به عملیات خم کردن میلگرد و تغییر شکل آن به میلگرد عرضی (خاموت)، خاموت زنی می گویند. روش های خاموت زنی بسته به نوع و بودجه پروژه متفاوت است. به عنوان مثال برای پروژه های سنگین و عمرانی از خاموت زنی با دستگاه استفاده می شود. ولی دقیقا از چه دستگاه یا چه روشی برای ساخت خاموت استفاده می شود؟
نسخه صوتی مقاله روش های خاموت زنی و اصول اجرای آن
انواع دستگاه خاموت زن
خاموت ها از خم میلگرد به صورت مربعی یا مستطیلی ساخته می شوند. قبل از آموزش خاموت زنی باید بدانید که دستگاه های خاموت زن در ۲ دسته رایج زیر قرار می گیرند:
۱- دستگاه خاموت زن دستی
دستگاه خاموت زنی دستی از یک اهرم، دو گیره و یک صفحه مستطیل شکل تشکیل شده است. اهرم قدرت مانور ۱۸۰ درجه را دارد و برای خم کردن انواع میلگرد مناسب است. همچنین این دستگاه چندین پیچ دارد که به زمین متصل می شود تا دستگاه محکم نگه داشته شود.
۲- دستگاه خاموت زنی پدالی
دستگاه خاموت زنی پدالی برقی هستند و با یک پدال، دیسک و گیره روی آن همزمان با هم حرکت می کنند. زمانی که میلگرد بین گیره و غلتک قرار می گیرد، با چرخش دیسک میلگرد هم خم می شود. این دستگاه ها قابلیت خم کردن میلگردها تا سایز ۳۲ میلی متر را دارد.
البته دستگاه خاموت زنی اتوماتیک هم در بازار وجود دارد که گران تر است. این دستگاه ها، قدرت خم ۱۸۰ درجه و چرخش ۱۴۴۰ دور در دقیقه را دارند. در تصویر زیر یک نمونه از این دستگاه ها را مشاهده می کنید.
روش های خاموت زنی
خاموت زنی به ۲ روش دستی و با دستگاه انجام می شود. توجه داشته باشید که اگر تازه کار هستید، برای اندازه گیری دقیق میلگرد از متر استفاده کنید. همچنین قبل از خاموت زنی، میلگرد را با طول مشخص برش دهید. برویم با هم این ۲ روش را ببینیم.
روش خاموت زنی دستی
نحوه خاموت زدن دستی به این صورت است که ابتدا بسته به محاسبات مهندسی، سایز میلگرد را انتخاب می کنید که معمولا ۸ و ۱۰ میلی متر است. در بخش های بعدی آموزش خاموت زنی دستی را توضیح می دهیم.
مرحله اول: فرو کردن ۳ میخ در زمین
قبل از شروع خاموت زنی دستی، باید ۳ میخ در زمین بکوبیم. این کار برای این است که بدانید میلگرد را تا کجا باید خم کنید.. اولین میخ را تقریبا با زاویه ۴۵ درجه با گیره روی زمین می زنید. فاصله دومین میخ تا محل گرد شدن میلگرد ۲۵ سانتی متر و فاصله سومین میخ تا محل گرد شدن میلگرد تقریبا ۴۰ سانتی متر می شود.
مرحله دوم : قرار دادن میلگرد بین ۲ گیره
در مرحله دوم خاموت زنی دستی، میلگرد را بین دو گیره دستگاه قرار می دهید و آن را با زاویه ۱۳۵ درجه خم می کنید تا اولین قلاب به‌دست آید.
مرحله سوم: انجام دومین خم خاموت زنی
پس از اینکه خم اول خاموت را انجام دادید، باید میلگرد را تا میخ اول خم کنید. در این حالت، زاویه ضلع خاموت هم حفظ شده است. به طور کلی میخ اول نقش مهمی در خاموت زنی دستی دارد زیرا اجازه نمی دهد میلگرد بیش از حد مجاز خم شود.
مرحله چهارم: انجام خم سوم خاموت زنی
برای انجام خم سوم خاموت، میلگرد را تقریبا نزدیک به میخ اول می آوریم و سپس با اهرم آن را خم می کنیم. این میخ هایی که در زمین کوبیده اید در واقع به شما کمک می کند که بیش از حد میلگرد را خم نکنید و زاویه خم آن به درستی رعایت شود.
مرحله پنجم: انجام خم چهارم خاموت زنی
این مرحله مانند مرحله سوم است. برای انجام خم چهارم خاموت، باید میلگرد را به میخ اول نزدیک کرده و سپس آن را خم کنید. همانطور که در تصویر بالا مشاهده می کنید اگر میلگرد را درست خم کرده باشید، ضلع های اصلی خاموت، زاویه ۹۰ درجه دارند.
مرحله ششم: ساخت قلاب نهایی
در آخرین مرحله به دلیل اینکه یک سر خم شده خاموت (قلاب) به سر دیگر آن گیر می کند، بنابراین باید یکی از قلاب های خاموت را بالا بگیرید و سپس قلاب دیگر را به داخل خم کنید.
روش خاموت زنی با دستگاه
در این بخش، آموزش خاموت زدن با دستگاه را برای شما توضیح می دهیم. عملیات خاموت زنی که در اینجا آموزش می دهیم با استفاده از دستگاه خاموت زنی پدالی خواهد بود.
۱- نشانه گذاری میلگرد
در روش خاموت زنی میلگرد با دستگاه، یک تفاوت وجود دارد. به جای میخ زدن روی زمین، روی میلگرد را نشانه گذاری می کنید. برای این کار، طول میلگرد را با متر اندازه بگیرید و محل خم شدن را با ماژیک نشانه گذاری کنید.
۲- انجام خم اول خاموت زنی
پایین دستگاه های خاموت زن یک پدال وجود دارد. با فشار دادن پدال، صفحه و غلتک دستگاه با هم می چرخند و میلگرد را خم می کنند. هر چه بیشتر پدال را نگه دارید، صفحه بیشتر می چرخد.
۳- انجام خم دوم خاموت زنی
برای خم دوم، میلگرد را باید بچرخانید و قسمت خم شده آن را در سمت دیگر دستگاه قرار دهید. سپس دوباره پدال را فشار دهید و خم دوم میلگرد را بزنید.
۴- ساخت قلاب اول خاموت
در این مرحله از خاموت زنی، قلاب اول خاموت را باید بسازید. توجه داشته که طبق آیین نامه آیین نامه ACI 318 برای ساخت خاموت های مهندسی باید قلاب را با زاویه ۱۳۵ یا ۱۸۰ درجه خم کنید. در تصویر بالا یک نمونه خم قلاب خاموت با زاویه ۱۳۵ درجه را مشاهده می کنید.
۵- ساخت قلاب دوم خاموت
بر خلاف خاموت زنی دستی، در روش خاموت زنی با دستگاه، قلاب ها را می بایست پشت سر هم بسازید. یعنی بعد از ساختن قالب اول، بلافاصله قلاب دوم را باید بسازید.
۶- انجام خم آخر خاموت زنی و متر زدن
در مرحله آخر، خم آخر خاموت را می زنید. معمولا وقتی خاموت می زنید، امکان خطا در خم وجود دارد. در نتیجه ممکن است خم کوتاه یا بزرگتر شود. به همین منظور، بعد از اجرای خم آخر حتما آن را با متر اندازه گیری کنید.
اصول خاموت زنی
عملیات خاموت زنی بر اساس مبحث نهم مقررات ملی ساختمان و آیین نامه ACI 318 آمریکا است. ACI مخفف American Concrete Institute به معنی انجمن بتن آمریکا است. اصول خاموت زنی طبق این آیین نامه ACI 318 و مبحث نهم مقررات ملی ساختمان به شرح زیر می شود:
- برای آرماتورهای عرضی، قطر خاموت ها نباید کمتر از ۸ میلی متر باشد.
- خاموت های ساده باید قلاب ها با زاویه ۹۰ درجه خم شوند.
- خاموت های مهندسی با زوایای ۱۳۵ و ۱۸۰ درجه خم می شوند.
توجه: خاموت ها از لحاظ زاویه خم در 2 دسته ساده و مهندسی قرار می گیرند. با این حال اگر می خواهید اطلاعات بیشتری درباره بقیه خاموت ها به‌دست آورید، می توانید مقاله زیر را بخوانید.
# حتما بخوانید
کلام آخر
روش های خاموت زنی به ۲ صورت دستی و با دستگاه انجام می گیرد. در روش خاموت زنی دستی، از یک اهرم و سه گیره انجام می شود، ولی در روش خاموت زنی با دستگاه از یک دیسک و غلتک های چرخشی استفاده می شود. در هر دو حالت، دقت خم کردن میلگرد به مهارت و تجربه اُپراتور بستگی دارد.
