سقف وافل؛ مشخصات و روش های اجرای آن

سقف بخش مهمی از ساختمان است که وظیفه تحمل و انتقال بارهای وارد شده بر آن و وزن خود را دارد. سقف های سازه ای از نظر مقاومت و استحکام، آتش سوزی و رطوبت از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند.

سقف ها نیز مانند دیگر اجزای ساختمان، سیستم های متفاوتی دارند که دال بتنی یکی از آن ها است. همانطور که می دانید دال بتنی از بتن و مقاطع فولادی تشکیل می شود. یکی از انواع دال های بتنی، سقف وافل است که ویژگی های منحصر به فردی دارد. در این مقاله، به روش های اجرای سقف های وافل نگاهی خواهیم انداخت و مزایا و معایب استفاده از آن را به صورت کامل شرح می دهیم. پس تا آخر مقاله با آهن ملل همراه باشید.

تاریخچه سقف وافل

اگر نگاهی به بناهای باستانی بیندازیم، خواهیم دریافت که ساخت سقف های وافل به هزاران سال قبل از میلاد بر می‌گردد. می توان گفت که اولین بار، معماران یونانی به اجرای این نوع سقف ها پرداختند. معروف ترین بنای باستانی که به شکل سقف وافل است، مربوط به بنای آکروپولیس می باشد، حتی قبل از آن، این شکل از سقف را در بنای تخت جمشید می توان مشاهده کرد. به تدریج از اوایل قرن ۱۹ سقف های وافل تغییرات پیشرفته تری پیدا کردند.

سقف های وافل در دهه ۱۳۵۰ وارد ایران شدند و محبوبیتی خاصی در میان معماران و مهندسان پیدا کردند. از ساختمان های معروفی که در ایران با این سقف ها ساخته شده اند، می توان به فرودگاه تبریز، ایستگاه راه آهن اصفهان و تهران و کتابخانه ملی اشاره کرد.

سقف وافل چیست؟

سقف های وافل نوعی دال بتنی است که معمولا در صورت نیاز به دهانه بزرگ، ارتفاع بالاتر از ۱۲ متر و کاهش بار مرده، از آن ها استفاده می شود. همچنین عبارت وافل به علت ظاهر مربعی شکل و مشبک به آن گفته می شود.

وزن این نوع سقف در مقایسه با سقف های تیرچه بلوک و عرشه فولادی کمتر است چراکه تا ۲۰% مصرف بتن و میلگرد کاهش می یافته و هزینه آن بسیار کمتر می شود. جالب است بدانید پس از اجرای سقف های وافل، قالب های آن قابل جدا شدن هستند و می توان دوباره از آن ها استفاده کرد.

سقف وافل چیست
سقف وافل چیست

مشخصات سقف وافل

مشخصات این نوع سقف عبارت است از:

  • معمولا ضخامت سقف های وافل بین ۸۵ تا ۱۰۰ میلیمتر است در حالی که عمق دال های بتن معمولی به ۳۰۰ تا ۶۰۰ میلیمتر محدود می شود.
  • عرض تیرها در سقف وافل معمولا ۱۱۰ تا ۲۰۰ میلیمتر است.
  • سقف وافل تقویت شده را می توان برای دهانه های تا ۱۶ متر ساخت.

مزایا و معایب استفاده از سقف وافل

استفاده از سقف های وافل دارای مزیت ها و معایبی هستند که مزایای آن به صورت زیر می باشند:

مزایا و معایب سقف وافل
مزایا و معایب سقف وافل
  • ظرفیت حمل بار بیشتر از سایر انواع دال
  • میزان استفاده از میلگرد و بتن کمتر از دیگر سقف های بتنی
  • از آنجایی که این سیستم ها وزن کمتری دارند، صفحات وافل می توانند بارهای سنگین تر و مسافت های طولانی تری را نسبت به دال های تخت تحمل کنند.
  • استفاده مجدد از قالب های آن ها به مقرون به صرفه بودن آن اشاره دارد.
  • دال وافل را می توان هم به عنوان دال سقف و هم به عنوان دال کف استفاده کرد.
  • استفاده مجدد از قالب های آن
  • اجرای ساخت سریع
  • مقاومت بالا در برابر ارتعاشات، آتش سوزی
  • قابلیت اجرا بر روی اسکلت بتنی و فولادی
  • استفاده از نیروی انسانی کمتر
  • افزایش مقاومت برشی و خمشی
  • عایق صدا و حرارت

از معایب آن نیز می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • دال های وافل نیازمند نیروی کار متخصص و با مهارت است.
  • به علت استفاده از قالب های مخصوص هزینه بالایی نسبت به دیگر دال ها دارد.
  • نگهداری از آن ها مشکل است.
  • در ارتفاع های بلند می توان از آن ها استفاده کرد.
  • آن ها برای مناطق شیبدار مناسب نیستند. در صورت وجود شیب لازم است با عملیات خاکبرداری سطح صاف شود.
  • به دلیل وزن کم در مناطقی بادهای شدید می وزد، مناسب نیست.

سقف وافل یکی از انواع سقف های مورد استفاده در اسکلت بتنی است که استفاده از آن روز به روز گسترش می یابد. این نوع سقف از نظر شکل ظاهری، تحمل بار و کاربرد، تفاوت های زیادی با سقف های بتنی دیگر دارد.

اجرای سقف وافل

به طور کلی سقف های وافل به دو روش تخت و مدولار اجرا می شوند که در ادامه به شرح مختصر هر یک از دو روش می پردازیم.

اجرای روش تخت

برای اجرای سقف های وافل، ابتدا پایه های اطمینان مانند جک یا اسکافلد را در جای خود قرار می گیرد. برای ایجاد سطحی یک دست، از قالب فلزی (پلای‌ وود) استفاده می شود. پس از آن با قرار دادن قالب های وافل می توان بتن ریزی را انجام داد. در نهایت پس از گذشت زمان مورد نیاز طبق ضوابط آیین نامه، قالب ها را باز می کنند.

اجرای روش مدولار

مراحل اجرای روش مدولار و تخت یکسان است، با این تفاوت که در استفاده از پلای ‌وود یا قالب فلزی تفاوت دارند. در روش مدولار عموما نیازی به تسطیح کردن سقف توسط پلای ‌وود نیست.

انواع سقف وافل

سقف های وافل دارای دو نوع یک طرفه و دو طرفه تقسیم می شوند.

  • سقف های وافل یک طرفه
  • سقف های وافل دو طرفه

سقف وافل یک طرفه

سقف وافل یک طرفه به دلیل قرار گرفتن تیرچه ها در یک طرف، میلگردهای کمتری در ساخت آن به کار برده می شوند. به همین علت اجرای آن به صرفه تر از نوع دو طرفه است. این نوع سقف بیشتر در دهانه های کوتاه به کار برده شده و قالب های مورد استفاده در آن مستطیل شکل می باشند.

سقف وافل دو طرفه

قالب های مورد استفاده در این نوع دال به شکل مربع و در دهانه های بزرگ قابل اجرا است. از آنجایی که این نوع سقف دو طرفه می باشد، از استحکام بالاتر و میلگردهای مصرفی آن بیشتر است، در نتیجه قیمت اجرای بالاتری را در پی دارد.

قالب های سقف وافل

شکل نهایی بتن، استحکام آن، سطح صاف و صیقلی به جایگذاری صحیح قالب های وافل و جنس آن وابسته هستند. معمولا قالب های وافل در دو جنس کامپوزیتی و پلاستیکی موجودند که نوع کامپوزیتی آن بهتر از پلاستیک می باشد زیرا اجرا و جدا شدن آن راحت تر است و به کاهش آلودگی های زیست محیطی کمک می کند. به طور کلی قالب ها در چند دسته موجود می باشند:

قالب های وافل یک طرفه: این نوع از قالب اتصال بهتری با ستون و تیرهای انتهایی دارد و باعث کاهش استفاده از بتن و میلگرد می شود که در نهایت کاهش قیمت سقف وافل را در پی دارد.

قالب های وافل دو طرفه: قالب های دو طرفه با توجه به ضخامت سقف و دهانه بین ۲۵ تا ۷۰ سانتیمتر متغیر است.

قالب های وافل دو طرفه قفل دار: قالب های قفل دار بهترین نوع از قالب ها هستند. از ویژگی های این نوع قالب ضخامت لبه پایین، سهولت در ترکیب با قالب های فلزی، اجرای آسان و یکپارچه شدن سقف می شود.

قالب سقف وافل
قالب سقف وافل

اجرای سقف وافل در اسکلت فلزی

از ویژگی های سقف وافل که در بالا به آن اشاره کردیم این است که دال وافل در اسکلت های بتنی و فلزی قابل اجرا است. با این تفاوت که در اسکلت های فلزی، سقف وافل یک طرفه، به تیرهای میانی نیاز دارد؛ اما سقف وافل دو طرفه بدون تیرهای میانی نیز قابل اجرا است. لازم به ذکر است سقف وافل یک طرفه در اسکلت فلزی بسیار شبیه سقف تیرچه یونولیت عمل می کند.

چرا در طبقات پارکینگ از سقف وافل استفاده می شود؟

معمولا طبقات بالای پارکینگ، با سقف عرشه فولادی و طبقات پایین تر را با سقف وافل می سازند؛ به دلیل اینکه در اجرای سقف وافل دو طرفه تیری وجود نداشته و همچنان از مقاومت خوبی برخوردارند. بنابراین در ساخت سقف های دهانه بزرگ مانند پارکینگ کاربرد دارند.

مقایسه سقف تیرچه بلوک وسقف وافل

سقف تیرچه بلوک به صورت یک طرفه اجرا می شود؛ اما سقف های وافل هم به صورت یک طرفه و هم دو طرفه قابل اجرا هستند. در سقف تیرچه بلوک، بار از سقف به دو تیر رو به روی هم وارد می شود در حالی که در سقف وافل دو طرفه، نیرو وارده، بر چهار تیر اطراف سقف وارد می شود.

در سقف وافل نیاز به تیرچه های از پیش ساخته شده نیست و به صورت درجا اجرا می شود. به دلیل نظارت از صفر تا صد اجرای سقف، کیفیت آن بسیار بالا می باشد در حالی که در سقف های تیرچه بلوک چون از تیرچه های پیش ساخته استفاده می شود، نظارتی بر کیفیت و استاندارد میلگردهای استفاده شده در آن نشده است؛ به همین ترتیب کیفیت سقف نیز پایین می آید.

از دیگر تفاوت های این دو سقف، اندازه دهانه می باشد، دهانه سقف تیرچه بلوک حدود ۸ تا ۹ متر است در حالی که دهانه سقف وافل تا ۱۷ متر هم می رسد.

تفاوت سقف وافل و یوبوت

  • همانطور که گفتیم سقف وافل، وزن سبکی دارد در حالی که سقف یوبوت دارای وزن سنگینی است؛ بنابراین برای استفاده در مناطق زلزه خیز مناسب نیست.
  • مقطع سقف وافل به صورت حرف T بوده و مقطع سقف یوبوت به شکل L می باشد.
  • سقف های وافل در برابر آتش سوزی بسیار مقاوم تر از سقف یوبوت است.
  • به دلیل وجود دو لایه پوشش بتن در سقف یوبوت عایق صوتی بالاتری نسبت به سقف وافل می باشد.
  • قالب های وافل قابل استفاده مجدد هستند ولی قالب های به کار برده شده در سقف های یوبوت یک بار مصرف می باشند. پس می توان نتیجه گرفت که استفاده از سقف های وافل نسبت به سقف های یوبوت، اقتصادی تر هستند.
مقایسه سقف یوبوت و سقف وافل
مقایسه سقف یوبوت و سقف وافل

سخن آخر

سقف وافل به دو دسته یک طرفه و دو طرفه دسته بندی می شود. سقف یک طرفه آن به میلگردهای کمتری نیاز دارد و در دهانه های کوتاه تر به کار برده می شود در حالی که سقف های دو طرفه برای دهانه های بزرگ تر مصرف می شود و از استحکام بالاتری برخوردار است.

از مزایای استفاده از سقف وافل می توان به اجرای ساخت سریع، امکان استفاده مجدد از قالب ها، قابل اجرا بر روی اسکلت بتنی و هم فلزی، عایق صدا و حرارات، دارابی وزن سبک و غیره اشاره کرد.

سقف های وافل به دو روش تخت و مدولار اجرا می شوند که تنها تفاوت در این دو روش، نیاز نداشتن روش مدولار به قالب فلزی است. شایان ذکر است برای انتخاب هر یک از آن ها از مهندسان سازه مشاوره بگیرید.

سوالات متداول سقف وافل؛ مشخصات و روش های اجرای آن

انواع سقف وافل کدامند؟

سقف وافل به دو دسته یک طرفه و دو طرفه تقسیم می شود.

مزایای استفاده از سقف وافل چیست؟

از مزایای استفاده از سقف وافل می توان به اجرای ساخت سریع، امکان استفاده مجدد از قالب ها، قابل اجرا بر روی اسکلت بتنی و هم فلزی، عایق صدا و حرارات، دارابی وزن سبک و غیره اشاره کرد.

تفاوت سقف وافل و سقف یوبوت چیست؟

مقطع سقف وافل به صورت حرف T بوده و مقطع سقف یوبوت به شکل L می باشد. همچنین به دلیل وجود دو لایه پوشش بتن در سقف یوبوت عایق صوتی بالاتری نسبت به سقف وافل می باشد.

پاسخ دهید

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.