید، مواد شیمیایی است که برای حل کردن باقی مانده های اکسیژن استفاده می شود. مراحل تولید آهن اسفنجی به شرح زیر است:
۱- فرو بردن آهن در حمام قلیایی
برای تولید آهن سفید، سطح آن باید کاملا تمیز باشد تا روی به فلز بچسبد. به همین منظور، آهن یا فولاد را باید در محلول قلیایی (روی) داغ غوطه ور کرد تا هر گونه آلودگی روی سطح آن اعم از چربی و روغن از بین برود.
۲- شستشوی اولیه
در این مرحله، قطعه آهنی یا فولادی شسته می شود تا محلول قلیایی باقی مانده پاک شود. توجه داشته باشید که این فرآیند، اکسیداسیون را حذف نمی کند. هنوز کمی زنگ یا مواد اضافی روی سطح فلز وجود دارد و برای چسبیدن پوشش مناسب نیست. به همین دلیل فلز وارد مرحله بعدی می شود.
۳- اسید شویی
اکنون برای پاک کردن زنگ، قطعه در یک محلول اسیدی رقیق شده فرو می رود. این محلول هم دمای بالایی دارد و هم پوسته های اضافی و اکسید آهن را از بین می برد.
۴- شستشوی ثانویه
به منظور حذف محلول های اسیدی، آهن دوباره شسته می شود. اکنون سطح برای اعمال پوشش دوم روی آماده استا.
۵- اعمال شار
شار، ماده ای شیمیایی مانند کلرید آمونیوم روی است. در این مرحله، محلول کلرید آمونیوم روی اکسیدهای باقی مانده را از بین می برد.
۶- غوطه وری در حمام روی
سپس قطعه فلزی یا مقطع فولادی در حمام روی غوطه ور می شود. سپس قطعه با استفاده از جرثقیل و زنجیر از حوضچه روی در می آید و در هوای آزاد خشک می شود.
ویژگی های آهن سفید
آهن سفید به دلیل روکش محافظی که دارد، در برابر زنگ زدگی و خوردگی بسیار مقاوم است؛ به طوری که ۱۰ برابر بیشتر ار رنگ های ارگانیک مقاوم تر است. همچنین، یکی از ویژگی های آهن سفید، چسبندگی خوب آن به رنگ است. سطوح فلزی گالوانیزه، رنگ پذیری بهتری نسبت به آهن دارند و پوشش رنگ راحت تر به آن می چسبد.
در فلزات آهنی هر چه سطح بهتر باشد، رنگ بهتر به آن می چسبد. همانطور که گفتیم در فرآیند گالوانیزاسیون، سطح فلز کاملا چربی زدای و تمیز می شود.
کلام آخر
آهن سفید، آهنی است که با روکش روی (گالوانیزه) پوشیده شده است. در فرآیند پوشش دهی فلزات، از روکش روی به عنوان لایه محافظ استفاده می شود. محصولاتی که با آهن سفید تولید می شوند معمولا قیمت بیشتری دارند زیرا روکش زنی آن یک هزینه اضافی در بر دارد.
