بیس پلیت چیست و چه کاربردی در استقامت ساختمان دارد؟

از گذشته تا به امروز محصولات فولادی در ساخت سازه های مختلف اهمیت بسیاری داشته اند؛ زیرا نسبت به دیگر مصالح، قیمت و ارزش بیشتری دارند و بر مقاومت سازه تاثیرگذار هستند. یکی از این محصولات فولادی که نقش مهمی در ساختمان سازی دارد، بیس پلیت یا صفحه ستون است. بیس پلیت ها، ورق فولادی با ضخامت بالای ۱ میلیمتر هستند که در زیر ستون ها قرار گرفته و وظیفه انتقال بهتر بارهای مرده و زنده به فونداسیون را بر عهده دارند. هرچه ابعاد، محل قرارگیری و نحوه نصب آن ها دقیق تر باشد، ستون ها و در کل سازه از مقاومت خوبی برخوردار خواهد شد. در ادامه به بررسی و نحوه نصب بیس پلیت ها می پردازیم. با آهن ملل همراه باشید.

بیس پلیت چیست؟

صفحه بیس پلیت یک صفحه فولادی مستطیلی است که به پایین ستون فولادی جوش داده می شود. صفحه فولادی در بالای یک تکیه گاه بتنی قرار می گیرد و صفحه با پیچ هایی که در بتن تعبیه شده است به بتن پیچ می شود. این نوع صفحه باعث می شود که اتصال بین ستون ها بهتر و قوی تر شود و استحکام و تحمل وزن آن بالا رود. همچنین صفحه ستون، فشاری که از ستون به بتن وارد می شود را پخش می کند.

ابعاد صفحه ستون معمولا ۳۰ در ۳۰ سانتی متر و ضخامت آن ۸ الی ۲۰ میلیمتر است و میزان تحمل بار بستگی به مقاومت فولادی دارد که در آن استفاده می شود. بیس پلیت از فولاد یا هر ماده دیگری که تحمل فشار و تنش بالا را داشته باشد، ساخته می شود.

ضخامت صفحه ستون باید نسبت به سطح مقطع ستون فولادی عریض تر باشد تا فشار کمتری به بتن و فونداسیون وارد شود. هر چه این سطح بزرگ ‌تر باشد، فشار کمتر می‌ شود. ابعاد صفحه، ارتباط مستقیمی با بار ثقل انتقال یافته از طرف ستون و بار لنگر ناشی از زلزله، دارد.

توجه: ستون فلزی یکی از اعضای قائم سازه ها است که در ساخت و ساز مختلف مورد استفاده قرار می گردد. به منظور کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه پیاده سازی ستون فلزی، حتما مقاله زیر را مطالعه نمایید.

وظیفه بیس پلیت چیست؟

مسلما توانایی تحمل فشار و تنش بین بتن و فولاد متفاوت است. بیس پلیت یک جزء سازه ای حیاتی است که وظیفه انتقال بارها از سازه به فونداسیون را بر عهده دارد. با افزایش سطح تماس بین بیس پلیت و فونداسیون، بیس پلیت به توزیع قابل کنترل‌تر نیروهای ستون و تنش‌های ناشی از آن در زیرسازی کمک می‌کنند. عدم استفاده از صفحه ستون در ساخت بنا باعث فرو رفتن ستون داخل بتن شده و استقامت آن کم می شود.

دلایل اصلی استفاده از صفحه ستون در بنا شامل موارد زیر است:

• بیس پلیت در واقع عضو واسط برای اتصال ستون به پی و افزایش سطح تماس ستون و فونداسیون است.
• صفحه ستون وظیفه تعدیل و توزیع نیروهای کششی، لنگری، خمشی، برشی و فشاری را بر عهده دارد.
• این صفحات در واقع وزن سقف را تحمل کرده و باعث افزایش استحکام ساختمان می ‌شود.

انواع بیس پلیت

صفحه ستون‌ ها را می‌ توان از نظر مدل نصب به چند گروه تقسیم ‌ کرد:

بیس پلیت گیردار

در این نوع اتصال، انتخاب ارتفاع انکربولت‌ ها باید به گونه ای باشد که صفحه ستون نتواند بچرخد. در واقع این اتصال به صورت صلب است و در هیچ یک از جهات نباید حرکت کند. همچنین هرچه ضخامت صفحه ستون بالاتر باشد، مقاومت بالاتری نیز دارد. اتصال گیردار، توانایی انتقال فشارهای خمشی، برشی و فشاری را دارد.

در بیس پلیت گیردار، انتهای ستون متصل شده به بیس پلیت باید به شکل گونیا بریده و سنگ زده شود تا اتصال محکمی صورت گیرد. همچنین برای کاهش ضخامت بیس پلیت ها، از ورق ‌های سخت ‌کننده‌ ذوزنقه‌ ای یا مثلثی استفاده می ‌شود.

بیس پلیت اتصال مفصلی

اتصال مفصلی، توانایی تحمل تنش های فشاری و برشی دارد. به همین خاطر بیشتر برای ساخت ساختمان ‌های چند طبقه به کاربرد می رود.

مراحل و روش اجرای بیس پلیت

از آنجایی که بیس پلیت ‌ها بر ایمنی ساختمان تاثیر گذارند، لازم است برای نصب و اجرای آن ها به نکاتی توجه کرد؛ در اینجا به برخی از این نکات اشاره می ‌کنیم:

۱. در ابتدا بایستی طراحان و مهندسان سازه، مکان دقیق و معینی را برای جایگذاری بیس پلیت ها تعیین کنند و اجرای آن باید با دقت کامل و توسط نیروهای ماهر صورت گیرد. در صورت طراحی اشتباه محل صفحات، سقف در جای صحیح خود قرار نگرفته و نمی تواند به درستی وزن و بارها را به پی انتقال دهد. در نتیجه باعث به وجود آمدن خسارات جبران نا پذیری می شود.

۲. صفحه ستون به ‌طور مستقیم روی سطح پی کاملاً تمیز و بدون گرد و خاک قرار می گیرد. برای از بین بردن هرگونه فاصله ای با سطح بتن، از ماده ‌ای به نام گروت یا دوغاب استفاده می شود. گروت در برابر تغییرات دمایی و نیروهای اضافی مانند زلزله مقاومت بالایی دارد. پس از ریخت آن با ضخامت حداکثر ۲.۵ سانتی‌ متر، بیس پلیت را روی آن قرار داده و ستون را با انکر بولت متصل می ‌کنند. عملیات دوغاب ریزی باید در یک مرحله انجام شود و دمای آب مورد استفاده باید کمتر از ۲۰ درجه سانتی‌ گراد باشد. گروت ها انواع مختلفی دارند: سیمانی منبسط شونده، اپوکسی و پلیمری.

۳. بعضی از بیس پلیت ‌ها در کارخانه روی ستون جوش داده شده و آماده می شوند. تنها نیاز است دوغاب ریزی واتصال بولت ‌ها به بتن یا فونداسیون انجام شود. این روش اگر با دقت و درست انجام شود، کیفیت بسیار خوبی خواهد داشت.

۴. صفحات ستون برای جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی در برابر رطوبت باید محافظت شوند.

روش های محافظت از بیس پلیت به صورت زیر است:

• سطح محل قرارگیری صفحه ستون باید عاری از هرگونه آلودگی و چربی باشد تا به راحتی به بتن بچسبد.
• برای جلوگیری از زنگ زدگی، بیس پلیت را با رنگ پوشیده شوند.

بولت چیست؟

بولت ها میله هایی برای اتصال بیس پلیت به فونداسیون می باشند و نقش بسیار مهمی برای استقامت ساختمان دارند. عدم دقت در انتخاب آن ها از لحاظ اندازه، کیفیت، تعداد و نحوه پیاده سازی، باعث به وجون آمدن صدمات و خسارات جبران نا پذیری برای ساختمان می شود. تعداد بولت ‌ها براساس نوع کاربری سازه و سایر ویژگی های پروژه تعیین می‌ شود. همچنین تعداد آن ها باید بیشتر از دو عدد و زوج باشد. حداقل قطر میلگرد بولت، شماره ۲۰ است و طول آن ها به ‌گونه ‌ای است که فشار لنگری را نیز تحمل کنند.

قیمت صفحه ستون

همان گونه که می دانید جنس صفحه ستون ها از فولاد است و محصولات فولادی با توجه به وزن آن ها به قیمت روز محاسبه می شوند. وزن بیس پلیت ها نسبت به ضخامت و طول آن ها متغیر است. بنابراین با توجه به هر پروژه و ابعاد مورد نیاز، قیمت ها تفاوت دارند.

نتیجه گیری

برای افزایش استقامت و طول عمر ساختمان باید با متعادل سازی، فشار ساختمان را از طریق ستون ها به پی و پس از آن به زمین منتقل کرد. عاملی که باعث انتقال این تنش ها به زمین است، بیس پلیت یا همان صفحه ستون می باشد. صفحه ستون از جنس فولاد است که بارهای سازه را به پی منتقل می کند.

بولت ها نوعی قطعات میله ای شکل هستند که برای اتصال بیس پلیت به فونداسیون استفاده می شوند. اندازه، کیفیت، تعداد و نحوه پیاده سازی، بیس پلیت ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

سوالات متداول بیس پلیت و کاربرد آن در استقامت ساختمان