در طول چند سال اخیر، چالش های زیادی بر سر راه فولادی ها قرار گرفته است که از مهمترین آنها می توان به عدم بازگشت ارز حاصل از صادرات به سامانه نیمایی اشاره کرد. از آنجایی که صادرات فولاد برای فولادی ها و همچنین اقتصاد ایران اهمیت بالایی دارد، اختلال در آن در چند سال اخیر منجر به رشد منفی کم نظیری در بعد صادراتی محصولات فولادی شد. این کاهش به حدی زیاد بود که از ابتدای سال جاری تا مرداد ماه، چیزی حدود ۷۰ درصد کاهش نسبت به سال گذشته به ثبت رسید. در این نقطه، بانک مرکزی وارد عمل شده و واردات را در ازای صادرات با نرخ توافقی مجاز اعلام کرد، چرا که تاثیر تک نرخی کردن ارز بر صادرات آهن، تاثیراتی بسیار منفی را به همراه داشت و شرایط را برای فولادی ها سخت تر می کرد؛ اما امروز با اعلام اصلاحیه برگشت ارز صادراتی فولاد، امید در دل تولیدکنندگان رویید. در ادامه این مطلب به جزئیات این اصلاحیه می پردازیم و وضعیت فعلی بازار را مورد بررسی قرار می دهیم.
شرایط استفاده از ارز نیمایی به چه صورت خواهد بود؟
بانک مرکزی در راستای اصلاحیه ارز صادراتی فولاد آیین نامه ای را تدوین و تنظیم کرده است. این آیین نامه شامل چند بخش است که در صورت رعایت تمامی این پروتکل ها، صادرکنندگان می توانند صادرات محصولات فولادی خود را از سر بگیرند.
اولین پروتکل مربوط به شناسه های ملی تولیدکنندگان است. تولیدکنندگان حوزه زنجیره ارزش فلزات ملزم به معرفی شناسه های ملی خود به وزارت صمت کشور می باشند. وزیر صمت نیز پس از تشکیل گروهی یکپارچه، آنها را به بانک مرکزی معرفی خواهد کرد.
در پروتکل دوم، کد تعرفه های کالاهای منتخب در موضوع ماده اولیه قطعات تجهیزات و ماشین آلات خط تولید توسط وزارت صمت به بانک مرکزی ابلاغ و کنترل ثبت سفارش بر اساس برنامه توسعه مد نظر وزارت صمت در زنجیره ارزش و ماشین آلات و تجهیزات حوزه تولیدات برای خود صورت می پذیرد.
سومین مورد مرتبط با کالاهای التهابی منتخب وزارت صمت است. در صورت واردات از محل این منابع، می باست تحت نظارت و با صلاحدید وزارت صمت در بورس کالا به فروش برسند.
و در نهایت، آخرین پروتکل مربوط به تخصیص ارز هاست. بانک مرکزی موظف است از تخصیص ارز از منابع بانکی به شرکت های اعلام شده جلوگیری کند.
در راستای تصمیماتی که برای بهبود وضعیت صادرات گرفته شده است، چشم انداز بُعد صادراتی بازار آهن آلات تا حد قابل قبولی مثبت پیش بینی می شود. وضعیت بازار آهن با وجود کمبود نقدینگی، در ماه های آتی با بهبود نسبی همراه خواهد بود. در صورتی که این امر صورت بگیرد، اتفاقات مثبتی در بازار آهن رقم می بزند و از آن می توان به عنوان یک نقطه عطف برای زنجیره فولاد یاد کرد.
چطور می توان از شرایط پیش آمده بهره برد؟
با توجه به اینکه در حال حاضر کشور چین حجم صادرات خود را به طور عجیبی افزایش داده است، نمی توان دست روی دست گذاشت و شاهد حجم بالایی از واردات محصولات فولادی پر سود مانند میلگرد، تیرآهن و به ویژه ورق بود. نوسان عضوی از این بازار است و هرگز نمی توان گام های بزرگی مانند صادرات را به دلیل نوسانات حاکم بر بازار به تعویق انداخت.
با کاهش تنش های ژئوپلیتیک و ثبات نسبی در قیمت دلار و همچنین رفع محدودیت قطعی برق در مناطق صنعتی، شرایط بهتری خواهیم داشت. قطع به یقین با برنامه ریزی درست و اصولی و در نظر داشتن تدابیر متناسب با شرایط فعلی می توان به دوران اوج صادرات مقاطع فولادی نزدیک شد. اگرچه برای بازگشت به زمان اوج صادرات به زمان زیادی احتیاج خواهیم داشت، چرا که در طی این سال ها، تحولات زیادی را در بعد اقتصادی، سیاسی و… تجربه کردیم و همگی تاثیر مستقیمی بر بازار آهن و فولاد داشته اند.
لازمه حرکت درست و منطقی در صنعت فولاد، نگاهی واقع بینانه به تمامی ابعاد آن است. انتظار تغییر و تحول عجیب از بازار کم جان فولاد، انتظاری دور و غیر منطقی است.
کلام پایانی
با استناد بر گزارش انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، صادرات زنجیره فولاد در دو سال اخیر با رشد منفی همراه بوده است. گفتنی است که این روند در سال جاری تشدید شد و رکود را در این بازار به بدترین حالت خود رساند. همچنین با خواب تابستانی بازار مصالح ساختمانی نقدینگی در بازار با روند نزولی همراه بوده است. حالا با بازگشت ارز صادراتی فولاد، امیدواریم که این روند نه تنها نسبت به نیمه اول سال، بلکه نسبت به سال گذشته نیز روند بهتری را تجربه کند و شاهد افزایش نقدینگی در صنعت آهن و فولاد باشیم.
