نبشی کشی ساختمان و نحوه اجرای آن

یکی از مهم ترین مسائل در صنعت ساخت و ساز، اطمینان از ایمنی ساختمان در برابر عوامل طبیعی همچون زلزله‌، سیل، طوفان‌ های شدید و غیره است. از این رو جهت جلوگیری از خسارات و خرابی‌ های وارده به دیوارهای ساختمان، باید از روش‌ های مقاوم سازی استفاده کرد. نبشی کشی یکی از بهترین روش‌ های مقاوم سازی بوده که از جمله مراحل ضروری و حیاتی در صنعت ساختمان سازی به شمار می‌ رود.

برای اجرای درست شاسی کشی، باید از کلیه نکات و ضوابط کنترلی و اجرایی آن اطلاع داشته باشید چرا که انجام نادرست آن سبب تخریب و ایجاد خسارات مالی و جانی جبران ناپذیری می‌شود. در ادامه با آهن ملل همراه باشید تا با کلیه مواردی که در اجرای نبشی کشی لازم است، بیشتر آشنا شوید!

نبشی کشی ساختمان چیست؟

در صورتی که دیواره بیرونی ساختمان با آجر ساخته شده باشد، بارگذاری خاصی روی آن وجود ندارد و معمولا با فاصله ای نسبت به استراکچر (استراکچرها نوعی سازه فلزی صنعتی محسوب می‌شوند که در صنعت گاز، نفت و پتروشیمی مورد استفاده قرار می گیرند و در برابر زلزله عملکرد خوبی دارند) اصلی ساخته می‌شود.

از پروفیل‌ های متعددی برای انجام فرآیند شاسی کشی از جمله نبشی، قوطی، ناودانی و کلاف استفاده می‌شود که مهم‌ترین نوع آن نبشی است. به طور کلی اصطلاح نبشی کشی با عنوان های دیگری از جمله شاسی کشی، وال پست و آهن کشی نیز شناخته شده است.

از نبشی به علت خواصی که دارد در فرآیند شاسی کشی استفاده می شود. یکی از خصوصیات موجود در این مقطع فلزی، اتصال آن در دو جهت می باشد. بنابراین این مقطع فلزی از یک سمت به دیواره خارجی و از سمت دیگر به سازه اصلی متصل می‌شود. به طور کلی نبشی در دو سایز ۶ و ۱۲ متر تولید و به بازار عرضه می‌شود که شاخه ۶ متری آن در صنعت ساخت و ساز بیشترین استفاده را دارد.

در حال حاضر از ناودانی به عنوان روشی برای جایگزین جدید نبشی استفاده می‌شود. مزیت استفاده از این روش عدم انتقال سختی به سازه است؛ به طوری که قطعات بدون وارد کردن هیچ آسیبی به سازه از دیوار محافظت می‌ کنند.

قبل از اینکه ادامه مقاله را مطالعه کنید توصیه می کنیم اگر با وال پست آشنا نیستید مقاله وال پست چیست را بخوانید.

الزامات قانونی وال پست

در صنعت ساخت و ساز اجرای صحیح فرآیند شاسی کشی از اهمیت زیادی برخوردار است. به همین منظور ضوابط و قوانین خاصی برای اجرای این فرآیند لازم است. جهت کاهش میزان خطا در مراحل اجرای پروژه نیاز است که به تمامی قوانین و استانداردهای موجود در اجرای این فرآیند به طور کامل و صحیح عمل کرد.

طبق ضوابط آیین نامه ۲۸۰۰ وال پست، در صورتی که ارتفاع دیوارهای داخلی از ۱.۸ متر بیشتر باشد، بایستی از مقاطعی مثل وادارها و موارد مشابه آن استفاده شود تا بتوان به وسیله آن ها سازه را از نظر جانبی مهار کرد.

در صورت بکار بردن کلاف های قائم در وال پست، لازم است در بین دو کلاف از دیوارهای غیرسازه ای در ارتفاع حداکثر ۳.۵ متر و طول ۶ متر استفاده کرد. علاوه بر این، ضخامت نهایی این دیوارها نباید از ۴۰ متر بالاتر برود. لازم به ذکر است که لبه های قائم تمام دیوارهای غیرسازه ای مورد استفاده در این پروژه بایستی مهار شوند. لبه های فوقانی دیوار غیر سازه ای لازم است با استفاده از کلاف فولادی یا ناودانی ۶ نگه داشته شوند.

عدم رعایت ضوابط آیین نامه در طی اجرای وال پست چه عواقبی دارد؟

اجرای وال پست در هنگام ساخت ساختمان سبب مقاومت بیشتر دیوارها در برابر عوامل طبیعی همچون بادهای شدید و زلزله می‌شود. متاسفانه تخریب شدید ساختمان ها در زلزله های کرمانشاه و بم نمونه هایی از عدم استفاده وال پست و اجرای قوانین و ضوابط آیین نامه می باشد!

عکس زیر مربوط به زلزله کرمانشاه در سال ۱۳۹۶ است. همانطور که مشاهده می‌کنید سازه به طور تقریبی سالم مانده و تنها دیوارهای آن تخریب شده که این رخداد به دلیل عدم استفاده از وال پست در دیوارها می‌باشد. به طور کلی مسئولیت عدم اجرای وال پست در ساخت بنا بر عهده مهندس ناظر هر پروژه است.

نکات کنترلی و اجرایی در فرآیند وال پست

اجرای بیس پلیت (ورق سیاهی که بین ستون و بتن برای اتصال بیشتر استفاده می‌شود) قبل از بتن ریزی سقف و در زیر وروی تیر بتنی صورت می‌گیرد.

اگر بیس پلیت قبل از بتن ریزی انجام گیرد نیاز است که پلیت‌ ها با استفاده از رول بولت، از بالا و پایین به تیرها متصل شوند. نکته‌ حائز اهمیت در این موضوع این است که به هیچ عنوان برای نصب پلیت‌ ها نباید از میخ‌ های فولادی ۳ سانتی استفاده کرد.

ابعاد داخلی ساختمان حتما قبل از انجام عملیات جوشکاری، باید اندازه گیری شود، تا بعدها دردسر ساز نشود. برای اجرای وال پست از نبشی سایز ۵ استفاده می‌شود، البته این موضوع به نظر طراح سازه نیز بستگی دارد. باید با استفاده از ریسمان کشی، هم راستایی افقی وال پست ها کنترل شود و عملیات جوشکاری توسط شخص آموزش دیده صورت گیرد.

نحوه صحیح اجرای وال پست

برای اجرای وال پست نیاز است که در ابتدا میزان سختی دیوار توسط مهندس طراح در دفتر محاسبات ثبت شود تا بتوان با دانش از میزان سختی آن تصمیم گرفت که دیوارها به ستون و سقف به طور مستقیم متصل شود یا خیر! اما در غیر این صورت مجری اجازه ندارد که دیوار را در میان‌قاب به سازه به صورت مستقیم متصل کند.

برای اینکه بتوان دیوار را از سازه جدا کرد، لازم است وال پست در فاصله ای در حدود ۵ سانتیمتر از ستون قرار گیرد. علاوه بر این، باید در زمان دیوارچینی در ارتفاع دیوار و با فاصله ۵ سانتیمتر از هم، میلگردهای عصایی خم شده به داخل نبشی، جوش داده شوند. در نهایت نیز باید این فاصله ۵ سانتی نبشی با ستون توسط پلاستوفوم پر شود.

مجموعه آهن ملل مناسب ترین قیمت نبشی کارخانه ها و برند های مختلف را به مشتریان عزیز ارائه می کند.

نکات اجرایی شاسی کشی

در پروژه باید توجه کرد که با استفاده از قپان، شاسی کشی در تمام طبقات، در یک راستا اعمال شده باشد.

باید دقت شود که نبشی‌ های نصب شده باعث کم یا زیاد شدن مساحت ساختمان نشده باشند و با استفاده از ابزار شاغول بایستی از صاف بودن نبشی‌ های بکار رفته اطمینان حاصل کرد. همچنین لازم است که فرآیند جوشکاری نبشی‌ ها به صفحات اتصال کنترل شود که حتما به درستی صورت گیرد.

در مرحله بعدی ناظر معمار موظف است که طبق ظوابط و مقررات مشخص شده در نقشه‌ ها، اجرای صحیح نبشی ها را بررسی نماید. همچنین، وظیفه ناظر سازه نیز کنترل نحوه اتصال نبشیها می‌ باشد.

در این مرحله نیز کنترل اجرای نبشی و وال پست در محل خود و مطابق با مقررات و نقشه‌ ها بر عهده ناظر معمار بوده و کنترل نحوه اتصالات وال پست‌ ها و نبشی‌ ها بر عهده ناظر سازه می‌باشد.

در هنگام اجرای پروژه در صورت وجود تخلف، مهندس ناظر مربوطه می‌تواند یک گزارش تخلف، به سازمان استان و مرجع صدور پروانه ارائه کند.

همچنین با توجه به حوادث طبیعی مثل زلزله که باعث خسارات و خرابی های زیادی شده است (همانند زلزله های کرمانشاه و بم)، درصورتی که مالک پروژه وال پست و شاسی کشی را اعمال نکرد، برگه پایان کار توسط مهندسین ناظر مهر و امضا نشود.

جهت کسب اطلاعات بیشتر به لینک «انواع نبشی ها کدامند و چه کاربردهایی در صنعت دارند؟» مراجعه کنید و درباره‌ی لوله‌ی فولادی مطالعه کنید.

تصاویر نبشی کشی ساختمان

در ادامه در قالب تصاویر، آهن کشی ساختمان (شاسی کشی) را مشاهده می کنید.

چگونگی اجرای وال پست روی دیوارهای خارجی

دیوار ۳D panel نوعی دیوار پیش ساخته است. این دیوار از دو قسمت مش و یونولیت ساخته شده که با استفاده از مفتول‌ های فلزی به هم دیگر اتصال داده می‌شوند. همچنین با اجرای عملیات بتن پاشی روی آن و با ترکیب دو شبکه فولادی و بتن، سازه بسیار مقاوم و محکمی ایجاد می‌شود.

قبل از بتن ریزی داخل ستون‌ ها می توان از پلیت هایی استفاده کرد که در جوش نبشی‌ ها به ما کمک می‌کنند. ولی اگر به هر دلیلی در ستون، پلیت گذاری را فراموش کنیم، بایستی از موارد مناسب برای اتصال نبشی به ستون استفاده کرد، در ادامه به این موارد اشاره شده است:

بعد از آن نبشی ها باید به گونه ای جایگذاری شوند که مقطع دیوار، درون نبشی‌ ها قرار بگیرد و میلگردهای طولی را به میلگردهای عرضی و میلگردهای عرضی را به نبشی جوش دهند.

قبل از بتن ریزی داخل ستون‌ ها می توان از پلیت هایی استفاده کرد که در جوش نبشی‌ ها به ما کمک می‌کنند. ولی اگر به هر دلیلی در ستون، پلیت گذاری را فراموش کنیم بایستی از کارهای مناسب برای اتصال نبشی به ستون استفاده کرد، که این کارها شامل دو مورد زیر است.

1. استفاده از تفنگ (پلیت را روی ستون قرار داده، بعد از آن با تفنگ های میخ کوب آن ها را به ستون متصل می‌کنند).
2. استفاده از تسمه در محیط ستون بتنی

بعد از آن نبشی ها باید به طوری جایگذاری شوند که مقطع دیوار، درون نبشی‌ ها قرار بگیرند، به گونه ای که میلگردهای طولی را به میلگردهای عرضی و میلگردهای عرضی را به نبشی جوش دهند.

وال پست‌ ها از لحاظ مصالح می توانند به دو صورت ذکر شده در ادامه باشند:

• وال پست بتن آرمه: مورد استفاده در سازه هایی با مصالح بنایی.
• وال پست فلزی: مورد استفاده در ساختمان های دارای اسکلت، که به سه صورت ناودانی، قوطی و نبشی تولید می‌شوند.

وال پست‌ ها از لحاظ ظاهر نیز در دو نوع گفته شده در ادامه تقسیم بندی می‌شوند:

• وال پست افقی: استفاده از وال پست افقی سبب درگیری دیوار با اسکلت و در نتیجه باعث مستحکم تر شدن دیوار می‌شود.
• وال پست قائم: در زمانی که دهانه بزرگ باشد، از این نوع وال پست استفاده می شود. به صورتی که از روی تیر طبقه پایین به زیر تیر طبقه بالا در دهانه جوش داده می‌شود‌.

وال پست فلزی چگونه در بلوک های ساختمانی اجرا می شود؟

ابتدا در نقشه ساختمانی، محلی که در آن ورق ها به کف و سقف متصل می شود را مشخص می کنند. سپس در یک سمت محل جایگذاری بلوک به طور کامل ایجاد می شود و در سمت دیگر با استفاده از اره، جای وال پست از داخل بلوک ایجاد می گردد.

آیا وال پست و نبشی کشی ساختمان تفاوت دارند؟

وال پست در ساختمان ها نوعی نبشی کشی می باشد چراکه برای وال پست ساختمان از نبشی، ناودانی و قوطی استفاده می شود. در حقیقت نبشی‌کشی، اجرای وال پست با پروفیل نبشی است.

استفاده از نبشی در ساختمان های فلزی و بتنی بسیار متداول تر از پروفیل های دیگر می باشد و در اندازه ها و ابعاد مختلفی تولید و عرضه می شوند. این پروفیل ها به دو صورت افقی و عمودی در داخل دیوارها قرار می‌دهند و به همه اجزای ساختمان متصل می شوند. کاربرد وال پست در ساختمان به عنوان یکپارچه سازی اسکلت و اجزای سازه و درگیری کامل دیوار با سازه است.

نتیجه گیری

همانطور که در بالا ذکر کردیم عوامل طبیعی نظیر زلزله و بادهای شدید می‌توانند منجر به تخریب ساختمان و رسیدن آسیب‌ های جانی و مالی بسیاری شوند ( همانطور که در زلزله کرمانشاه نیز شاهد آن بودیم). در این مقاله ما به معرفی نبشی کشی ساختمان، الزامات قانونی وال پست و نحوه صحیح اجرای آن پرداختیم.

با توجه به مطالب گفته شده اجرای صحیح نبشی کشی ساختمان یا وال پست، مقاومت دیوارهای ساختمان را افزایش خواهد داد. شایان ذکر است که استفاده از این فرآیند در ساختمان سازی، اهمیت زیادی دارد و در صورت عدم استفاده از این فرآیند توسط مالک، ناظر اجازه مهر و امضا نکردن برگه پایان کار را دارد.

سوالات متداول نبشی کشی ساختمان و نحوه اجرا