انواع ورق روغنی با توجه به استاندارد DIN1623 به سه دسته ورق روغنی St12 (کشش معمولی)، ورق روغنی st13 (نیمه کشش) و ورق روغنی st14 (کشش عمیق) تقسیم می‌شوند. این دسته‌بندی، انواع ورق های روغنی را برای کاربردهای معمولی و کاربردهای کشش عمیق و فوق عمیق مناسب می‌گرداند. آنچه باعث تفاوت این نوع ورق‌ها شده است، ترکیب شیمیایی و خواص مکانیکی ورق ها است که در ادامه با جزئیات بیشتر به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
نسخه صوتی مقاله معرفی انواع ورق روغنی
ورق روغنی چیست؟
ورق روغنی، همان ورق نورد سرد است که معمولا سطح آن روغنکاری می‌شود و به همین دلیل در بازار بیشتر با نام ورق روغنی شناخته می‌شود. این ورق از فرآیند نورد سرد ساخته شده که به همین خاطر، کیفیت سطح بالا (سطحی صاف و صیقلی و یکنواختی در لبه‌ها)، ابعادی دقیق با کمترین تلرانس و ظاهری زیبا دارد.
معرفی انواع ورق روغنی
انواع ورق روغنی با توجه به خواص مکانیکی، عملیات حرارتی انجام‌شده روی آن‌ها و همچنین آلیاژهایی که در آن‌ها استفاده شده در سه گرید St12، St13 و St14 دسته‌بندی می‌شوند. این نام‌گذاری طبق استاندارد DIN1623 انجام شده و به صورت زیر معرفی می‌شوند:
| انواع ورق روغنی | خواص مکانیکی | موارد مصرف |
| ورق روغنی st12 | کشش معمولی | قابل استفاده در کاربردهای عمومی |
| ورق روغنی st13 | نیمه کششی | استفاده در کاربردهای با کشش عمیق |
| ورق روغنی st14 | کششی | استفاده در کاربردهای با کشش فوق عمیق |
جالب است بدانید انواع ورق های روغنی St12، St13، St14 در استاندارد JIS ژاپن با نام‌های زیر شناخته می‌شود:
SPCC: ورق فولاد کربنی نورد سرد برای استفاده عمومی
SPCD: ورق و نوار فولاد کربن نورد سرد برای مُهرزنی*
SPCE: ورق فولاد کربن نورد سرد برای کشیدن عمیق
(* مهرزنی یا Stamping که به آن پرسکاری نیز می‌گویند، فرآیندی است که در آن ورق فلزی وارد دستگاه مهرزنی شده و توسط یک ابزار و یک قالب، تحت فشار قرار گرفته و شکل نهایی تولید می‌شود.)
در ادامه، این سه ورق را به طور کامل معرفی می‌کنیم.
۱- ورق روغنی St12 (ورق روغنی معمولی)
یکی از انواع ورق روغنی، ورق st12 است که به آن «ورق نورد سرد با کشش معمولی» نیز گفته می‌شود. این ورق روغنی از فولاد کم کربن St12 ساخته می‌شود. با این حال، نسبت به سایر ورق های روغنی که در ادامه آورده‌ایم، از کربن بیشتری برخوردار است و درصد عناصر آلیاژی آن نیز بالاتر است. درصد عناصر تشکیل دهنده ورق st12 را در جدول زیر مشاهده می‌کنید:
| ترکیب شیمیایی st12 | |||||
| نوع ورق | کربن (C) – max | منگنز (Mn) | فسفر (P) | گوگرد (S) | آلومینیوم (Al) |
| ورق st12 | ۰.۱۰ | ۰.۵۰ | ۰.۰۳۵ | ۰.۰۳۵ | ۰.۰۲۰ |
از ویژگی‌های کلیدی این ورق روغنی، استحکام کششی بالا، قابلیت تحمل بارهای سنگین و مقاومت در برابر تغییر است. به دلیل قابلیت کشش کم (استحکام کششی بالا) این ورق، از آن بیشتر در ساخت و ساز، بسته‌بندی، لوازم برقی و به طور کل کاربردهای صنعتی استفاده می‌کنند.
با توجه به خواص مکانیکی ورق روغنی St12 که در مقاله ورق روغنی St12 چیست به طور کامل آن‌ها را بررسی کردیم، این ورق شکل‌پذیری قابل قبولی دارد و به راحتی خم می‌شود؛ اما مهرزنی روی آن مجاز نیست.
| خواص مکانیکی ورق st12 | |||
| نوع ورق | نقطه تسلیم (MPa) | استحکام کششی (MPa) | درصد کشیدگی |
| ورق st12 | ≤۲۸۰ | ۲۷۰ ~410 | ≥۲۸% |
در نهایت باید گفت این نوع ورق روغنی، قیمت بالاتری نسبت به ورق گرم (ورق سیاه) دارد، ولی نسبت به دیگر انواع ورق روغنی از قیمت مناسب‌تری برخوردار است.
۲- ورق روغنی St13 (ورق روغنی نیمه کشش)
ورق روغنی St13 با عنوان «ورق نورد سرد نیمه کششی» شناخته می‌شود. این نام‌گذاری نشان‌دهنده قابلیت کشش این ورق در حد متوسط است؛ به طوری که در دمای معمولی از ۳۲% تا ۳۶% قابلیت تغییر طول دارد. این تغییر طولِ متفاوت در ضخامت‌های مختلف اتفاق می‌افتد.
ورق St13 با استفاده از فولاد کم کربن St13 با دقت ابعادی نسبتا بالا ساخته می‌شود. ترکیب شیمیایی و عناصر تشکیل دهنده ورق روغنی st13 را می‌توانید در جدول زیر مشاهده کنید:
| ترکیب شیمیایی ورق St13 | |||||
| نوع ورق | کربن (C) – max | منگنز (Mn) – max | فسفر (P) – max | گوگرد (S) – max | آلومینیوم (Al) – Min |
| ورق St13 | ۰.۰۸ | ۰.۴۵ | ۰.۰۳۰ | ۰.۰۲۵ | ۰.۰۲۰ |
با توجه به خواص مکانیکی این ورق می‌توان گفت، ورق st13 قابلیت کشش و خمش سرد بالایی دارد. از قابلیت جوشکاری و همچنین مهرزنی خوبی برخوردار است. با توجه به خواص اشاره شده، این ورق به طور گسترده برای ساخت قطعات مختلف خودرو، ماشین‌آلات و لوازم خانگی استفاده می‌شود.
| خواص مکانیکی ورق St13 | |||
| نوع ورق | نقطه تسلیم (MPa) | استحکام کششی (MPa) | درصد کشیدگی |
| ورق St13 | ۱۲۰ ~ ۲۴۰ | ۲۷۰ | ۳۲% تا ۳۶ % (در ضخامت‌های مختلف) |
۳- ورق روغنی St14 (ورق روغنی فوق کشش)
نام دقیق ورق St14، «ورق نورد سرد کشش فوق عمیق» است. ورق روغنی St14 کم کربن است، اما شکل‌پذیری قابل توجه و همچنین قابلیت ماشین‌کاری خوبی دارد. این ورق، از فولاد st14 ساخته می‌شود که فولاد ساختاری کم آلیاژ و کم کربن است. ترکیب شیمیایی و مقدار عناصر استفاده‌شده در ورق st14 را در جدول زیر مشاهده می‌کنید.
| ترکیب شیمایی ورق st14 | |||||
| نوع ورق | کربن (C) – max | منگنز (Mn) – max | فسفر (P) – max | گوگرد (S) – max | آلومینیوم (Al) – Min |
| ورق st14 | ۰.۰۸ | ۰.۴۰ | ۰.۰۲۰ | ۰.۰۳۰ | ۰.۰۲۵ |
با توجه به درصد پایین عناصر به کار رفته در ورق st14 می‌توان آن را کم آلیاژترین ورق بین انواع ورق روغنی دانست. با این حال، درصد کشیدگی آن بالاتر از دیگر ورق های روغنی است و در کاربردهایی استفاده می‌شود که به کشش عمیق نیاز است؛ مانند صنعت خودروسازی، دوچرخه‌سازی و … . همچنین از این ورق به عنوان ورق پایه برای ساخت ورق رنگی و یا ورق گالوانیزه استفاده می‌کنند. در مورد روش ساخت، ابعاد و کارخانه‌های تولیدکننده این ورق می‌توانید در مقاله ورق st14 چیست بیشتر بخوانید.
| خواص مکانیکی ورق st14 | |||
| نوع ورق | نقطه تسلیم (MPa) | استحکام کششی (MPa) | درصد کشیدگی |
| ورق st14 | ۲۱۰ | ۲۷۰ ~ ۳۷۰ | ۳۲ % |
مقایسه انواع ورق روغنی
همه انواع ورق روغنی که معرفی کردیم ویژگی‌های مشترک و در عین حال تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای دارند. به طور مثال، همه آن‌ها سطح صافی دارند که منجر به زیبایی بیشتر آن‌ها می‌شود. سطح صاف و صیقلی و ظاهر یکنواخت ورق‌های روغنی، زیبایی و ظرافت بیشتری به محصولات نهایی ساخته شده از آن‌ها می‌بخشد. علاوه بر این، این سطح صاف به جلوگیری از خوردگی نیز کمک می‌کند و عمر محصولات ساخته شده با انواع ورق های روغنی را افزایش می‌دهد.
علاوه بر این ویژگی‌های مشترک، ورق های روغنی تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. برای مقایسه بهتر، این تفاوت‌ها را در غالب جدول نشان داده‌ایم. در این جدول می‌توانید تعریف انواع ورق روغنی، تفاوت ویژگی‌های هر نوع ورق و کاربرد آن‌ها را مشاهده کنید.
| انواع ورق روغنی | تعریف | ضخامت رایج | مهم‌ترین ویژگی‌ها | کاربرد | |
| استاندارد ژاپن | استاندارد آلمان | ||||
| SPCC | st12 | ورق نورد سرد با کشش معمولی | ۰.۴ – ۳.۲ | مناسب برای پردازش خمشی و پردازش کششی ساده | استفاده رایج و عمومی مانند: یخچال، ریل، تابلو برق و غیره |
| SPCD | st13 | ورق نورد سرد نیمه کششی | ۰.۴ – ۳.۲ | عملکرد کششی بالایی دارد، برای مهرزنی و طراحی‌های صنعتی از کیفیت خوبی برخوردار است | استفاده برای کاربردهای کششی و مهر زنی مانند: شاسی خودرو، سقف و غیره |
| SPCE | st14 | ورق نورد سرد کشش فوق عمیق | ۰.۴ – ۳.۲ | عملکرد کششی عمیق و عالی دارد، پس از مهرزنی سطح یکنواختی خواهد داشت | استفاده برای کاربردهای کشش عمیق و مهر زنی مانند: گلگیر اتومبیل، پانل‌های جانبی عقب و غیره |
قیمت انواع ورق روغنی
قیمت انواع ورق روغنی با توجه به گرید ورق و آلیاژ به کار رفته در آن، همچنین ضخامت و وزن درخواستی تعیین می‌شود. عامل تاثیرگذار دیگر در قیمت این محصول، برند و کارخانه تولیدکننده آن است؛ به طوری که می‌توان گفت بیشترین قیمت ورق روغنی در بازار متعلق به کارخانه فولاد مبارکه اصفهان می‌باشد.
لازم است بدانید به طور کل استفاده از نورد سرد و وجود مرحله بازپخت در مراحل تولید این نوع ورق‌ها، باعث شده قیمت انواع ورق روغنی، بیشتر از قیمت ورق‌های نورد گرم باشد. خواص برتر این ورق، مانند قابلیت کشش و استقامت بالا، شکل‌پذیری بالا و همچنین سطح صیقلی و یکدست آن‌ها نیز تاییدی بر قیمت بالای آن‌ها است. با این حال، تفاوت قیمت انواع ورق روغنی برای خریدارن این محصول، مسئله ای شناخته‌شده و قابل قبول است.
اما با توجه به تغییرات مداوم قیمت در بازار آهن آلات، آگاهی از قیمت دقیق و به‌روز این محصول اهمیت زیادی پیدا می‌کند. با استفاده از لینک زیر می‌توانید با دسترسی به آخرین قیمت‌ها، انتخابی به‌صرفه داشته باشید.
استعلام قیمت و خرید ورق روغنی
آهن ملل؛ توزیع کننده انواع ورق سرد به صورت آنلاین و حضوری
قیمت ورق روغنیسخن آخر
انواع ورق روغنی در استاندارد DIN1623 به سه دسته st12، st13 و st14 تقسیم می‌شوند. این دسته‌بندی با توجه به ترکیب شیمیایی و خواص مکانیکی ورق‌ها انجام شده است. بر این اساس، ورق روغنی st12 با نام «ورق نورد سرد معمولی»، ورق روغنی st13 با نام «ورق نورد سرد کشش متوسط (نیمه کشش)» و ورق روغنی st14 با نام «ورق نورد سرد کشش عمیق» معرفی می‌شوند.
