ورق A283 (ورق مخزنی)؛ کاربردها و انواع آن

یکی از انواع ورق های آهنی، ورق A283 است که به آن ورق مخزنی نیز گفته می شود. در واقع، ورق A283، یک ورق آلیاژی است که در چهار گرید A، B، C و D تولید می شود و دارای استحکام کششی کم و متوسط با کیفیت ساختاری است. در این مقاله از دانشنامه آهن ملل به معرفی انواع گریدهای A283 و کاربردهای آن می پردازیم. با ما همراه باشید.

آهن ملل		ویژگی های محصول
۱	نام محصول	ورق A283
۲	نوع ورق	ورق فولادی آلیاژی
۳	انواع	گرید A، گرید B، گرید C، گرید D
۴	ابعاد	ضخامت: 6 تا ۶۵ میلی‌متر طول و عرض: 6*۱.۵ – طول*۱.۵ – ۶*۲ – ۱۲*۲ – طول*۲
۵	کاربرد	استفاده برای ساخت مخازن مختلف، سازه های صنعتی و تجاری، راه آهن، صنعت پتروشیمی، نفت و گاز، کشتی سازی و …

ورق A283 چیست؟

از سری ورق‌ های آلیاژی که کاربرد گسترده‌ای در صنعت دارند، ورق A283 هست که به عنوان ورق مخزنی نیز شناخته می‌شود. در واقع، فولاد کربنی ASTM A283، آلیاژی از آهن است که بیشتر به عنوان فولاد کربنی طبقه بندی می شود. با استفاده از این آلیاژ فولادی، ورق A283 در چهار درجه A، B، C و D با کیفیت ساختاری و برای کاربردهای عمومی ساخته می شود. در نهایت، اینگونه می توان گفت: ورق A283، نوعی ورق آلیاژی به شمار می‌رود که از قابلیت شکل پذیری، ماشین کاری و جوشکاری بالایی برخوردار است.

اگر مایل به آشنایی بیشتر با تمامی انواع ورق های آلیاژی هستید، توصیه می کنیم مقاله زیر را مطالعه بفرمایید.

ابعاد ورق A283

ورق A283 در ضخامت‌های ۴ تا ۱۲۰ میلی‌ متر و به شکل شیت‌ های برش خورده تولید و در بازار عرضه می‌ شود. این شیت‌ های برش خورده، دارای عرض ۱۱۰۰ تا ۲۴۰۰ میلی‌ متر و طول آن‌ ها در بازه‌ ۲۵۰۰ تا ۲۴۰۰۰ میلی‌ متر است. فروش این ورق برحسب کیلوگرم می‌باشد؛ همچنین قابلیت برش به ابعاد مورد نظر، طبق درخواست مصرف کننده را نیز دارد.

لازم است بدانید ابعاد اعلام شده، ابعاد قابل تولید است. ابعاد این ورق در بازار، معمولا به صورت زیر می باشد:

• ضخامت موجود در بازار: ضخامت های ۶ تا ۶۵ میلی متر موجود است و ضخامت های بالاتر از ۶۵ میلی متر هم به صورت سفارشی تولید می شوند.
• طول و عرض موجود در بازار: طول و عرض موجود در بازار، معمولا شامل ابعاد زیر می شود:

ابعاد ورق A283
عرض	طول
۶×۱.۵
x1.5طول*
۶×۲
۱۲×۲
x2طول*

*منظور از طول، طول قابل تولید در کارخانه تولیدکننده است که معمولا ۷.۲۰، ۸ و ۱۲ متر است.

خواص فیزیکی و مکانیکی ورق A283

خواص فیزیکی و خواص مکانیکی a283 را می توان به صورت زیر شرح داد:

• چگالی ورق a283 (وزن مخصوص آن) ۷.۹ گرم بر سانتی‌ متر مکعب است.
• نقطه ذوب آن ۲۷۵۰ درجه‌ فارنهایت می باشد.
• میانگین ضریب حرارتی این ورق فولادی نیز ۶.۷ است.
• ورق A283 دارای مدول الاستیسیته تنش ۳۰ و مدول الاستیک پیچ خوردگی ۱۱ است.
• همچنین، رسانایی گرمایی ۳۳۰ دارد.

روش تولید ورق A283 (ورق مخزنی)

فرآیند تولید ورق‌های نورد گرم تختال‌ها به گونه ای است که ابتدا در دمای حدود ۱۳۰۰ درجه سانتی‌ گراد پیش گرم می‌ شوند. سپس وارد خط نوردی می شوند که از چندین سری غلتک پرفشار تشکیل شده است تا محصول به ضخامت مورد نظر برسد.

عملیات حرارتی در این فولادها شامل نرمالیزه کردن در دمای ۱۶۵۰ درجه فارنهایت و به طور آهسته خنک شدن کوره در آن است. بازپخت این فولاد، آنیل در ۱۵۵۰ تا ۱۸۰۰ درجه فارنهایت است و همانند عملیات حرارتی، خنک شدن در کوره به آهستگی انجام می شود.

بررسی فنی انواع ورق فولادی A283

همانطور که گفتیم، ورق A283 یک فولاد ساختاری کم کربن است که شکل پذیری و استحکام بالایی دارد. این ورق از نظر ساختاری دارای استحکام کششی پایین و متوسط هست. همچنین دارای قابلیت جوشکاری و ماشینکاری عالی بوده و برای استفاده در سازه های صنعتی و تجاری، ایده آل است. ورق A283 در چهار درجه A، B، C ، D تولید می شود که عمده تفاوت آن‌ ها در میزان عنصر کربن مورد استفاده در این ورق‌ ها می‌ باشد.

• ورق A283 Gr A
• ورق A283 Gr B
• ورق A283 Gr C
• ورق A283 Gr D

انواع گرید یا درجه های ورق A283 ، ترکیب شیمایی و خواص مکانیکی آن را در ادامه مشاهده می کنید:

ترکیب شیمیایی ورق A283 درجه A:

S	Si	P	Mn	Fe	Cu	C
۰.۰۵	۰.۰۴	۰.۰۴	۰.۹	۹۹	۰.۲	۰.۱۴

خواص مکانیکی ورق A283 درجه A:

ورق A283 گرید A (A283 Gr A)
خواص مکانیکی	مقدار
استحکام کششی	۳۱۰ – ۴۱۵ MPa
مقاومت تسلیم	۱۶۵ MPa
ازدیاد طول در نقطه شکست	۲۷%
مدول الاستیسیته	۲۰۰ GPa
مدول انبوه	۱۶۰ GPa
نسبت پواسون	۰.۲۵
مدول برشی	۸۰.۰ GPa

برای درک بهتر پارامترهای اعلام شده در جدول خواص مکانیکی، لازم است با اصطحلات زیر آشنا باشید:

• استحکام کششی (Tensile Strength, Ultimate) یعنی بیشترین تنشی که یک جسم، هنگام کشیده شدن از طرفین می تواند تحمل کند تا قبل از این که مقطع نمونه، به صورت قابل توجهی باریک شود.
• استحکام تسلیم یا تنش تسلیم (Tensile Strength, Yield) نشان دهنده بیشترین تنشی است که یک ماده پس از تغییر شکل قابلِ بازگشت، دچار تغییر شکل پلاستیک می شود؛ یعنی بعد از این نقطه، ماده دچار تغییر شکل دائمی می شود.
• ازدیاد طول در نقطه شکست (Elongation at Break) به معنی مقدار طول نمونه پس از کشیده شدن است که تقسیم این عدد بر طول اولیه‌ی آن، ضرب در ۱۰۰ ، درصد ازدیاد طول را نشان می دهد.
• مدول الاستیسیته (Modulus of Elasticity) یا مدول یانگ، نسبت تنش به کرنش مواد جامد خطی در پایین‌تر از استحکام تسلیم را نشان می دهد.
• مدول انبوه (Bulk Modulus)، ثابت عددی که خصوصیات الاستیک یک ماده جامد یا مایع را توصیف می کند، هنگامی که همه سطوح تحت فشارند.
• نسبت پواسون (Poissons Ratio)، نسبت کرنش جانبی به کرنش محوری در یک ماده تحت بارگذاری محوری تعریف می شود.
• مدول برشی (Shear Modulus) یا مدول صلبیت، معیاری است که نسبت تنش برشی به کرنش برشی را اندازه گیری می کند. 

ترکیب شیمیایی ورق A283 درجه B:

S	Si	P	Mn	Fe	Cu	C
۰.۰۵	۰.۰۴	۰.۰۴	۰.۹	۹۹	۰.۲	۰.۱۷

خواص مکانیکی ورق A283 درجه B:

ورق A283 گرید B (A283 Gr B)
خواص مکانیکی	مقدار
استحکام کششی	۳۴۵ – ۴۰۵ MPa
مقاومت تسلیم	۱۸۵ MPa
ازدیاد طول در نقطه شکست	۲۵%
مدول انبوه	۱۶۰ GPa
مدول برشی	۸۰.۰ GPa

ترکیب شیمیایی ورق A283 درجه C:

S	Si	P	Mn	Fe	Cu	C
۰.۰۵	۰.۰۴	۰.۰۴	۰.۹	۹۸	۰.۲	۰.۲۴

خواص مکانیکی ورق A283 درجه C:

ورق A283 گرید C (A283 Gr C)
خواص مکانیکی	مقدار
استحکام کششی	۳۸۰ – ۴۴۵ MPa
مقاومت تسلیم	۲۰۵ MPa
ازدیاد طول در نقطه شکست	۲۲%
مدول انبوه	۱۶۰ GPa
مدول برشی	۸۰.۰ GPa

نکته: پُرمصرف ترین نوع ورق A283، گرید C آن می‌ باشد. با افزایش عنصر کربن در این ورق‌ ها سختی ورق افزایش و قابلیت جوشکاری آن کاهش پیدا می‌ کند.

ترکیب شیمیایی ورق A283 درجه D:

S	Si	P	Mn	Fe	Cu	C
۰.۰۵	۰.۰۴	۰.۰۴	۰.۹	۹۸	۰.۲	۰.۲۷

خواص مکانیکی ورق A283 درجه D:

ورق A283 گرید D (A283 Gr D)
خواص مکانیکی	مقدار
استحکام کششی	۴۱۵ – ۵۱۵ MPa
مقاومت تسلیم	۲۳۰ MPa
ازدیاد طول در نقطه شکست	۲۰%
مدول انبوه	۱۶۰ GPa
مدول برشی	۸۰.۰ GPa

به طور کلی می توان گفت بین چهار گرید A، B، C، D از ورق A283، گریدهای C و D برای مصارف سازه ای و عمومی استفاده می شوند. گرید D نیز بالاترین استحکام کششی (۴۱۵ تا ۵۱۵ مگاپاسکال) را دارد.

یکی از راه های شناسایی درجه های این ورق، ذوب نمونه ای از ورق و به دست آوردن ترکیب شیمایی آن است. به این صورت که آنالیز حرارتی ورق A283 بایستی انجام شود تا مواد فولادی با ترکیبات شیمیایی مورد نیاز (مانند گوگرد، مس، کربن، فسفر، سیلیکون، منگنز) مطابقت داشته باشند.

همچنین نمونه‌ های ورق بایستی تحت آزمایش‌ های کششی قرار بگیرند و بررسی شوند که با مقادیر مورد نیاز استحکام تسلیم و استحکام کششی سازگارند یا خیر.

کاربرد ورق A283

ورق A283 کاربرد گسترده‌ ای در صنایع مختلف، سازه های صنعتی و تجاری، راه آهن و … دارد که برخی از آن‌ ها شامل موارد زیر است:

• صنعت نفت و گاز
• صنعت پتروشیمی
• صنعت اسکله سازی
• صنعت کشتی سازی
• ساخت قطعات صنعتی
• صنعت ساختمان سازی؛ از جمله سازه های صنعتی، تجاری، سازه های پیش ساخته، انبارها، پل ها و …

همچنین یکی از بیشترین کاربردهای این ورق، استفاده برای ساخت مخازن مختلف است که به همین جهت، به آن «ورق مخزنی» نیز گفته می‌ شود.

ویژگی های ورق A283

مهم ترین ویژگی های ورق های A283، شامل موارد زیر است:

• ماشینکاری: ماشین کاری خوبی دارد. به همین دلیل، شکل دهی و ساخت و ساز با آن آسان است.
• جوشکاری: جوش پذیری عالی دارد. می توان آن را با تمام روش های جوشکاری به طور ایمن جوش داد.
• مقاومت در برابر خوردگی: می توان از نوع گالوانیزه آن برای مقاومت در برابر خوردگی استفاده کرد.
• ترکیب شیمایی: ورق A283، اگرچه یک ورق فولادی آلیاژی است، اما در ترکیب آن از عناصر آلیاژی گران قیمت و یا مقادیر زیاد عناصر آلیاژی استفاده نمی شود.
• قیمت: به نسبت آلیاژی بودن، قیمت مناسبی دارد.

قیمت ورق آلیاژی A283

قیمت ورق A283 مشابه قیمت ورق پرکاربرد ST37 بوده و از این لحاظ با یکدیگر قابل مقایسه هستند. اما به دلیل نوسانات شدید بازار فولاد و قیمت ورق های فولادی، حتما برای اطلاع از قیمت این ورق (به ویژه قیمت ورق A283 gr c که بیشترین درخواست را دارد) با کارشناسان ما در بخش فروش تماس بگیرید. همچنین برای مشاهده قیمت تمامی ورق های فولادی می توانید وارد لینک زیر شده و قیمت روز ورق را در انواع مختلف مشاهده کنید.

تولیدکنندگان ورق A283

ورق آلیاژی A283 تولید کشورمان ایران، در دو کارخانه فولاد مبارکه اصفهان و فولاد اکسین اهواز انجام می شود. علاوه بر تولید این ورق در کشور، نمونه های وارداتی آن نیز در بازار موجود است که از کشورهای مختلف، مانند چین، کره جنوبی، اوکراین، بلژیک، اسلوونی، آلمان و … وارد می شوند.

تفاوت ورق A283 و ورق A516

از لحاظ آنالیز، این دو ورق شباهت بسیار زیادی به یکدیگر دارند و تولیدشان در چند گرید انجام و به بازار عرضه می‌ شود. در مخزن سازی، از ورق A283 و A516  استفاده می شود؛ چرا که خواصی همچون چقرمگی، خم کاری و جوشکاری دارند. ورق A283 نسبت به ورق A516 از مقادیر متفاوتی عنصر کربن و منگنز برخوردار است.

تغییر اندکی در عناصر آلیاژی، باعث تاثیرات چشمگیری در خواص آن‌ها می‌شود. در نتیجه، این دو ورق، بسته به میزان کربن به کاررفته در آن‌ها کاربردهای متفاوتی دارند.

از ورق A516 معمولا برای کاربردهای حساس‌تر صنعتی استفاده می شود که به استحکام بالایی نیاز است. ورق A283 نیز برای مصارف سبک‌ تر کاربرد دارد؛ به عنوان مثال: برای ساخت مخازن نگه دارنده گاز، نفت و تانکر.

تفاوت ورق A283 و A36

دو ورق آلیاژی A283 و A36 نیز شباهت های زیادی به یکدیگر دارند؛ اما بررسی تفاوتشان هم خالی از لطف نیست. ورق A36، کمی انعطاف پذیرتر از ورق A283 می باشد، ولی استحکام کمتری نسبت به A283 دارد. از نظر ترکیب شیمایی نیز می توان گفت درجه C ورق A283 شبیه ترین ترکیب به ورق A36 است. از نظر کاربرد نیز هر دو نوع ورق، دارای کیفیت ساختاری برای کاربردهای عمومی هستند.

علاوه بر ورق های A283 و ورق های A516 و A36 که در این مقاله تا حدودی با آن ها آشنا شدید، انواع ورق آهن، تنوع و گستردگی بیشتری دارند که آگاهی از آن ها برای فعالان در این حوزه ضروری است. توصیه می کنیم برای آشنایی کامل با انواع ورق آهن، مقاله زیر را مطالعه بفرمایید تا با دانش و آگاهی کامل اقدام به خرید و استفاده کنید.

سخن آخر

ورق A283، نوعی از ورق های آلیاژی است که به ورق مخزنی نیز معروف است. این ورق ها از قابلیت شکل پذیری، ماشین کاری و جوشکاری بالایی برخوردارند.

این نوع ورق در گریدهای A، B ،C و D موجود است که در مشخصات مکانیکی و شیمیایی با یکدیگر متفاوتند. برای مثال، گرید A این ورق، کمترین میزان کربن را داراست؛ به همین جهت، کمترین میزان سختی و بیشترین قابلیت جوشکاری را به خود اختصاص می‌دهد. ورق A283 در صنایع مختلفی، از جمله صنعت نفت و گاز، پتروشیمی، اسکله سازی، کشتی سازی و ساخت قطعات صنعتی استفاده می شود.

سوالات متداول