مسیر صادرات آهن هموار شد، خبری که برای تولیدکنندگان آهن خبری مسرت بخش بود. پس از اخباری که در راستای تک نرخی شدن ارز و تاثیرات آن بر صادرات آهن منتشر شد، می توان گفت که امید فعالان بازار آهن تا حد زیادی نا امید شده بود. در حالی که بازار آهن پرچالش ترین دوران خود را پشت سر می گذارد، نوسانات و تغییر حالات زیادی را طی مدت های اخیر در آن شاهد بودیم. علاوه بر ارز نیمایی، چالش های دیگری از جمله محدودیت های انرژی در فصل تابستان، نوسانات ناشی از مسائل خاورمیانه و… در رکود و عدم به جریان انداختن صادرات بازار آهن تاثیر بسزایی داشته است.
چه عواملی در بهبود روند صادرات آهن دخیل بوده اند؟
در ابتدای سال جاری، شاهد کاهش شدید صادرات آهن بودیم. در واقع پس از آنکه مصوبه ای از سمت کمیته بازگشت ارز مبنی بر عرضه کل ارز صادراتی واحدهای فولادی در سامانه نیما ابلاغ شد، صادرات آهن آلات در کشورمان با کاهش ۲۰ درصدی مواجه شد. قطع به یقین، تاثیرات تک نرخی شدن ارز بر صادرات آهن تاثیرات مثبتی نبود و در پی آن هیئت مدیره انجمن نوردکاران فولادی، واکنش شدیدی نشان داد و پس از تلاش های فراوان، این مانع را از میان برداشت.
دبیر انجمن نوردکاران فولادی ایران گفت: در بهمن سال گذشته، به اجبار کمیته بازگشت ارز بانک مرکزی و دستگاه های اجرایی، تولیدکنندگان زنجیره فولاد ملزم به عرضه ارز صادراتی در سامانه نیما بودند. همین امر منجر به کاهش شدید صادرات اهن و فولاد شد.
شایان ذکر است که پیش از اینها نیز در صادرات برخی مقاطع فولادی مانند پروفیل و محصولات نوردی، چیزی به نام ارز تک نرخی وجود داشت. البته که همچنان هم تاثیر آن بر بازار صادرات این مقاطع مشهود است، اما در آغازین روزهای صدور این مصوبه، شاهد رکود چشمگیری در صادرات پروفیل و محصولات نوردی بودیم.
آقای احمد امین فر گفت: در راستای اعتراض انجمن نوردکاران به این مصوبه، خواستار بازگشت ارز حاصل از صادرات به صورت ارز یا طلا برای تامین مواد اولیه و نیازهای تولیدکنندگان نیز شدند. به جریان افتادن صادرات آهن، حاصل جلسات متعدد این انجمن با اشخاص زیادی از معاون رئیس جمهور تا وزارت صمت و اقتصاد و معاونین آنها می باشد.
همانطور که احتمالا می دانید نوردکاران، شمش را با دلار ۵۵ هزار تومانی و سایر نیازهای تولید را با دلار بالای ۶۰ هزار تومان تامین می کنند. این درحالی است که آنها ناگزیر بودند محصولات خود را با دلار نیمایی -یعنی حدود ۴۲ هزار تومان- بفروشند. در شرایطی که قریب به ۹۰ درصد هزینه های تولید با دلار آزاد محاسبه می شود، ادامه دادن برای تولیدکنندگان با این شرایط تقریبا غیر ممکن می شد.
با استناد بر آمارهای منتشر شده، در همین مدت زمان کم، صادرات مستقیم نوردکاران متوقف شد و صادرات آهن آلات تنها به وسیله واسطه ها و کارت های بازرگانی یکبار مصرف صورت می گرفت و همین امر منجر شد تا مقدار ارز قابل توجهی به کشور بازنگردد.
از چه تاریخی رویه صادرات آهن اصلاح می شود؟
پس از پیگیری های مداوم، هشدارها و سایر مواردی که طی این جلسات صورت گرفت، در نهایت وزارت صمت و بانک مرکزی متقاعد شدند که این رویه اصلاح شود. تصمیم ها بر آن است که ارز صادراتی فولاد از نیمه شهریور ماه در سامانه ای عرضه شود که تولیدکنندگان زنجیره فولاد بتوانند از آن استفاده کنند.
برآورد می شود تا پایان سال جاری، حدود ۴.۵ میلیارد دلار ارز به صادرات زنجیره فولاد و حدود ۱.۵ میلیارد دلار ارز به سایر فلزات تخصیص داده شود. جزئیات این بودجه بدین صورت است که برای تامین مواد اولیه ۲ میلیارد دلار، برای طرح های توسعه زنجیره فولاد ۱.۵ میلیارد دلار و برای طرح های توسعه صنعت مس نیز یک میلیارد دلار در نظر گرفته شود. مابقی هزینه ها با نرخ توافقی برای واردات کالاهای مورد نیاز کشور استفاده خواهد شد.
وضعیت صادرات آهن آلات در ۴ ماه اول سال
همانطور که در ابتدای مطلب نیز اشاره کردیم، عواملی همچون قطعی برق در مناطق صنعتی، نوسانات شدید ارز و سایر تحولات ناشی از مسائل سیاسی/اقتصادی، منجر به ناترازی هایی در این بازار شده بود. با استناد بر گزارش انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، عوامل ذکر شده سبب کاهش ۱۴ درصدی حجم صادرات آهن در ۴ ماه نخست سال ۱۴۰۳ شده است. این گزارش بیانگر حجم صادرات ۶۰۰ هزار تنی در آهن آلات بوده است.
با توجه به آمار منتشر شده، حجم صادرات میلگرد 19.۵ درصد و صادرات نبشی نیز ۲۰.۱ درصد افزایش یافته است. متاسفانه در تیرآهن و ورق شاهد روند معکوس بودیم و حجم صادرات آنها در مقایسه با سال ۱۴۰۲ به ترتیب با کاهش ۷.۶ درصدی و ۲۸ درصدی همراه بوده است.
سخن آخر
امیدواریم با هموار شدن مسیر صادرات مقاطع فولادی در ایران، شاهد رشد مثبت صادرات و بازگشت ارز به کشور باشیم. با استناد بر آمار فروش تولید کنندگان فولاد و روند مثبتی که فعلا در بورس ایران نیز حاکم است، می توان به بهبود شرایط امیدوار بود. افزایش تقاضا در بورس اوراق بهادار، ثبات قیمتی دلار آمریکا و کاهش تنش ها نیز مزید بر علت رونق بازار آهن خواهد بود.
