اجرای راه پله با تیرآهن در سازه های فلزی سریع تر است، زیرا در سازه های بتنی سفت شدن بتن زمان زیادی می برد. ساخت یک سازه چه فلزی و چه بتنی باشد به نقشه مهندسی آن بستگی دارد. به همین منظور، قوانین و مقررات داخلی و بین المللی، یک سری اصول را برای اجرای راه پله وضع کرده اند. ساخت راه پله با تیرآهن به ۲ روش است که در بخش های بعدی توضیح می دهیم.
اجزاء راه پله با تیرآهن
قبل از ساخت راه پله با تیرآهن، اول باید با اجزای اصلی آن آشنا شوید. در اسکلت های فلزی، راه پله های تیرآهنی از 2 قسمت اصلی زیر تشکیل شده است:
۱- پاگرد
محلی است که بعد از یک ردیف پله ساخته می شود و بعد از آن ردیف پله های بعدی قرار می گیرد. پاگرد یکی در تراز طبقه و دیگری در تراز نیم طبقه است.
۲- بازو
در اسکلت های فلزی، راه پله ها با استفاده تیرآهن ساخته می شوند که از ۲ بازو یا اصطلاحا ۲ شمشیری تشکیل شده اند. تیر راه پله یا شمشیری از برش خاص یک تیرآهن به دست می آید که بر اساس نقشه طراحی انجام می شود. تعداد پله ها بین این ۲ بازو متفاوت است. همچنین طول هر ۲ شمشیری راه پله با هم فرق دارد. یک بازوی راه پله نمی تواند بیشتر از ۱۱ پله داشته باشد.
مراحل اجرای راه پله با تیرآهن
ساخت راه پله با تیرآهن به ۲ روش کلی انجام می شود. روش اول بر اساس قوانین و مقررات ساختمانی داخل کشور و روش دوم بر اساس آیین نامه AISC (انجمن سازه های فولادی آمریکا) است که در ادامه توضیح می دهیم.
۱- اجرای راه پله با تیرآهن بر اساس قوانین و مقررات داخلی
برای ساخت راه پله با تیرآهن به این روش، ابتدا باید نقشه های طراحی سازه را تهیه کرد. در این نقشه تمامی جزئیات از قبیل شیب قرار گیری تیرآهن، زاویه جوش تیر برای پاگرد، سایز و نوع تیرآهن و ارتفاع پله ها آمده است. بعد از آن مراحلی که باید برای ساخت پله با تیرآهن طی کنید به شرح زیر است:
۱-۱- اجرای رمپ
در این مرحله، شمشیری راه پله با استفاده از تیرآهن های ipe (معمولی) ساخته می شود. تیرآهن IPE، پرکاربرد ترین تیرآهن در ساختمان سازی به شمار می رود، زیرا هم وزن کمتری نسبت به بقیه تیرها دارد و هم مقاومت خمشی بالایی دارد. سایز تیرآهن راه پله بسته به نوع نقشه می تواند ۱۴، ۱۶ و ۱۸ باشد. هر چه سایز تیرآهن بالاتر باشد، وزن تیرآهن بیشتر می شود و توانایی تحمل بار بیشتری را خواهد داشت. این دیگر به محاسبات مهندسی و نقشه سازه بستگی دارد که از چه سایزی برای این کار استفاده شود.
برای آشنایی با تیرآهن IPE، می‌توانید در مقاله زیر اطلاعات کاملی بخوانید.
# حتما بخوانید
۲-۱- برشکاری تیرآهن
بعد از اینکه سایز و تیرآهن مناسب راه پله مشخص شد، تیر را بر اساس ابعاد و طرح های نقشه مورد نظر، برش می دهند. سپس انتهای تیر را با اندازه معینی خم می کنند و به آن زاویه مناسب می دهند. روش های مختلفی برای برش تیرآهن وجود دارد که برای اطلاعات بیشتر می توانید مقاله برش تیرآهن به روش گرم و سرد را بخوانید.
۳-۱- جوشکاری
مهمترین مرحله اجرای راه پله با تیرآهن، جوشکاری است. برای جوش دادن تیرآهن به اتصالات از جوشکاری میگ (MIG) یا جوشکاری با گاز بی اثر یا خنثی استفاده می شود. وقتی تیرها را جوش می دهند، طبیعتاً محل اتصال آنها ضعیف تر می شود. حال برای جلوگیری از ضعیف شدن جوش، از ورق برای تقویت محل اتصال استفاده می شود.
۴-۱- اتصال به پی
برای اتصال راه پله طبقه اول از ورق های فولادی یا بیس پلیت (Base Plate) استفاده می شود. بیس پلیت یا ورق پایه، یک ورق ضخیم فولادی صاف و مستطیل شکل است که به عنوان تکیه گاه برای سازه هایی مانند ستون و راه پله استفاده می شود. می توانید در مقاله “بیس پلیت چیست” در مورد آن بیشتر بخوانید.
۵-۱- کف پوش کردن راه پله
بعد از اینکه مراحل سفت کاری انجام شد و راه پله به طبقه اول محکم متصل شد، روی آن را کف پوشی می کنند. کف پوش کردن راه پله انجام می شود. کف پله های ساختمان را معمولا با سرامیک می پوشانند، ولی اگر طراحی خاصی مد نظر باشد، کف را با شیشه هم می پوشانند. در بعضی اسکلت های فلزی از چوب یا فلز نیز برای پوشاندن کف استفاده می شود.
۲- اجرای راه پله با تیرآهن بر اساس قوانین AISC
در راهنمای شماره ۳۴ انجمن سازه های فولادی آمریکا (AISC)، فصل ۱۰ نحوه طراحی راه پله ساختمان های تجاری آمده است. در این روش از تیرهای طولی (Stringer)، پروفیل یا قوطی نیز استفاده می کنند که زیر راه پله قرار می گیرد. در این روش، تیرآهن های معمولی را به اندازه تعیین شده برش می دهند و به صورت افقی زیر پاگرد اصلی طبقه نصب می کنند مانند تصویر زیر:
ارتفاع کل راه پله تا راه پله بعدی ۵ تا ۱۰ اینچ (۱۲.۷ تا ۲۵.۴ سانتی متر) در راهنمای AISC تعیین شده است. همانطور که در تصویر مشاهده می کنید، از یک تیر پشتیبان برای دیوار جدا ساز نیز استفاده می شود. در ضمن برای محکم تر شدن پله، یک تیر عمودی HSS را زیر پله نصب می کنند. HSS یا مقاطع سازه ای توخالی، نوعی پروفیل ساختمانی-صنعتی هستند که در ابعاد و اشکال مختلف (دایره، مستطیل، مربع و غیره) تولید می شوند.
پروفیل های مورد نیاز ساخت راه پله با تیرآهن
برای نصب پلکان از یک سری پروفیل استفاده می شود. پروفیل ها مقاطع فولادی هستند که با استفاده از دستگاه های نورد آنها را می سازند. این مقاطع فولادی شکل هندسی مختلفی دارند مانند دایره، مستطیل، مربع و غیره. پروفیل هایی که در ساخت راه پله با تیرآهن به کار می روند عبارتند از:
- تیرآهن
- نبشی
- میلگرد مهار برای مهار کردن و اتصال تیرآهن شمشیری پله
- قوطی (AISC)
نکات لازم برای اجرای راه پله با تیرآهن
برای اجرای راه پله با تیرآهن باید یک سری نکات و استانداردها را رعایت کرد که شامل استانداردهای فنی- مهندسی می شود. این نکات عبارتند از:
- فاصله تیرآهن بین دو تیرآهن راه پله می بایست ۹۰ سانتی متر باشد.
- برای مقاوم سازی کف پله باید از ۴ عدد میلگرد سایز ۲۰ استفاده کرد.
- ساخت راه پله با تیرآهن باید از روی پی شروع شود.
- تراز تیر نیم طبقه و پاگرد نیم طبقه قبل از کف سازی تعیین می شود.
- ارتفاع هر پله عموما ۱۸ سانتی متر است که ۱۳ تا ۱۴ سانتی متر آن ساق پله و ۴ تا ۵ سانتی متر آن کف پله می شود.
- هنگام انتخاب تیرآهن برای اجرای راه پله، قیمت تیرآهن و بودجه در نظر گرفته شود.
کلام آخر
اجرای راه پله با تیرآهن در ۶ مرحله انتخاب سایز و نوع تیرآهن، اجرای رمپ، برشکاری تیرآهن، جوشکاری، اتصال به پی و کف پوشی انجام می شود. تیرآهن مناسب راه پله از نوع IPE یا معمولی با سایزهای ۱۴، ۱۶ و ۱۸ است. نکته حائز اهمیت این است که پلکان را باید مستقیما روی پی (فونداسیون) اجرا کرد و پایه آن را با ورق فولادی به زمین محکم کرد.
