ایران از نظر تولید فولاد در رتبه دهم جهان قرار دارد، به‌طوری که در بازه زمانی دسامبر ۲۰۲۲-۲۰۲۳ افزایش ۱.۸ درصدی داشت. از آنجایی که میزان ۱۷ درصد از صادرات غیرنفتی در صنعت فولاد ایران انجام می شود، افزایش تولیدات فولادی و آهن باعث ارتقاء جایگاه ایران در بازارهای جهانی خواهد شد.
این در حالی است که آمار تولید محصولات فولادی در سه ماه اول سال ۱۴۰۳، در بخش مقاطعی همچون بیلت و بلوم، ورق سرد، میلگرد و فولاد میانی، رشد منفی را گزارش کرده اند. همچنین آخرین آمار نشان می دهد که میزان تولیدات ۵ ماهه اول سال ۱۴۰۳، در مجموع برای مقاطع نبشی، ناودانی، میلگرد و تیرآهن منفی بوده است.
سهم فولاد از تولید ناخالص داخلی چقدر است؟
مشاور طرح جامع فولاد کشور و معاون برنامه ریزی شرکت فولاد تکنیک گفته است که سهم صنعت فولاد از تولید ناخالص داخلی کشور، تقریبا ۴.۵ درصد است که از استانداردهای جهانی بالاتر است. با این حال، چالش های زیادی بر سر تولید فولاد ایران و رساندن آن به حد معقول وجود دارد؛ مانند کمبود برق و گاز، کمبود مواد اولیه و برنامه های راهبردی برای توسعه صنعت فولاد و تخصیص منابع ارزی به ویژه ارزهای نیمایی.
البته در صورت کاهش مواد اولیه برای تولید مقاطع فولادی، بخشی از مواد اولیه می بایستی از طریق واردات تأمین شود و روی قیمت آهن تأثیر به سزایی خواهد گذاشت.
طرح های دولت برای توسعه صنعت فولاد
اخیرا طرح های جامعی توسط تولید کنندگان فولاد ایران، شرکت های بزرگی همچون ایمیدرو ارائه شده است. مشکلی که این وسط وجود دارد، اخذ مجوزهای مازاد است که برای تولیدکنندگان فولاد صادر می شود. طبق سند چشم انداز ۱۴۰۴، ظرفیت تولید فولاد ۵۵ تُن در نظر گرفته شده است، با این وجود، حدود ۱۴۵ میلیون تُن مجوز در زنجیره فولاد وجود دارد. در صورت تحقق این هدف برای سال بعد، امکان عبور تولید فولاد ایران از ۶۰ میلیون تُن وجود خواهد داشت. با این حال، تولید ۶۵ میلیون تُنی فولاد باعث بر هم زدن تعادل زنجیره می شود.
تولید فولاد کافی نیست!
پیش بینی های افزایش تولید ایران در یک طرف و بحث صادرات در طرف دیگر قضیه وجود دارد. اینکه چه میزان از این تولیدات بر مصرف داخلی و تقویت چرخ اقتصاد کشور تخصیص داده شده است، باید دید که تا چه اندازه این میزان می تواند جوابگوی صادرات هم باشد. میزان صادرات زنجیره آهن و فولاد در ۵ ماهه سال ۱۴۰۳ برای کل محصولات فولادی نسبت به بازه زمانی مشابه در سال قبل خوشبختانه ۶ درصد افزایش یافته است. با وجود این، میزان صادرات کل زنجیره آهن و فولاد در ۵ ماه نخست امسال، رشد منفی ۱۳ درصد را نسبت به سال گذشته داشته است.
