اورلپ میلگرد، یعنی قرار دادن دو قطعه میلگرد روی هم که معمولا به وسیله سیم به یکدیگر متصل می شوند. اورلپ (اورلب) میلگرد که به آن وصله پوششی نیز می گویند، یکی از پرکاربردترین وصله های میلگرد است و به دو صورت تماسی و غیر تماسی انجام می شود. طول وصله پوشش یا طول اورلب میلگرد، به مقاومت بتن، سایز میلگرد و اندازه و فاصله میلگردها بستگی دارد. انواع اولب میلگرد و روش های اتصال آن، نکاتی که زمان اجرای اولب باید به آن توجه کنید و دیگر نکات مربوط به محاسبه اورلب در قسمت های مختلف سازه را در این مقاله از دانشنامه آهن ملل بخوانید.
نسخه صوتی مقاله اورلب میلگرد
| آهن ملل | ویژگی های محصول | |
|---|---|---|
| ۱ | نام وصله | وصله پوششی (اورلب) |
| ۲ | انواع | وصله پوششی تماسی وصله پوششی غیر تماسی |
| ۳ | انواع روش اتصال | اتصال میلگرد با سیم اتصال میلگرد به وسیله جوشکاری |
انواع وصله میلگرد چیست و چرا از آن ها استفاده می شود؟
اورلب یکی از انواع وصله میلگرد به شمار می رود، به همین دلیل قبل از اینکه اورلب را بشناسیم، بهتر است آشنایی مختصری با انواع وصله میلگرد داشته باشیم.
حداکثر طول میلگردهای موجود در بازار، ۱۲ متر است، اما در بسیاری مواقع، به میلگردهای آجدار با طول بیش از ۱۲ متر نیاز خواهد بود؛ به طور مثال، در پروژه های بزرگ به میلگردهای طویل نیاز داریم، به همین دلیل از انواع وصله میلگرد برای افزایش طول آن ها استفاده می شود.
از طرف دیگر در بسیاری از پروژه های ساختمانی به دلایل مختلفی مانند محدودیت های حمل و نقل و استفاده بهینه از مواد نیز به اتصال میلگرد نیاز داریم و لازم است با استفاده از روش های اتصال میلگرد، آن ها را به یکدیگر متصل کرد تا پیمانکار به طول میلگرد مورد نظر برسد.
در گذشته برای اتصال میلگردها تنها از فرآیند جوشکاری استفاده می شد، اما این فرآیند برای تمامی میلگردها و در همه شرایط امکان پذیر نیست. به همین دلیل، امروزه و با پیشرفت تکنولوژی، روش های مختلفی برای اتصال میلگردها ابداع شده است. این روش های اتصال که به وصله میلگرد شناخته می شوند به صورت زیر است:
انواع وصله میلگرد
- وصله پوششی (اورلپ)
- وصله مکانیکی (کوپلینگ)
- وصله اتکایی
- وصله جوشی (فورجینگ)
در بین انواع روش های وصله میلگرد، اورلپ یا وصله پوششی، رایج ترین روش اتصال میلگرد است که در ادامه به معرفی آن می پردازیم، اما برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره انواع روش های اتصال میلگرد، مقاله زیر را مطالعه نمایید.
# حتما بخوانید
اورلب میلگرد چیست؟
برای آنکه بدانیم اورلب چیست، ابتدا باید معنی این کلمه را بشناسیم. اورلب یا اورلپ (Overlap)، یک کلمه انگلیسی و به معنی همپوشانی است. اورلب میلگرد یا Lap Splices نیز یعنی «قراردادن دو میلگرد در مجاورت یکدیگر در یک طول مشخص». با توجه به این تعریف می توان فهمید که چرا به اورلب میلگرد، وصله پوششی نیز می گویند.
استفاده از اورلپ آرماتور یا اورلپ میلگرد اهمیت زیادی در ساخت و ساز دارد، زیرا این کار به انتقال صحیح بارها در سراسر سازه کمک بسیاری می کند.
از نقطه نظر ساختاری، مهم ترین جنبه اتصال در اورلب، طول اورلب میلگردها یا طول پوشش میلگرد است (از اصطلاح طول همپوشانی نیز در سایر منابع استفاده می شود). طبق آئین نامه ملی ایران، «طولی که دو میلگرد باید در مجاورت یکدیگر قرار داده شوند، طول وصله و یا طول پوشش نامیده می شوند.»
نکات و الزامات طول همپوشانی با توجه به اندازه میلگرد، مقاومت فشاری بتن، کیفیت میلگرد، کاربرد ساختاری آن و … متفاوت است. همچنین با توجه به نیاز در سازه از انواع اورلب میلگرد استفاده می شود که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم.
انواع اورلب میلگرد (انواع وصله پوششی)
به طور کلی، دو نوع اورلپ یا وصله پوششی میلگرد وجود دارد: ۱- وصله پوششی تماسی و ۲- وصله پوششی غیر تماسی.
در اورلپ تماسی، میلگردها به وسیله سیم به یکدیگر بسته می شوند، ولی در اورلپ غیر تماسی، طول میلگردها را بدون تماس با یکدیگر افزایش می دهند. در ادامه، هر کدام از انواع اورلپ را به طور کامل بررسی می کنیم.
۱- وصله پوششی تماسی
معمولا اورلب به روش تماسی اجرا می شود. در نوع تماسی، میلگردهای وصله شده در تماس با یکدیگر هستند و به وسیله مفتول آهنی به یکدیگر بسته می شوند. اورلپ تماسی، بیشتر در میلگردهای افقی و در روش ساخت و ساز سنتی مورد استفاده قرار می گیرد؛ زیرا مطمئن ترین روش در برابر جا به جایی میلگردها به ویژه هنگام ریختن بتن است.
۲- وصله پوششی غیر تماسی
در اورلپ غیرتماسی برای اتصال میلگردها از سیم استفاده نمی‌شود. در این روش، باید شرایط به گونه ای فراهم شود که بتن به صورت کامل بین میلگردهای وصله شونده قرار گیرد و حفره ای در وصله ایجاد نشود. بنابراین، رعایت حداقل فاصله آزاد بین دو میلگرد باید طبق اصول انجام گیرد. همچنین میلگردها نباید فاصله زیادی از هم داشته باشند تا بین آنها ترک زیگزاگی ایجاد نشود.
استفاده از وصله پوششی غیر تماسی یا همان اورلب غیرتماسی نیاز به سیم پیچی را به حداقل می رساند و مراحل کار را کاهش می دهد. همچنین در این روش، طول پوشش میلگرد با توجه به محل قرار گرفتن میلگردها، نوع میلگردها و عملکرد آن ها که به صورت کششی یا فشاری باشد، متغیر است.
نکته: طبق آئین نامه ملی بتن ایران (آبا)، محل وصله غیر تماسی باید با میلگردهای عرضی عمود بر میلگردهای وصله شونده محصور گردد.
انواع روش اتصال در اورلب میلگرد
انواع اتصال میلگردها در اورلب میلگرد، مخصوصا در اورلب تماسی، به دو صورت زیر انجام می شود:
- اتصال میلگرد با سیم
- اتصال میلگرد به وسیله جوشکاری
۱- اتصال میلگرد با سیم (اتصال پوششی با سیم)
این نوع اتصال در اورلب، به دلیل سهولت اجرای آن، از متداول ترین روش های اتصال می باشد. یکی از مهمترین ویژگی های این روش، منعطف بودن آن است. به این معنی که در صورت نیاز، قبل از بتن ریزی می توان آن را جدا کرده و محل قرارگیری آن را تغییر داد.
انتخاب سیم مورد استفاده برای اتصال میلگردها به نوع کاربرد میلگردها بستگی دارد. به عنوان مثال برای قسمت هایی که نیروی بتن در تعامل با میلگرد کم باشد و جا به جایی اتفاق نیفتد، می توان از یک سیم ساده و پیچشی استفاده کرد. برای انجام این روش، تنها به یک انبردست باریک نیاز است. همچنین برای مواردی که به مقاومت بیشتری نیاز بوده و ممکن است نیروی قرار گیری بتن، میلگردها را جا به جا کند، می توان از اتصالات پیچیده تری استفاده کرد.
از عوامل موثر و مهم در این روشِ اتصال اورلب، می توان به مقدار مقاومت بتن، قطر و طول میلگرد و طول همپوشانی دو میلگرد اشاره کرد. در این میان، طول همپوشانی میلگردها اهمیت زیادی داشته و باید به آن توجه ویژه ای کرد.
۲- اتصال میلگرد با استفاده از فرآیند جوشکاری (اتصال پوششی جوش داده شده)
به طور کل، اورلب تماسی با استفاده از سیم انجام می شود، اما در شرایطی ممکن است از جوشکاری نیز استفاده کرد؛ زیرا در بسیاری از مواقع، سیم نمی تواند بار قطعات موجود را تحمل کند و یا احتمال جا به جایی شبکه میلگردها در فرآیند ساخت سازه وجود دارد. در این شرایط، جوش زدن، بهترین گزینه برای اورلب خواهد بود. در این روش، نوع میلگرد باید به گونه ای انتخاب شود که عملیات جوشکاری روی آن به خوبی انجام گیرد. نوع سیم جوش نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و باید به زمان خنک شدن تدریجی قطعات توجه ویژ ای داشت.
با استفاده از جوشکاری، یک اتصال ساختاری سخت و محکم ایجاد می شود و پایداری میلگرد را افزایش پیدا می کند. در این روش نیز میلگردها به طول پوشش معین بر روی یکدیگر قرار داده می شوند، سپس عملیات جوشکاری روی آن ها صورت می گیرد. البته تمام این فرآیندها قبل از بتن ریزی انجام می شود و باعث افزایش مقاومت بیشتر میلگردها در برابر فشار می گردد. قبل از انجام این عملیات حتما به نوع سیم جوش دقت کنید تا برای خنک شدن، زمان زیادی لازم نداشته باشند.
مزایای استفاده از اورلب میلگرد
استفاده از وصله پوششی یا اولب میلگرد مزایایی قابل توجهی دارد که منجر به محبوبیت بالای این وصله در میان مجریان و مهندسین سازه شده است. از جمله این مزایا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وابستگی به بتن برای انتقال بار را کاهش می دهد.
- روش استفاده و نصب آسانی دارد.
- مدت زمان ساخت و ساز را کوتاه می کند و یکپارچگی ساختاری بیشتری به سازه می دهد.
- باعث کاهش تراکم آرماتور و میلگرد می شود. کاهش تراکم میلگردها به طور مستقیم در میزان مصرف میلگرد تاثیر داشته و هزینه نهایی خرید و مصرف میلگرد را کاهش می دهد. در صورت نیاز به برآورد هزینه میلگردها می توانید قیمت میلگردهای مختلف را در صفحه زیر مشاهده کنید.
نکات اجرای وصله پوششی
طبق قوانین آئین نامه، در نقشه های کارگاهی سازه، قطر میلگردها، محل خم، قطع و وصله کردن آنها و اندازه هاى مربوط، باید ذکر شوند. همچنین در وصله های پوششی باید نکات زیر در نظر گرفته شود:
- وصله پوششی برای گروه میلگردها، به عنوان یک مجموعه میلگرد، مجاز نیست. اما هریک از میلگردها را می توان جداگانه با وصله پوششی به هم متصل کرد. در این حالت، نواحی وصله میلگردهای مختلف نباید با هم تداخل داشته باشند.
- طول پوشش لازم برای وصله پوششی هر دو میلگرد در گروه میلگردها، باید بر اساس طول پوشش لازم برای هریک از میلگردها تعیین شود.
- در اعضای خمشی، فاصله محور تا محور دو میلگرد که با وصله پوششی به یکدیگر متصل می شوند نباید بیشتر از یک پنجم طول پوشش لازم و یا بیشتر از ۱۵۰ میلیمتر باشد. در سایر اعضا این فاصله نباید بزرگتر از ۵ برابر قطر میلگرد کوچکتر باشد.
نحوه محاسبه اورلب میلگرد
همانطور که گفتیم طـولی که دو میلگرد باید در مجاور هم قرار داده شوند، طول پوشش، طول اورلب یا طول همپوشانی نامیده می شود. برای محاسبه طول یا اندازه اورلب میلگرد باید از نکات و الزامات آئین نامه استفاده کرد. در ادامه به برخی از این نکات اشاره می کنیم:
- طول پوشش لازم برای وصله پوششی هر دو میلگرد در گروه میلگردها باید بر اساس طول پوشش لازم برای هریک از میلگردها تعیین شود.
- در اعضای خمشی، فاصله محور تا محور دو میلگرد که با وصله پوششی به هم متصل می شوند نباید بیشتر از یک پنجم طول پوشش لازم باشد و همچنین این فاصله نباید بیشتر از ۱۵۰ میلی متر گردد. این فاصله در سایر اعضا نباید بزرگتر از ۵ برابر قطر میلگرد کوچکتر باشد.
- در زوج خاموت های U شکل که با استفاده از وصله پوششی، یک خاموت بسته می سازند، باید طول پوشش حداقل ۳/۱ Ldباشد. در این خاموت ها، چنانچه مقدار Abfy هر شاخه کمتر از ۴۰ کیلو نیوتن و ارتفاع مقطع عضو، بیشتر از ۴۵۰ میلی متر باشد، می توان طول پوشش را کمتر از ۳/۱ Ldدر نظر گرفت مشروط بر آن که هر شاخه از U تا وجه مقابل ادامه داده شود.
- Ld، طول گیرایی میلگرد در کشش که برحسب میلی متر است
- Ab، سطح مقطع یک میلگرد برای بتن حجیم که برحسب میلی متر مربع است
- fy، مقاومت مشخصه فولاد که بر حسب مگاپاسکال است.
- طول پوشش وصله میلگردهای کششی
در وصله های پوششی، طول پوشش باید حداقل برابر با ۳/۱ Ld باشد. تنها در مواردی که دو شرط الف و ب (که در ادامه آمده است) به طور همزمان تأمین شود، می توان طول پوشش را به مقدار Ld کاهش داد:
الف ـ مقدار آرماتور موجود در ناحیه طول پوشش، حداقل به اندازه دو برابر مقدار مورد نیاز باشد.
ب ـ حداکثر نصف آرماتور موجود در مقطع (در ناحیه طول پوشش) وصله شوند.
به طور کل، طول پوشش در هیچ حالت نباید کمتر از ۳۰۰ میلی متر باشد.
- طول پوشش وصله میلگردهای فشاری
در مواردی که میلگردها با قطرهای مختلف با وصله پوشش به یکدیگر متصل می شوند، طول پوشش باید برابر با بزرگترین دو مقدار زیر در نظر گرفته شود:
- طول گیرایی میلگرد با قطر بزرگتر
- طول پوشش لازم برای میلگرد با قطر کوچکتر
میلگردهای با قطر بزرگتر از ۳۶ میلیمتر را می توان به میلگردهای با قطر کوچکتر از ۳۶ میلیمتر اتصال داد.
اورلب میلگرد ستون
در ستون با استفاده از اورلب میلگرد و تعبیه کردن میلگردهای انتظار در آخر ستون، می توان به طول بیشتری دست یافت. در این حالت، میلگردهای انتظار، خارج از ستون قرار می گیرند و با استفاده از روش اورلب، به میلگرد ستون طبقه دیگر وصل می شوند. مقدار اورلب میلگرد ستون با توجه به سایز میلگرد و قوانین مندرج در آئین نامه ملی ایران محاسبه می شود. در ادامه به برخی از نکات محاسبه طول اورلب میلگرد ستون اشاره می کنیم.
طول اورلب میلگرد ستون
معمولا طول اورلب در ستون بر اساس اعداد مندرج در نقشه ها و طراحی است و یا آیین نامه بتن ایران ملاک قرار می گیرد. در کارگاه های ساختمانی نیز اندازه اورلب میلگرد ستون اغلب ۴۰ تا ۵۰ برابر قطر میلگرد در نظر گرفته می شود، ولی حتما طول دقیق اورلب ستون باید از سوی مهندس محاسب و یا طراح اعلام شود. از برخی نکات مهم در زمینه اورلب ستون با توجه به آئین نامه، موارد زیر را می توان نام برد:
- محل اورلب میلگرد ستون یا استفاده از وصله پوششی در میلگردهای طولی فقط در نیمه میانی طول ستون مجاز است. طول پوشش این وصله ها باید برای وصله های کششی در نظر گرفته شود.
- در هر نوار ستونی در زیر دال باید حداقل دو میلگرد به طور سراسری از داخل هسته ستون ها عبور داده شوند. این میلگردها را می توان در محل ستون ها به طور کامل مهار یا با میلگردهای دیگری وصله کرد. چنانچه محل وصله این آرماتورها خارج از هسته ستون ها باشد، طول وصله باید حداق ۲Ld باشد. (Ld طول گیرایی میلگرد در کشش، میلی متر)
- آرماتورهای دورپیچ را می توان با طول ها داده شده در زیر وصله نمود:
| جدول اورلب میلگرد آرماتورهای دورپیچ | |
| ۴۸ db |
میلگردهای آجدار |
| ۷۲ db |
میلگردهای ساده |
| ۷۲ db |
میلگردهای آجدار اندود شده |
| ۴۸ db |
میلگردهای ساده و آجدار با قلاب استاندارد انتهایی (قلاب در بتن قرار می گیرد) |
|
db قطر میلگردهای ساده یا آجدار بر حسب میلی متر می باشد. |
|
طول اورلب دال
در هر نوار ستونی در زیر دال باید حداقل دو میلگرد به طور سراسری از داخل هسته ستون ها عبور داده شوند. این میلگردها را می توان در محل ستون ها به طور کامل مهار یا با میلگردهای دیگری وصله کرد. چنانچه محل وصله این آرماتورها خارج از هسته ستون ها باشد، طول وصله باید حداقل ۲Ld باشد.
اورلب میلگرد فونداسیون
در اجرا و طراحی فونداسیون به ویژه در سازه های بزرگ، استفاده از اورلب میلگرد بسیار کاربرد دارد. اورلب میلگرد در فونداسیون معمولا به صورت زیر اجرا می شود:
- اورلب میلگرد در شبکه بالا: در یک سوم دهانه
- اورلب میلگرد در شبکه پایین: در یک دوم دهانه
جمع بندی
اورلب میلگرد، یکی از روش های اتصال میلگرد و از پرکاربردترین آنهاست. اورلب کردن به زمانی گفته می شود که دو سر میلگرد با طول مشخص رو هم قرار می گیرند و به هم متصل می شوند تا در نهایت یک میلگرد پیوسته را به وجود آورند. این اتصال به انتقال صحیح بارها در سرتاسر سازه کمک شایانی می کند. دو نوع اورلب میلگرد وجود دارد: اورلب تماسی و اورلب بدون تماس. طولی که دو میلگرد باید در کنار یکدیگر قرار گیرند، طول همپوشانی گفته می شود. تقریبا در تمام سازه ها، طول همپوشانی باید بر طبق قوانین ملی ساختمان صورت گیرد.
سوالات متداول انواع اورلب میلگرد
اورلب میلگرد چیست؟
اورلب کردن به زمانی گفته می شود که دو سر میلگرد با طول مشخص رو هم قرار می دهند و به هم متصل می کنند تا در نهایت یک میلگرد پیوسته به وجود آید. اورلپ میلگرد که به آن وصله پوششی نیز می گویند یکی از پرکاربردترین وصله های میلگرد است و به دو صورت تماسی و غیر تماسی انجام می شود.
متداول ترین روش های اورلب میلگرد کدامند؟
به طور کلی دو نوع اورلپ یا وصله پوششی میلگرد وجود دارد: وصله پوششی تماسی و وصله پوششی غیر تماسی.
انواع روش های اتصال در اورلب میلگرد چگونه است؟
انواع اتصال میلگردها در اورلب میلگرد مخصوصا در اورلب تماسی به دو صورت زیر انجام می شود:
۱. اتصال میلگرد با سیم
۲. اتصال میلگرد به وسیله جوشکاری
چه فرمولی برای محاسبه اورلب استفاده میشه؟
سلام
فرمول محاسبه اورلب میلگرد برای اعضای مختلف و در شرایط مختلف متفاوت است، به همین دلیل برای محاسبه طول اورلب میلگرد باید از نکات و الزامات آئین نامه استفاده کرد. در مقاله آهن ملل نیز نکات مهم و کلی استاندارد ملی ایران پیرامون محاسبه اورلب به طور کامل بیان شده است.
ممنون از توضیحتون
استاندارد اورلب میلگرد که میگید داخل کدوم یک از استانداردهای ملی ایران اومده؟
خواهش می کنم دوست عزیز.
به استاندارد ملی ایران تحت عنوان “مقرارت ملی ساختمان ایران – مبحث نهم – طراحی و اجرای ساختمان های بتن آرمه” که در بین کارشناسان و فعالان این حوزه به اختصار به “مبحت نهم” معروف است، مراجعه کنید.
سلام و عرض ادب
میزان اورلب میلگرد در ستون چقدر باید باشه؟
سلام وقت شما بخیر
همانطور که در مقاله اشاره کردیم در محاسبات کارگاهی اندازه اورلب میلگرد در ستون اغلب ۴۰ تا ۵۰ برابر قطر میلگرد در نظر گرفته می شود، اما طول دقیق اورلب میلگرد باید حتما از طرف مهندس محاسب و یا طراح اعلام شود.