از فولاد پوشش دار چه می دانید؟

فولاد پوشش دار از جمله محصولاتی است که به وفور در صنایع به کار برده می شود. سال هاست که روکش دادن فولاد با فلز روی، روشی استاندارد برای محافظت از آن در برابر خوردگی است. این کار به این منظور انجام می گردد تا طول عمر سازهای که با فولاد ساخته می شود، افزایش یابد. با آهن ملل همراه باشید تا بیشتر در مورد انواع پوشش ها و روش های روکش دادن فولاد بدانید.

انواع روکش کردن فولاد با روی

همان طور که در ابتدا بیان شد روکش کردن فولاد با روی انجام می گردد که روش های انجام آن به صورت زیر است:

• فرو بردن فولاد درون مذاب روی
• پاشیدن روی مذاب شده بر روی قطعه فولادی مورد نظر
• وارد کردن فولاد درون پودر داغ روی
• پوشش دادن فولاد با استفاده از روش الکترولیز

فرو بردن فولاد درون مذاب روی

در روش فرو بردن در فلز مذاب، ابتدا فولاد را با حمام کردن در اسید، تمیز می کنند. سپس فولاد را درون مذاب یا آلیاژ مذاب آهن و روی، فرو می برند. روکش روی به عنوان مرزی فیزیکی بین فولاد و محیط بیروی عمل کرده و از فلز محافظت می کند. بدین ترتیب اگر در زمان استفاده و یا حمل، خراش بردارد، روکش روی موجود بر روی فولاد خورده می شود و فولاد سالم می ماند. آلیاژ آهن و روی، سطح بهتری برای رنگ کردن یا جوش کاری ایجاد می کند.

میزان ماندگاری و دوام فولاد پوشش دار

دوام فولاد پوشش دار به دو مورد بستگی دارد:

• ضخامت روکش استاندارد ۲۷۰ G/m^۲  (یعنی ۱۳۷.۵ G/m^۲  در هر رو)
• محیط نگهداری و استفاده

این دو عامل می توانند به خودی خود دوام روکش فولاد را افزایش دهند. اما عواما دیگری نیز در محیط ها وجود دارند که در ادامه توضیح داده می شوند. مکان های ساحلی و محیط های صنعتی که ترکیبات نمکی و دی اکسید گوگرد بالایی در هوای آن ها وجود دارد، می توانند خوردگی و پوسیدگی را افزایش دهند.

قلیاهای موجود در سیمان، قیر و ملات های آهکی، روکش روی را می خورند، ولی در حالت خشک، خوردگی به صورت آرام رخ می دهد، در هر حال کلرید کلسیمی که به عنوان زودگیر به ملات ها اضافه می گردد، بسیار خورنده است و باید به میزان کم مورد استفاده شود.

در اتصالاتی که برای آهن گالوانیزه انتخاب می شوند، باید مراقب بود پیل دو فلز با روی ایجاد نشود، به خصوص از تماس مس یا برنج با اهن گالوانیزه به جد باید خودداری نمود. فلزات دیگر مانند سرب، آلومینیوم و فولاد ضدزنگ در هوای پاک اثرات کمتری دارند ولی به طور کلی همه بست ها باید با واشرهای لاستیکی در برابر رطوبت محفوظ و عایق گردند. در مواردی که فولاد با پوشش روی باید با چوب تازه یا چوب عمل آمده با افزودنی های با پایه مس، محکم شود، باید چوب را با رنگ قیری پوشاند. اگر روکش هنگام بریدن، بست زدن و یا جوش کاری صدمه ببیند، باید آن را با رنگ های پر روی ترمیم نمود.

می توان فولاد گالوانیزه را به عنوان تزیین یا افزایش مقاومت آن  در مقابل خوردگی، رنگ کرد. به هر حال اگر پرداخت نهایی آهن از جنس روی و با درخشش معمولی باشد، از زیر رنگ مشخص است. نوع با جلای کمتر یا آلیاژ آهن و روی برای رنگ آمیزی مناسب تر خواهند بود.

فولاد با پوشش آلومینیوم- روی

این فولاد با پوششی متشکل از ۵۵% آلومینیوم و ۴۳.۵ روی و ۱.۵ سیلیسیم با دوام تر از فولاد پوشش دار  با همان ضخامت از روی خالص است و می توان آن را بدون محافظت بیشتر در محیط های معمولی استفاده نمود. به علاوه این آلیاژ به عنوان زیر سازی برای بعضی از پوشش های ارگانیک استفاده می شود.

فولاد با پوشش حلب سربی و فولاد با روکش سرب

سرب و حلب سربی ( آلیاژی از سرب (۹۰-۸۰ درصد) و قلع (۲۰-۱۰ درصد)) به عنوان سطوح نهایی برای فولاد و فولاد ضدزنگ برای کارهای روکش کاری و سقف سازی استفاده می شوند. برای پوشاندن فولاد ضدزنگ با یک لایه ۲۰ میکرونی حلب سربی، می توان فولاد را در آلیاژ مذاب فرو برد.

فولاد ضدزنگ پوشش داده شده با حلب سربی نسبت به پیل های دو قطبی مقاوم است و می توان آن را در تماس با سرب، مس، آلومینیوم یا روی به کار برد. جابه جایی (انقباض و انبساط) گرمایی آن مانند فولاد ضد زنگ است و می توان قطعاتی تا ۹ متر طول را برای سقف یا روکش کاری استفاده کرد.

ورق فولاد با روکش سربی برای پوشش نهایی یا سقف مناسب است و همان کارایی و خواص ضدپوسیدگی سرب را به همراه دارد. به خاطر مقاومت فولاد، ورق را می توان برای قسمت های خودایستای افقی، پوشش زیرین سازه ها، آب روها و قطعات تاشده به کار برد. اتصالات را می توان با سرب داغ به روش معمولی که در مورد سرب اجرا می شود، محکم نمود.بخش های انتهایی قطع شده را باید با لحیم کاری به صورت موضعی محافظت کرد.

فولاد پوشیده شده با مواد آلی

مدرن ترین روکش ها، پوشش های آلی گرماچسب با تنوع رنگی است که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• پلاستیک های P.V.C (پوشش رنگی) 
• پلی وینیل
• فلوراید (P.V.F2)
• پلی استرها
• فیلم P.V.C (استلوتیت)

از میان موارد ذکر شده، در حال حاضر پلاستیک P.V.C بیشترین بازار روکاری و سقف را به خود اختصاص داده است.

پوشش پلاستیک P.V.C

پلاستیک P.V.C را روی فولاد پوشش دار شده با روی- آلومینیوم با ضخامت ۰.۲ میلیمتر استفاده می کنند. سطح پایانی آن درشت دانه، زمخت و چرم مانند است و در رنگ های متنوعی موجود می باشد؛ هر چند رنگ های مات برای پوشش سقف پیشنهاد می شوند. طرف دیگر معمولا با یک ماده ضدخوردگی پوشیده می شود و پرداخت آن پلی استر است. البته P.V.C برای محیط های بسیار شیمیایی نیز مناسب است، باید در کارگاه و هنگام حمل و نقل دقت کرد تا سطح بیرونی صدمه فیزیکی نبیند. برای شرایط غیر دریایی بادوام ترین رنگ ها، دوامی در حدود ۲۰ سال خواهند داشت. رنگ های تند و براق در مکان های ساحلی عمر کمتری دارند.

پوشش P.V.F2

P.V.F2 که یک فلوئورو کربن خنثی است، به صورت پوشش های با ضخامت ۰.۰۲۷ میلیمتر بر روی فولاد گالوانیزه به کار می رود. دوام رنگ آن در دمای زیر ۱۲۰ درجه سانتی گراد، بالاست و برای استفاده در هر مکانی مناسب است. سطح نهایی صاف است و به راحتی تمیز می گردد. البته باید از آن محافظت زیادی نمود تا صدمه فیزیکی نبیند.

پوشش پلی استر

فولاد گالوانیزه با پوشش پلی استر یا پلی استر سیلیسیم، تولیدات به صرفه و اقتصادی هستند، ولی در مکان های غیر سخت، عمر میان مدت دارند. در استفاده خارجی تا ده سال به تعمیر و نگهداری نیازی نیست؛ ولی این پوشش ها برای داخل مناسب تر هستند. از پلی استر سیلیسیم نباید در مکان های دریایی یا داغ و مرطوب استفاده کرد. این دو نوع پوشش معمولا صاف هستند و ضخامت آن ها ۰.۰۲۵ میلیمتر می باشد.

لعاب

فولادهای پوشیده شده با لعاب، نور را به خوبی باز می تابانند و برای داخل مناسب تر خواهند بود. از این رو فولاد با روکش لعاب به صورت تایل برای سقف های کاذب و روکش دیوارها استفاده می شوند. این پوشش که ۰.۰۲۲ میلیمتر ضخامت دارد، معمولا به آهن پوشیده شده با آلیاژ روی- آلومینیوم (به طریقه غرق در مذاب) اضافه می شود و تمیز نمودن آن راحت تر است. رنگ استاندارد آن سفید براق است ولی به رنگ های روشن دیگری نیز موجود است.

کلام پایانی

فولاد به عنوان پر مصرف ترین فلز در صنایع مختلف است از این رو محافظت و نگهداری ان در برابر عوامل خورنده و شرایط جوی نامناسب بسیار ضروری است. از این رو به منظور نگهداری بلند مدت فولاد، آن را با استفاده از روکشش هایی پوشش می دهند. در این مقاله انواع فولاد پوشش دار گفته شد و ویژگی هر کدام به صورت مختصر بیان گردید.