انواع فلنج در صنایع مختلف مانند نفت، گاز و پتروشیمی کاربرد دارند. این قطعه که معمولا فلزی است با پیچ و اتصالات به لوله متصل می شود و از هر گونه نشت جلوگیری می کند. فلنج ها انواع مختلفی دارند که در این مقاله به آنها اشاره خواهیم کرد.
لیست انواع فلنج بر اساس شکل ظاهری
- فلنج گلودار جوشی (Weld Neck Flange)
- فلنج اسلیپون (Slip-On Flange)
- فلنج کور (Blind Flange)
- فلنج رزوه ای (Threaded Flange)
- فلنج جوشی ساکت (Socket Weld Flange)
- فلنج لبه دار (Lap Joint Flange)
- فلنج گردن بلند (Long Weld Neck Flange)
- فلنج افزاینده (Expander Flange)
- فلنج کاهنده (Reducing Flange)
- فلنج اوریفیس (Orifice Flange)
- فلنج عینکی (Spade and Ring Spacer)
- فلنج نیپو (Nipo Flange)
- فلنج چرخان (Swivel Flange)
- فلنج زانویی (Elbow Flange)
در بخش های بعدی درباره تک تک این فلنج ها (درپوش) توضیح می دهیم.
فلنج گلودار جوشی
فلنج گلودار یک قسمت گلویی دارد که از فلنج بیرون زده است و مستقیما به لوله جوش داده می شود و در خطوط فشار بالا نفت، گاز و صنایع شیمیایی به کار می رود. گلوی مخروطی شکل این فلنج تنش را به صورت یکنواخت پخش می کند.
فلنج اسلیپون
فلنج اسلیپون از رایج ترین انواع فلنج است که به راحتی روی لوله سوار می شود یا می لغزد که نامگذاری آن هم به همین دلیل بوده است، یعنی روی لوله به راحتی سر می خورد (Slip on). عمده کاربرد فلنج اسپیلون برای محل هایی است که فشار پایین وجود دارد مانند اتصال انواع لوله آتش نشانی یا خطوط فشار هوای پایین.
فلنج کور
فلنج کور بدون گلو و دهانه باز بوده و سر آن بسته است و به همین دلیل برای مسدود نمودن انتهای خطوط لوله، شیرآلات و دهانه منبع های تحت فشار استفاده می شود.
فلنج رزوه ای
فلنج رزوه ای یا دنده ای قطعه ای دایره ای شکل است که درون آن رزوه دار شده و قابلیت اتصال بدون عملیات جوشکاری را دارد. از این نوع فلنج ها در خطوط فشار بالای نفت، گاز، پالایشگاه ها و صنایع شیمیایی استفاده می شود.
فلنج جوشی ساکت
فلنج جوشی ساکت یا فلنج ساکت ولد دارای محفظه برای محل قرار گیری لوله است. این نوع فلنج ها هم از داخل فلنج جوشکاری می شوند هم از بیرون که اگر جوشکاری از داخل انجام شود هم مقاومت استاتیکی و هم استقامت آن در برابر خستگی افزایش می یابد. کاربرد فلنج جوشی ساکت در سیستم های لوله کشی فشار بالا با قطر کم مانند صنایع غذایی است.
فلنج لبه دار
این نوع فلنج از دو قسمت «ته» و «فلنج پشتیبان» تشکیل شده است و قابلیت این را دارد که بر روی محور خود بچرخد. از این رو تنظیم پیچ های آن ساده می باشد. فلنج لبه دار با سیال در تماس نمی باشد. کاربرد فلنج لبه دار در اتصالات لوله کشی است که نیاز به جداسازی مکرر دارند مانند عملیات تعمیر، نگهداری با بازرسی.
فلنج گردن بلند
همانطور که از نامش پیداست، فلنج گردن بلند دارای یک گردن بیرون زده است که باعث می شود که برای خطوط نفت و گاز به ویژه در مخازن پرفشار به کار برود. طراحی این فلنج به گونه ای است که می تواند انبساط و انقباض حرارتی را بدون ایجاد فشار روی لوله یا اتصال فلنج، تحمل کند.
فلنج افزاینده
فلنج افزاینده نوع خاصی از انواع فلنج است که برای افزایش قطر لوله استفاده می شود و معمولاً زمانی که فضا محدود است مانند کارخانه های فرآوری شیمیایی و تصفیه آب استفاده می شود. سطح مخروطی حلقه انتقال روان گاز و آب را تضمین و از هر گونه نشت جلوگیری می کند.
فلنج کاهنده
این فلنج دقیقا بر عکس فلنج افزاینده عمل می کند و برای کاهش قطر لوله کاربرد دارد و در سیستم های تهویه هوای مطبوع، پالایشگاه ها، لوله کشی و تصفیه آب استفاده می شود. فلنج کاهنده در انواع مختلف فولاد کربنی، فولاد آلیاژی و استیل تولید می گردد.
فلنج اوریفیس
فلنج های اوریفیس برای اندازه گیری جریان مایعات یا گازها در داخل خط لوله استفاده می شوند مانند صنایع پتروشیمی و نیروگاه ها. این فلنج دارای صفحات سوراخ دار یا اصطلاحا اوریفیس (Orifice) هستند که امکان اندازه گیری جریان را فراهم می کنند.
فلنج عینکی
فلنج عینکی مانند دو عدسی عینک هستند که یکی کور و دیگری باز است و برای جداسازی بخشی از خطوط لوله استفاده می شود. فلنج راکتی دو منظوره است به این معنی که دو سر باز و بسته دارد که از سر باز زمانی که نیاز به باز بودن لوله است، استفاده می شود. سر بسته هم برای مسدود کردن خط لوله به کار می رود.
فلنج نیپو
فلنج نیپو نوع خاصی از اتصالات لوله است که یک گردن داز جوشی دارد و به دیسک اصلی متصل شده است. عمده کاربرد فلنج نیپو برای کاربردهای صنعتی مانند خطوط لوله صنعت برق، پالایشگاه‌های نفت، کارخانه‌های شیمیایی و سایر سیستم های لوله کشی فشار بالا است.
فلنج چرخان
فلنج چرخان از انواع فلنج است که حلقه بیرونی آن چرخش ۳۶۰ درجه دارد تا بتوان به راحتی پیچ ها را به آن متصل کرد این ویژگی باعث می شود تا فلنج جرخان برای عملیات خطوط لوله فراساحلی/زیردریایی به کار برود و به غواصان اجازه دهد سوراخ‌های پیچ را سریع تر تنظیم کنند.
فلنج زانویی
فلنج زانویی نوعی از اتصالات لوله است که امکان تغییر جهت یا دهانه لوله را فراهم می سازد و به همین علت در سیستم های خنک کننده و تهویه هوای مطبوع به کار می رود. به طور کلی، فلنج های زانویی برای اتصالاتی که نیاز به تغییر جهت یا جریان دارند استفاده می شوند.
انواع فلنج بر اساس جنس
- فلنج فولادی کربنی
- فلنج فولادی آلیاژی
- فلنج استیل
انواع فلنج بر اساس کلاس
منظور از کلاس فلنج میزان فشاری است که باید فلنج باید تحمل کند و بر همین اساس انواع فلنج را به دسته های مختلفی دسته بندی می کنند. طبق استاندارد ASME B16.5 انواع فلنج به کلاس های ۱۵۰-۳۰۰-۴۰۰-۶۰۰-۹۰۰-۱۵۰۰-۲۵۰۰ تقسیم بندی می شوند که این اعداد ماکزیمم فشار برحسب PSI بوده که فلنج ها در حداکثر دمای مجاز می توانند تحمل کنند. معمولا فشار کارکرد حدود ۲.۴ برابر اعداد فوق می باشد.
همچنین بر اساس استاندارد API (6A-6B-6BX) فلنج ها به کلاس های ۵۰۰۰-۳۰۰۰-۲۰۰۰-۱۵۰۰۰-۱۰۰۰۰ رده بندی می گردند.
مجموعه آهن ملل مناسب ترین و به روزترین قیمت لوله را به مشتریان ارائه می دهد.
مزایای روش اتصال به صورت فلنجی چیست؟
مهم ترین دلیل استفاده از این روش، قابلیت جداسازی آن می باشد، به این صورت که، زمانی که دو عدد لوله را به شکل مستقیم به یکدیگر جوش داده می شود، هنگامی که بخواهید آن ها را جدا کنید باید برش کاری انجام شود و بار دیگر جوش دهید ولی هنگامی که از انواع فلنج ها استفاده شود، می توانید با باز و بسته شدن پیچ و مهره ها این کار را انجام دهید.
در این روش به هر دو لوله یک فلنج جوش داده می شود و این دو فلنج از قسمت روبروی یکدیگر قرار گرفته و به وسیله پیچ و مهره ها به یکدیگر فشرده و سفت می شوند. برای جلوگیری از نشتی بین آن ها از واشر آب بندی مورد استفاده قرار می گیرد.
پیشنهاد مطالعه: برای کسب اطلاعات بیشتر درباره انواع لوله های فولادی و کاربرد آن ها در صنایع، مقاله “لوله فولادی چیست و در کدام صنایع قابل استفاده است؟” را مطالعه نمایید.
کلام آخر
انواع فلنج شامل فلنج گلودار جوشی، رزوه ای، چرخان، ساکت ولد و غیره است که برای بستن یا انشعاب زنی لوله ها به یکدیگر به کار می روند. همچنین از لحاظ جنس، انواع فلنج به دسته های مختلفی از جمله فولادی کربنی، فولاد آلیاژی و استیل تقسیم می شود.
سوالات متداول انواع فلنج و کاربرد آن ها در صنایع مختلف
فلنج چیست؟
فلنج قطعات فولادی هستند که برای اتصال برقرار کردن استفاده می شود و می توانند لوله را به اقلام لوله کشی صنعتی دیگر مانند لرزه گیر، شیرآلات وصل کنند.
متداول ترین کاربرد فلنج ها کدامند؟
فلنج ها در صنعت کاربرد و مصارف زیادی دارند. لازم است بدانید کلیه اتصالات لوله به تجهیزات مانند مخازن تحت فشار، پمپ ها، کمپرسورها و غیره از طریق فلنج ها انجام می شود. وصل شدن به شیرها و دیگر اقلامی که در مسیر لوله قرار دارند و نیاز به تعمیرات احتمالی دارند از طریق فلنج ها انجام می شود.
رایج ترین انواع فلنج کدامند؟
۱.سطح ساده ۲.نر و ماده ۳.فلنج صفحه دارای زبانه و شیاردار ۴.سطح برجسته ۵.گلودار جوشی ۶.اوریفیس فلنج ۷.فلنج اسلیپان ۸.جوشی ساکت ۹.فلنج رزوه ای ۱۰.حلقه مشترک ۱۱.لبه دار ۱۲.کور ۱۳.ته کوب
