انواع ورق اسیدشویی تنوع بسیار بالایی دارد و می‌توان آنها را با توجه به استانداردهای تولید کشورهای مختلف در حدود ۴۰ گرید متنوع تولید و عرضه کرد. اما در ایران، انواع ورق اسیدشویی بر اساس استاندارد DIN تولید و گریدبندی می‌شود. در نتیجه، تنوع ورق اسید شویی در ایران به چند گرید مشخص، مانند stw22 و ST37 محدود می‌شود. این که تنوع این ۴۰ گرید ورق اسیدشویی در جهان چگونه است، در ایران کدام گریدها تولید می‌شوند و چه ترکیب شیمیایی دارند را در این مقاله از دانشنامه آهن ملل بررسی می‌کنیم.
نسخه صوتی مقاله معرفی انواع ورق اسید شویی
ورق اسیدشویی چیست و چگونه تولید می‌شود؟
ورق اسیدشویی در منابع تخصصی با عنوان HRPO معرفی می‌شود. HRPO مخفف Hot Rolled Pickled & Oiled Steel به معنای «ورق نورد گرم اسیدشویی و روغنکاری شده» است.
ورق اسیدشویی در واقع همان ورق نورد گرم (ورق سیاه) است، اما قبل از این که به صورت رول درآید، به طول‌های مشخص بریده شده و یک فرآیند اضافی روی آن انجام می‌شود. این فرآیند اضافی همان عملیات اسیدشویی است که در آن ورق را از حمام اسیدی عبور می‌دهند تا تمام اکسیدهای سطوح ورق حذف شود. سپس برای جلوگیری از زنگ زدگی، ورق را روغن کاری می‌کنند.
پس از اتمام اسیدشویی و روغن کاری، ورق مجددا به شکل کلاف در می‌آید و در انبار نگهداری می‌شود.
تمام مراحل تولید و ویژگی‌های ورق اسیدشویی در مقاله معرفی این ورق با جزئیات بیشتر بررسی شده است.
# حتما بخوانید
انواع ورق اسید شویی
ورق اسیدشویی طبق استانداردهای مختلفی قابل تولید است، هر استاندارد نیز چندین گرید با ترکیب شیمیایی متفاوت معرفی می‌کند. در نتیجه، جامع‌ترین دسته‌بندی که می‌توان برای انواع ورق اسید شویی ارائه کرد، با توجه به استاندارد تولید این محصول و به صورت زیر می‌باشد.
انواع ورق اسید شویی بر اساس استاندارد تولید + کاربرد هر یک
حدود ۸ استاندارد بین‌المللی، ویژگی و انواع ورق اسیدشویی را در چندین گرید معرفی و جزئیات آن را ارائه کرده‌اند. به طوری که در مجموع می‌توان بیش از ۴۰ گرید ورق اسیدشویی نام برد.
البته بسیاری از انواع ورق‌های اسیدشویی، معادل یکدیگر هستند. همچنین هر کشور یا منطقه، یک نوع استاندارد را معیار قرار داده و ورق‌های اسیدشویی خود را بر مبنای گریدهای معرفی شده در آن استاندارد تولید می‌کند. به طور مثال، در ایران استاندارد DIN آلمان معیار تولید ورق اسیدشویی است و از گریدهای معرفی شده در آن نیز ۲ گرید محبوبیت بیشتری دارد که در ادامه با آنها آشنا خواهیم شد.
حدود ۴۰ گرید ورق اسیدشویی و کاربرد آنها را با هم ببینیم:
۱- انواع ورق اسید شویی در بر اساس استاندارد DIN
در ۴ استاندارد مختلف موسسه ملی استاندارد آلمان (DIN) می‌توان گریدهای مختلف ورق اسیدشویی را پیدا کرد. هر کدام از این گریدها نیز کاربرد منحصر به فرد خود را دارد.
DIN 17100: انواع ورق اسیدشویی گرید St33، St37-2، St37-3، St44-2، St44-3، St52
کاربرد: قابل استفاده در کاربردهای عمومی، ساختمانی و سازه‌ای
DIN 1614: انواع ورق اسید شویی گریدهای STW22، RRstw23، Stw24
کاربرد: قابل استفاده در کاربردهای کششی و فرم‌دهی
DIN 2395: ورق اسیدشویی گرید M22
کاربرد: استفاده در شاسی خودرو و سازه‌های خودروهای سنگین
DIN 1614: انواع ورق اسید شویی گریدهای St22، St23، St24
کاربرد: استفاده در فرآیند نورد مجدد
نکته مهم: بین ورق‌های اسیدشویی استاندارد DIN که معرفی کردیم، انواع ورق اسید شویی در بازار ایران شامل گریدهای زیر می‌شوند:
- ورق اسید شویی w22
- ورق اسید شویی stw22
- ورق اسید شویی st37
سایر نمونه‌های ورق اسیدشویی، کاربرد کمتری داشته و در موارد خاص به صورت سفارشی تولید و عرضه می‌شوند.
۲- انواع ورق اسید شویی بر اساس استاندارد JIS
استاندارد JIS یا استاندارد صنعتی ژاپن گریدهای مختلف ورق اسیدشویی را اینگونه تعریف کرده است:
JIS G 3131: انواع ورق اسیدشویی گریدهای SPHC، SPHD، SPHE
کاربرد: برای کاربردهای کشش، کشش لعاب‌پذیر و فرم‌دهی
JIS G 3101: انواع ورق اسید شویی گریدهای SS330، SS400
کاربرد: برای کاربردهای عمومی
JIS G 3116: ورق اسیدشویی گرید SG255
کاربرد: برای ساخت کپسول گاز
JIS G 3132: انواع ورق اسید شویی گریدهای SPHT1، SPHT2، SPHT3، SPHT4
کاربرد: برای کاربردهای عمومی و ساخت لوله
JIS G 3113: انواع ورق اسید شویی گریدهای SAPH310، SAPH370، SAPH400، SAPH440
کاربرد: برای ساخت شاسی خودرو و رینگ خودرو
۳- انواع ورق اسید شویی بر اساس استاندارد SAE/AISI
حدود ۶ گرید مختلف ورق اسیدشویی همراه با ضوابط و معیارهای ساخت آنها در استاندارد SAE/AISI و به صورت زیر تعریف شده‌اند:
SAE/AISI: انواع ورق اسیدشویی گریدهای ۱۰۰۸ و ۱۰۰۶
کاربرد: قابل استفاده برای کاربردهای عمومی، سازه‌ای، کششی و نورد مجدد
SAE/AISI: انواع ورق اسید شویی گریدهای ۱۰۱۰ – ۱۰۱۲ – ۱۰۱۵ – ۲۰۱۷
کاربرد: استفاده در کاربردهای عمومی و ساختمانی
۴- انواع ورق اسید شویی بر اساس استاندارد BS
در استاندارد بریتانیا (BS) ورق اسیدشویی با اسامی زیر معرفی شده‌اند که هر کدام کاربرد متفاوتی دارند.
BS1449: انواع ورق اسید شویی گریدهای HR37/23، HR1، HR2، HR3، HR4
کاربرد: برای ساخت شاسی و رینگ خودرو، همچنین کاربردهای کشش و کشش عمیق
۵- انواع ورق اسید شویی بر اساس استاندارد ASTM
در استاندارد ASTM (انجمن آزمایش و مواد آمریکا)، انواع ورق اسیدشویی با نام های مختلف و در گریدهای A, B, C, D, E تعریف شده‌اند.
انواع ورق اسید شویی A238 گریدهای A, B, C, D
کاربرد: قابل استفاده در کابردهای عمومی و ساختمانی
انواع ورق اسید شویی A621 و A622
کاربرد: استفاده برای کاربردهای کششی و ساختمانی
انواع ورق اسید شویی A414 گرید D, E
کاربرد: استفاده برای ساخت کپسول گاز و مخازن تحت فشار
۶- انواع ورق اسید شویی بر اساس استاندارد MSC
در استاندارد MSC ورق اسیدشویی گرید INS343 معرفی شده که برای مخازن گاز مایع کاربرد دارد.
MSC/STD: ورق اسیدشویی گرید INS343
کاربرد: استفاده در مخازن گاز مایع
۷- انواع ورق اسید شویی بر اساس استاندارد EN
استاندارد اروپایی (EN) مدل‌های مختلف از ورق اسیدشویی را برای تولید قطعات و محصولات مختلف به صورت زیر معرفی کرده‌است:
EN 10025/93: انواع ورق اسید شویی در گریدهای S235JR، S275JR، S355JR
کاربرد: استفاده در کاربردهای عمومی، مناسب برای پوشش‌دهی گالوانیزه
EN1011/96: انواع ورق اسید شویی در گریدهای DD11، DD12، DD13
کاربرد: مناسب برای کاربرد عمومی کششی
۸- انواع ورق اسید شویی بر اساس استاندارد PSA
ورق های اسیدشویی در این استاندارد در چهار گرید ویژه خودروسازی معرفی شده‌اند.
B 53 3316: ورق اسیدشویی در گریدهای HE275، HE335D، HE390D، HE420
کاربرد: قطعات تقویتی خودرو
ترکیب شیمیایی انواع ورق اسید شویی
همانطور که گفتیم بین انواع ورق اسید شویی تعریف شده در استانداردهای بین‌المللی، در ایران ورق های اسیدشویی بر اساس استاندارد DIN تولید و استفاده می‌شوند. از همین رو آنالیز و ترکیب شیمیایی انواع ورق اسید شویی را با توجه به این استاندارد ارائه می‌کنیم.
آنالیز شیمیایی انواع ورق اسید شویی طبق استاندارد DIN
| شماره مواد Mat. No. | علامت symbol | DIN | ترکیب شیمیایی (analyse) | ||||||||
| کربن C | سیلیسیم Si % | منگنز Mn % | فسفر P % | گوگرد S % | کروم Cr % | آلومینیوم Al % | مس Cu % | نیتروژن N % | |||
| ۱.۰۰۳۷ | St37-2 / S235JR | – | ≤۰.۱۷ | – | ≤۰.۴۰ | ۰.۰۴۵ | ۰.۰۴۵ | – | – | – | ۰.۰۰۹ |
| ۱.۰۰۴۴ | St44-2 / S275JR | EN10025-2 | ≤۰.۲۱ | – | ≤۱.۵۰ | ۰.۰۳۵ | ۰.۰۳۵ | – | – | ≤۰.۵۵ | ۰.۰۱۲ |
| ۱.۰۱۱۴ | St37-3U / S235JO | EN10025-2 | ≤۰.۱۷ | – | ≤۱.۴۰ | ۰.۰۳۰ | ۰.۰۳۰ | – | – | ≤۰.۵۵ | ۰.۰۱۲ |
| ۱.۰۱۴۳ | St44-3U / S275JO | EN10025-2 | ≤۰.۱۸ | – | ≤۱.۵۰ | ۰.۰۳۰ | ۰.۰۳۰ | – | – | ≤۰.۵۵ | ۰.۰۱۲ |
| ۱.۰۳۲۰ | St22 | ۱۶۱۴-۱ | ≤۰.۱۰ | Spuren/Traces | ≤۰.۴۵ | ۰.۰۳۵ | ۰.۰۳۵ | – | – | – | ۰.۰۰۷ |
| ۱.۰۳۲۱ | USt23 | ۱۶۱۴-۱ | ≤۰.۰۸ | Spuren/Traces | ۰.۲۰-۰.۴۰ | ۰.۰۲۵ | ۰.۰۲۵ | – | – | – | ۰.۰۰۷ |
| ۱.۰۳۲۷ | St24 | ۱۶۱۴-۱ | ≤۰.۰۸ | ≤۰.۱۰ | ≤۰.۴۰ | ۰.۰۲۵ | ۰.۰۲۵ | – | ≥۰.۰۲۰ | – | – |
| ۱.۰۳۳۲ | StW22 / DD11 | EN10111 | ≤۰.۱۲ | – | ≤۰.۶۰ | ۰.۰۴۵ | ۰.۰۴۵ | – | – | – | – |
| ۱.۰۳۳۵ | StW24 / DD13 | EN10111 | ≤۰.۰۸ | – | ≤۰.۴۰ | ۰.۰۳۰ | ۰.۰۳۰ | – | – | – | – |
| ۱.۰۴۲۱ | St52 / P355T1 | – | ≤۰.۲۲ | ≤۰.۵۵ | ≤۱.۶۰ | ۰.۰۴۰ | ۰.۰۳۵ | – | – | – | – |
| ۱.۰۳۹۸ | RRStW23 / DD12 | EN10111 | ≤۰.۱۰ | – | ≤۰.۴۵ | ۰.۰۳۵ | ۰.۰۳۵ | – | – | – | – |
خرید انواع ورق اسید شویی
رایج‌ترین ورق‌های اسید شویی که بیشترین موجودی را در بازار ایران دارند، عبارتند از:
- ورق اسیدشویی ST37
- ورق اسید شویی STw22
قیمت هر کدام از این ورق‌ها را می‌توانید در صفحه زیر مشاهده کنید.
افرادی که قصد خرید ورق اسیدشویی را دارند، ابتدا باید هدف خود از خرید این ورق را مشخص کرده باشند؛ زیرا هر نوع ورق اسیدشویی، تفاوت قابل ملاحظه‌ای از نظر ترکیب شیمیایی و در نتیجه، خصوصیات مکانیکی و کاربرد دارد.
نکته دیگر مربوط به شناسایی ورق اصلی از ورق اسیدشویی تقلبی است؛ زیرا برخی افراد سودجو ممکن است ورق اسیدشویی با گریدهای متفاوت را به جای یکدیگر معرفی کرده و به فروش برسانند. به همین دلیل، تا جای امکان حتما ورق اسیدشویی را با گواهی و سرتیفیکیت و یا به شرط آنالیز تهیه کنید.
تهیه ورق اسید شویی به شرط آنالیز، یعنی شرکت فروشنده بتواند تضمین کند که در صورت بروز مغایرت بار با مشخصات درخواستی، امکان عودت بار و برگشت وجه به راحتی وجود خواهد داشت.
سخن آخر
ورق اسید شویی انواع متفاوتی دارد که حدود ۴۰ نوع از آن را با توجه به استانداردهای بین‌المللی مختلف معرفی کردیم. هر کدام از این ورق‌های اسیدشویی در ترکیب عناصر و همچنین کاربرد با یکدیگر تفاوت دارند. با این حال، هر کشور و با توجه به استاندارد مورد استفاده، تنها چند گرید ورق اسیدشویی تولید و عرضه می‌کند که کاربرد بیشتری دارد.
