لیست تولید کنندگان آهن اسفنجی در ایران

۲۰ کارخانه تولید آهن اسفنجی در کشور با ظرفیت بالای ۴۰۰ هزار تن در سال فعال می‌باشند. همچنین حدود ۲۰ کارخانه دیگر در حال اجرای طرح‌هایی با پیشرفت بالای ۳۰ درصد هستند که پس از پایان طرح، به جمع تولیدکنندگان این محصول اضافه خواهند شد. از آن جا که آهن اسفنجی به عنوان ماده ثانویه در تولید فولاد و مقاطع فولادی (میلگرد، تیرآهن و …) شناخته می‌شود و در قیمت آن‌ها نیز تاثیر مستقیمی دارد، آشنایی با کارخانه های تولید آهن اسفنجی در ایران که در این مقاله معرفی می‌کنیم از ضروریات فعالیت آگاهانه در این بازار است.

آهن اسفنجی چیست؟

آهن اسفنجی به عنوان جایگزینی برای آهن قراضه در صنعت آهن و فولاد و در کوره‌های القایی و قوس الکتریکی استفاده می‌شود. به دلیل کمبود آهن قراضه و بالابودن قیمت آن در سال‌های اخیر، آهن اسفنجی به یک ماده خام بسیار مهم برای تولید فولادِ باکیفیت تبدیل شده است.

---

لیست تولید کنندگان آهن اسفنجی ایران

آشنایی با شرکت های تولید آهن اسفنجی که در ادامه آورده‌ایم، به دلیل نقش تاثیرگذار این محصول در زنجیره تولید آهن و فولاد، اهمیت زیادی دارد. لیست تولیدکنندگان آهن اسفنجی در ایران با توجه به ظرفیت و حجم تولید، به ترتیب عبارتند از:

1. فولاد مبارکه اصفهان
2. فولاد خوزستان
3. توسعه آهن و فولاد گل گهر
4. فولاد کاوه جنوب کیش
5. معدنی و صنعتی چادرملو
6. صنایع فولاد آلیاژی پاسارگاد
7. فولاد هرمزگان
8. فولاد خراسان
9. صبا فولاد خلیج فارس
10. آهن و فولاد ارفع
11. جهان فولاد سیرجان
12. پارس فولاد سبزوار
13. فولاد سیرجان ایرانیان
14. آهن و فولاد غدیر ایرانیان
15. احیا استیل فولاد بافت
16. فولاد سفید دشت چهارمحال
17. فولاد غدیر نیریز
18. فولاد شادگان
19. فولاد قائنات
20. فولاد میانه

---

جدول مشخصات شرکت های تولید کننده آهن اسفنجی

در جدول زیر، ۲۰ شرکت فعال در زمینه تولید آهن اسفنجی در ایران با ظرفیت بالای ۴۰۰ هزار تن بررسی شده‌اند که پیش‌تر از آن‌ها نام بردیم.

همانطور که در جدول مشاهده می‌کنید، بزرگ‌ترین تولید کننده آهن اسفنجی کشور در حال حاضر کارخانه فولاد مبارکه اصفهان است. به طوری که تولید آهن اسفنجی فولاد مبارکه حدود ۲۴% از حجم تولید این محصول را در کشور شامل می‌شود. همچنین، این کارخانه ۹.۴ میلیون تن ظرفیت تولید دارد که بالاترین ظرفیت بین کارخانه های تولید آهن اسفنجی است.

بعد از فولاد مبارکه، فولاد خوزستان دومین کارخانه تولید آهن اسفنجی است که ۵.۶ میلیون تن در سال ظرفیت دارد و ۱۱ % از آهن اسفنجی کشور، تولید این کارخانه می‌باشد.

سومین کارخانه تولید آهن اسفنجی از نظر ظرفیت تولید، شرکت توسعه آهن و فولاد گل گهر است که ظرفیت آن ۳.۶ میلیون تن بوده و حدود ۹% از آهن اسفنجی کشور را تولید می‌کند.

همه شرکتهای تولید کننده آهن اسفنجی را با توجه به سهمشان از تولید، ظرفیت کلی تولید و محل استقرار در جدول مشاهده می‌کنید.

ردیف	نام شرکت	سهم از تولید %	محل استقرار کارخانه	ظرفیت تولید (میلیون تن)
۱	فولاد مبارکه اصفهان	۲۳.۷	اصفهان	۹.۴
۲	فولاد خوزستان	۱۱	خوزستان	۵.۶
۳	توسعه آهن و فولاد گل گهر	۸.۹	کرمان	۳.۶
۴	فولاد کاوه جنوب کیش	۵.۵	هرمزگان	۱.۹
۵	معدنی و صنعتی چادرملو	۵	یزد	۱.۶
۶	صنایع فولاد آلیاژی پاسارگاد	۵	فارس	۱.۸
۷	فولاد هرمزگان	۴.۶	هرمزگان	۱.۷
۸	فولاد خراسان	۳.۸	خراسان رضوی	۱.۶
۹	صبا فولاد خلیج فارس	۳.۷	هرمزگان	۱.۵
۱۰	آهن و فولاد ارفع	۳.۱	یزد	۱
۱۱	جهان فولاد سیرجان	۲.۸	کرمان	۱
۱۲	پارس فولاد سبزوار	۲	خراسان رضوی	۰.۸
۱۳	فولاد سیرجان ایرانیان	۲.۴	کرمان	۰.۸
۱۴	آهن و فولاد غدیر ایرانیان	۲.۳	یزد	۱
۱۵	احیا استیل فولاد بافت	۲.۳	کرمان	۰.۸
۱۶	فولاد سفید دشت چهارمحال	۲.۳	چهار محال و بختیاری	۰.۸
۱۷	فولاد غدیر نی‌ریز	۲.۳	فارس	۰.۸
۱۸	فولاد شادگان	۲.۲	خوزستان	۰.۸
۱۹	فولاد قائنات	۲.۱	خراسان جنوبی	۰.۸
۲۰	فولاد میانه	۲.۱	آذربایجان شرقی	۰.۸
۲۱	سایر	۳	–	۰.۷

---

طرح‌های در دست اقدام تولید آهن اسفنجی

شرکت‌هایی که در ادامه آورده‌ایم، کارخانه‌هایی هستند که در آینده به جمع تولید کنندگان آهن اسفنجی می‌پیوندند. این کارخانه‌ها طرح تولید آهن اسفنجی با ظرفیت های متفاوت را در دستور کار خود قرار داده‌اند. طرح‌های در دست اجرای آهن اسفنجی در این کارخانه‌ها پیشرفت بالای ۳۰% داشته و ظرفیت درنظرگرفته‌شده برای آن‌ها نیز بالای ۵۰۰ هزار تن و به صورت زیر می‌باشد:

ردیف	نام واحد تولیدی	مکان استقرار	ظرفیت تولید (میلیون تن)
۱	فولاد مکران	سیستان و بلوچستان	۴.۸
۲	سنگ آهن گهر زمین	کرمان	۳.۴
۳	توسعه آهن و فولاد گل گهر – طرح طوبی	کرمان	۱.۹
۴	فولاد بوتیای ایرانیان	کرمان	۱.۸
۵	فولاد تربت حیدریه	خراسان رضوی	۱.۸
۶	ماد شیمی	هرمزگان	۱.۷
۷	معدنی و صنعت آهن و فولاد بافق	یزد	۱.۷
۸	توسعه طلوع تجارت خلیج فارس	کرمان	۱.۷
۹	افرا فولاد پارس	هرمزگان	۱.۶
۱۰	فولاد کردستان	کردستان	۱.۶
۱۱	آهن و فولاد سرمد ابرکوه	یزد	۱.۲
۱۲	آهن و فولاد الماس آرتاویل	اردبیل	۱.۱
۱۳	فولاد اقلید پارس	فارس	۱
۱۴	جهان فولاد سیرجان	کرمان	۱
۱۵	احیاء استیل فولاد بافت – فاز ۲	کرمان	۰.۸
۱۶	صنعت و معدن ذوب آهن جنوب شرق ایرانیان	کرمان	۰.۸
۱۷	فولاد رشتخوار	خراسان رضوی	۰.۸
۱۸	فولاد رهام پارس	فارس	۰.۵
۱۹	کاوند نهان زمین	کرمان	۰.۵
۲۰	فولاد بهنورد کویر	یزد	۰.۵
۲۱	فولاد پارس هفت تپه	خوزستان	۰.۵

---

ظرفیت تولید آهن اسفنجی کشور چقدر است؟

طبق آمار انجمن تولیدکنندگان فولاد، حجم تولید آهن اسفنجی ایران در سال‌های اخیر بیش از ۳۰ هزار تن بوده است. این حجم تولید در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به این صورت است:

• حجم تولید آهن اسفنجی ایران در سال ۱۴۰۱ ← ۳۱.۷۳۰ تن
• حجم تولید آهن اسفنجی ایران در سال ۱۴۰۲ ←  ۳۳.۳۹۶ تن

نرخ رشد تولید آهن اسفنجی در سال ۱۴۰۲ برابر با ۵.۳ درصد بود که نسبت به دوره مشابه قبلی تقریبا ثابت مانده است. دلیل حفظ این نرخ رشد ۵ درصدی نیز محدودیت کمتر گازِ واحدهای احیاء مستقیم ناشی از میانگین بیشتر دمای زمستان در مقایسه با سال قبل می‌باشد.

محصول	کل تولید
	سال ۱۴۰۱	سال ۱۴۰۲	درصد تغییرات
آهن اسفنجی	۳۱،۷۳۰ تن	۳۳،۳۹۶ تن	۵.۳%

---

قیمت آهن اسفنجی

نمودار قیمت آهن اسفنجی در سال ۱۴۰۲ را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید. قیمت آهن اسفنجی در این نمودار از حدود ۱۲۰،۰۰۰ تا ۱۴۰،۰۰۰ ریال در هر کیلو متغیر است. نوسانات قیمت آهن اسفنجی، متاسفانه تحت تاثیر کنترل‌های دستوری قیمتی نیز قرار گرفته است، اما این تاثیر به صورت مقطعی بوده؛ به طوری که شوک‌های نزولی در برخی هفته‌ها به آن وارد شده است.

نمودار و قیمت روز آهن اسفنجی در سال ۱۴۰۳ را نیز می‌توانید در لینک زیر ببینید. قیمت این محصول در سال ۱۴۰۳ در محدوده ۱۵۰،۰۰۰ ریال می‌باشد.

از آنجا که آهن اسفنجی از مهم‌ترین مواد اولیه در تولید فولاد است، نقش کلیدی در صنعت فولاد و مخصوصا در قیمت‌گذاری فولاد و محصولات نهایی آن  دارد. به طوری که می‌توان آهن اسفنجی را گلوگاه زنجیره تولید آهن و فولاد دانست. در این حالت با کنترل عرضه و تقاضا و قیمت آهن اسفنجی، می‌توان قیمت‌ فولاد و مقاطع فولادی را نیز کنترل کرد.

---

سخن آخر

لیست تمامی تولیدکنندگان آهن اسفنجی در کشور را به همراه جزئیات حجم تولید آن‌ها در این مقاله گردآوری کردیم تا منبعی جامع برای دسترسی به تولیدکنندگان این ماده حیاتی داشته باشید. استفاده از آهن اسفنجی تولیدکنندگان برتر، منجر به تولید با کیفیت در صنعت فولاد و عملکرد بالا خواهد شد.